Vũ Duy Phú
Ai cũng thấy, hiện nay các nước Mỹ, Nga và Trung Quốc đang đứng trước
một “núi” các vấn đề nan giải. Mà những người đứng đầu các quốc gia này
phải gánh chịu trách nhiệm là Obama, Putin và Tập Cận Bình. Tại sao lại
có nghịch lý một số nước giầu có hùng mạnh nhất thế giới lại đang “lâm
nạn”?
Lý giải vấn đề này không đơn giản. Nhưng cần thiết, dù đúng, dù sai,
bao nhiêu phần trăm, cũng có ích cho các nước Mỹ, nước Nga, Trung Quốc
và cho cả những nước đang đứng ở phía sau. Nhưng không phải quá khó để
lý giải, nên tôi chỉ nêu ra các nội dung ngắn gọn.
Điểm xuất phát cho suy nghĩ của tôi là điều răn đầu tiên trong 10 điều răn của Đức Phật Thích ca: “Kể thù lớn nhất của mỗi đời người là chính mình”.
Đây là lời giải chính xác 100% cho câu hỏi, tại sao các nước hùng mạnh
nhất thế giới lại đang lâm nạn! Đương nhiên có thể nói ngay: Còn có thể
có nhiều kẻ thù lớn nhỏ khác, ngoài bản thân mình, theo quan niệm của
Đức Phật. Người ta còn lưu ý đến những đúc kết khác, như “Quy luật nhân
quả”, “Ác giả ác báo”, hay Bụt trên tòa, khi nào gà lại mổ mắt?
Trên những quan điểm ấy, chúng ta có thể chỉ ra những ví dụ về mặt
“thuận” trên thế giới, nghĩa là có rất nhiều những nước mà bản thân mình
không là kẻ thù của chính mình, hơn thế, bản thân minh không làm hại
ai, do đó khi “nhân” là thiện, thì “quả” là tránh phải nhận điều ác,
được sống hòa bình hạnh phúc. Nhưng thí dụ về mặt “nghịch” của câu
chuyện thì cũng khá nhiều, ví dụ các đế chế xâm lược thời xưa, các nước
thực dân đế quốc thế kỷ trước, rồi mấy nước phát xít đã bị thế giới xúm
vào tiêu diệt. Đối với mấy cường quốc đang gặp rất nhiều rắc rối khó
khăn nguy hiểm hiện nay như đã nêu trên có nằm trong phạm trù lời dậy
nói trên của Đức Phật? Có phải “Kẻ thù lớn nhất của Mỹ, Nga, Trung Quốc
là chính họ” hay không? Và sau đó chính họ mới là kẻ thù tiềm tàng của
nhau, và những dân tộc, những cộng đồng bị họ làm hại, từ vô tình đến có
chủ ý sẽ chống trả lại họ.
Các ông Obama, Putin và Tập Cận Bình đang phải gánh nặng hậu quả sai
lầm của chính nước mình trước đây. Thiết tưởng không cần chứng minh. Để
có đầu, có đuôi, tôi chỉ xin nêu tóm tắt mấy kết luận.
Trên thang bậc của sự tiến hóa văn minh của Loài người, thì cho đến
nay Nước Mỹ (dù vẫn còn khá nhiều khuyết tật) đang ở bậc cao nhất, sau
đó một đoạn (cách nhiều nước) rồi mới đến nước Nga (vì mới qua một cuộc
đổi đời vĩ đại chưa kịp hoàn hồn), còn nước Trung Quốc, tuy sức mạnh
kinh tế và quân sự cũng ngang ngửa với các cường quốc thế giới, nhưng về
tổng thể, trước hết là căn cứ những yếu tố quan trọng nhất, như cấu
trúc chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội... thì còn khá lạc hậu (nhiều
người đã lóa mắt khi đứng trước một số thành phố lớn của nước này, mà
quên rằng 8-90 % dân số TQ đang sống ở nông thôn nghèo nàn lạc hậu).
Đối với Hoa Kỳ, mọi thứ tốt xấu đã xẩy ra là hậu quả của quan điểm tự do thiếu kiềm chế
đã tạo những sai lầm kéo dài và đụng độ rộng khắp thế giới trong quá
trình trở thành siêu cường số một toàn cầu, rồi chúng tích tụ lại. Thông
thường, lòng tham tự nhiên của yếu tố CON (trong con người), đầu óc u
mê do say sưa thắng lợi và sự kiêu ngạo chỉ đến mức nào đó là còn được
an toàn. Nước Mỹ đã để cho mấy nhiệm kỳ tổng thống trước Obama hung hăng
vượt quá những cái ngưỡng an toàn đó mà không biết. Rất may, do chế độ Tự do Dân chủ độc quyền đảng trị theo nhiệm kỳ
của Mỹ (đã là cái văn minh nhất thế giới hiện nay, tuy chưa là đủ và
văn minh nhất của Loài người) nhưng cũng đã tạm đủ để giúp nhân dân Mỹ
kịp thời “stop” ngay những sai lầm nặng nề của Buss và Regan lại. Khi
lên nhận trách nhiệm Tổng thống Hoa Kỳ, Obama, đáp ứng lòng dân, đã định
bụng sẽ “Tìm lại giấc mơ Mỹ”, những điều mà khi thành lập nước, mà Hiến
pháp Hoa Kỳ đã ghi nhận, và suốt mấy chục năm sau đó giới ưu tú nước Mỹ
đã từng bước chỉ đạo thực hiện được. Nhưng do sai lầm khá nặng nề và
kéo dài chủ yếu của đảng Cộng hòa trước đây, thì 2 nhiệm kỳ chưa đủ để
Obama tìm lại được những năm tháng hoàng kim thủa xưa của nước này. Hơn
thế, những kẻ thù bên ngoài nước Mỹ ngày nay không những biết khôi phục
sức mạnh truyền thống lạc hậu xấu xa trước đây của họ (mà nước Mỹ đã
từng chiến thắng chúng) mà còn biết hiện đại hóa và liên kết lại với
nhau để chống lại kẻ thù chung (trong đó số 1 là kẻ thù của lợi ích dân
tộc, là sự kiêu ngạo, sự kém nhân đạo, sự thiếu văn minh). Obama được
coi là một người hùng của nước Mỹ, nhưng vẫn tỏ ra chưa đủ thông minh,
tài nghệ và khả năng vượt qua được mưu mẹo, sự xảo trá và các cái “bẫy”
của nhiều đối phương. Đáng nhẽ, đối với những kẻ thù được Mỹ tự tạo ra
bởi sự ức hiếp quá đáng của chính nước Mỹ trước đây, thì nước Mỹ không
nên dùng sức mạnh vượt trội của mình để tiêu diệt chúng, bởi điều đó tuy
là trong tầm tay, là làm được, nhưng càng ngày lại càng gây thêm thù
oán sâu sắc không đội trời chung hơn đối với những người chẳng còn gì để
phải giữ “đúng mức” hay nhân đạo với nước Mỹ, và vì thế có thể đẩy nước
Mỹ vào ngõ cụt, thậm chí thất bại... Điều đó đúng như lời phán truyền,
lời răn của Phật và của Chúa.
Đối với nước Nga, một dân tộc có truyền thống văn hóa vĩ đại. Chỉ
“sai một ly, là đi một dặm”. Đúng như Mao Trạch Đông đã có lần nói, đại
ý: Giới trí thức rất giỏi đề xuất những sáng kiến hay, nhưng không kiên
nhẫn đấu tranh tổ chức thực hiện, và khi người ta lên đạn, thì bỏ chạy.
Giới trí thức Nga trước đây không phải là không sớm nhận ra sai lầm (lạc
đường) của CNCS cực đoan, bởi nó chỉ có thể duy trì sự tồn tại bằng đàn
áp tù tội. Nhưng phải đợi đến sau 70 năm, bản thân cả xã hội Nga không
chịu đựng được nữa, nhân dân và lãnh đạo bấy giờ mới chịu nghe ý kiến
giới ưu tú của nước này. Khác với Mỹ, dạng di chứng hậu quả sai lầm tồi
tệ của nước Nga không đem đến từ bên ngoài. Nếu nước Mỹ quá tả hết sức
về đường lối tự do (cạnh tranh mạnh được yếu thua) đã tạo ra thù ngoài
điên dại mà họ không ngờ, thì nước Nga, ngược lại 100%, đã quá cuồng
nhiệt về đường lối bình đẳng ảo tưởng (làm theo năng lực hưởng theo nhu
cầu) nên đã tạo ra những khuyết tật hệ thống cuối cùng đã hình thành tự
nhiên một xã hội u mê, trì trệ, xấu xa đến mức tự nó phải tan rã. Putin
là anh hùng thời đại của nước Nga, là một trong những người đi tiên
phong vạch ra kẻ thù. Những khuyết tật do thể chế chính trị kinh tế xã
hội Nga gây tai họa lớn đến mức chính những người CS nòi và có đầu óc
cũng không chịu nổi, hỏi rằng chỉ trong hơn chục năm thì tài gì mà ông
Putin khắc phục hết được? Cái dư âm, quán tính của hệ thống những sai
lầm kéo dài – cả quốc nội lẫn láng giềng - nó ép ông Putin phải tính
đến, uốn theo, sửa từng bước một, thậm chí chấp nhận tiêu cực, nếu không
muốn hy sinh cả một dự kiến vĩ đại khôi phục lại vị trí nước Nga hùng
cường và có đủ nền tảng để trở thành một siêu cường văn minh trong tương
lai.
Nếu Hoa Kỳ và Nga là 2 cường quốc đã đi cùng một hướng văn minh
về thể chế chính trị kinh tế văn hóa xã hội (Tự do, dân chủ, đa nguyên,
nhân quyền và pháp quyền... ), tuy ở những trình độ khác nhau, thì
Trung Quốc, ngược lại còn đang đắm chìm trong những tư duy còn lạc hậu,
cổ hủ hơn nhiều. Chính thể tại Trung Hoa hiện nay còn sặc mùi phong kiến
đại bá (chinh phục thế giới) mà chính Mao Trạch Đông đã khơi dậy. Nếu
trước đây chỉ đại bá trên giải đất Trung Hoa, thì bây giờ lãnh đạo và
một bộ phận không nhỏ dân TQ muốn đại bá ra toàn cầu, bước đầu tiên là
từng bước thống trị Châu Á. Hiện nay, trong xã hội TQ đang tồn tại pha
trộn mấy tư tưởng chiến lược sau đây: Phong kiến bá quyền Đại Hán/ Trung
Quốc, XHCN độc đảng toàn trị mất dân chủ kiểu Stalin, xã hội Tiền
TBCN... Nên nhớ rằng, Liên Xô trước đây chỉ có một cái gông XHCN kiểu
Stalin thôi mà xã hội đã có thể nói là thối nát (vừa rồi, để cẩn thận
tránh hiểu sai, tôi đã hỏi trực tiếp thêm mấy vị đã công tác nhiều nhiệm
kỳ tại đại sứ quán VN tại Nga thời Bre dơ nhep, thì họ nói đúng là như
vậy), vậy mà tại Trung Quốc hiện nay mấy cái “gông” sặc mùi lạc hậu và
cực đoan nói trên cùng lúc tác động vào toàn xã hội và giới lãnh đạo,
hỏi rằng ông Tập Cận Bình làm sao mà không lúng túng, “thôi thì (tôi)
cũng không rõ nên thế nào”, “không màng sống chết” vì “Đại cục”. Trên
thực tế hiện nay, chỉ còn mỗi một cái ước mơ hão huyền “Giấc mộng Trung
Hoa” là sợi dây liên kết được lỏng lẻo toàn đảng, toàn dân TQ mà thôi,
như một niềm hy vọng an ủi toàn dân là “Nếu Trung Quốc trở thành cường
quốc (thống trị) thế giới, thì toàn dân cũng được lợi” (!) (trích trong
“Giấc mộng TH”). Nếu cái khó của ông Obama và ông Putin là do di sản, di
chứng nặng nề, thậm chí tồi tệ của các thế hệ chính quyền đi trước để
lại, và nhân dân Mỹ và Nga đã tin tưởng quàng lên cổ các ông ấy một
nhiệm vụ quá tải là lập lại trật tự và khôi phục địa vị danh giá vinh
quang trước đây của 2 đất nước này, thì ông Tập Cận Bình xem ra có cái
khó lớn hơn nhiều: Nước Trung Hoa trong khoảng 2 thế kỷ gần đây chưa có
được một vị thế vinh quang nào, bây giờ mới định hướng vĩ đại là bằng
mọi cách, mọi thủ đoạn dã man, tàn bạo, xảo quyệt, bất chấp luật pháp
quốc tế... để “tự tin” bước vào những giai đoạn sai lầm trước đây hàng
thế kỷ của Mỹ, Nga và nhiều nước TBCN và XHCN kiểu Stalin đi trước.
Nhưng cái khó quan trọng bậc nhất của ông Tập Cận Bình là ở chỗ, hiện
nay thế giới đã đang sống ở thế kỷ XXI. Có nghĩa, thông qua kinh nghiệm
chống chọi với chính sách đế quốc của Mỹ và tư tưởng bá quyền XHCN của
Liên Xô, thì ngày nay nhân dân Châu Á và Thế giới đã biết tỏng những
“món võ” của một cường quốc đang vươn lên, và biết cách tránh những dại
dột đã mắc phải ở thế kỷ trước. Cái mà ông Tập Cận Bình còn có thể hy
vọng là những món đòn đại hiểm và xảo quyệt hơn, chưa từng có trên thế
giới mà TQ đã và sẽ dở ra. Những hiện tượng đang diễn ra chung quanh TQ,
giữa TQ với thế giới hiện nay đã nói lên điều đó. Một trong những món
võ đó là “Tọa sơn quan hổ đấu”, là bằng mọi cách, bằng mọi thủ đoạn, mọi
phương tiện và khả năng “kích động” để thế giới đại loạn, thì “Trung
quốc mới đại trị” được. Nhưng xin nhắc ông Tập Cận Bình là, cũng như
kinh nghiệm của Mỹ và Nga vừa qua, lời dậy của Phật quả là không sai:
“Kẻ thù lớn nhất của mỗi nước là chính mình”. Một số nước có thể xa chân
mắc vào thủ đoạn nham hiểm của TQ, nhưng điều đó càng tăng thêm lòng
căm thù âm ỷ sâu sắc truyền đời để đến khi có điều kiện là nó sẽ bùng
lên.
Như vậy là, nguyên nhân mấy nước Mỹ, Nga, Trung Quốc bị rơi vào bi
kịch hiện nay, có những cái giống nhau, lớn nhất là, như trên đã nói, là
tự các nước làm hại bản thân mình mà không biết,hoặc biết mà không dũng
cảm sửa chữa, khắc phục, hoặc vẫn bị sức cản của lòng tham không đáy,
hèn nhát, của môi trường, của quán tính, của tập tục còn quá lớn,... Có
lẽ cái giống nhau lớn nhất là cả 3 siêu cường thế giới này là đều
chưa đủ thông minh và/ hoặc dũng cảm để nhận ra những vấn đề lạc hậu kém
minh triết so với Thời đại mà bản thân mình đáng lẽ phải dẫn đầu.
Không nên mạo muội mà nêu ra lời khuyên với 3 Vị đứng đầu mấy cường
quốc thế giới. Tôi chỉ nói thêm ước mơ của một công dân hành tinh, là
mong các Quý Vị hãy dừng tay dao tay kiếm và mọi xảo thuật, mà nên sử
dụng trí tuệ, sự minh triết và lòng nhân đạo để giải quyết nhiệm vụ. Ai
dám bảo là sẽ không có những sự kiện tương tự như “sự kiện 11 tháng 9”
khác nữa tại Mỹ, Nga và Trung Quốc? Quý Vị có thể điên lên tiêu diệt tận
gốc nguyên nhân gây ra tai họa, nhưng để làm gì? Đã đến lúc lòng căm
thù sôi sục làm CON NGƯỜI bị chèn ép không còn sợ cái chết là gì. Vậy
Quý Vị sẽ chiến thắng được mấy trăm phần trăm những tư duy trả thù được
coi là điên dại ấy để đổi tai họa lớn hơn? Vấn đề là làm thế nào để nước
Mỹ, nước Nga, và nước TQ được sống hòa bình yên vui, chứ không phải để
tiêu diệt kẻ thù do mình tự tạo ra rồi cùng họ tự hủy diệt!
Tóm lại: Kẻ thù lớn nhất của mỗi nước là chính mình. Hãy tinh tấn để loại bỏ kẻ thù trong chính bản thân trước đã.
Hà Nội, ngày 14, tháng 9, 2014
