Phóng sự điều tra: Biểu tình ngưng hoạt động nhà máy Titan - Ninh Thuận: Lắng nghe tiếng dân hay mù mờ nghe chính quyền?

Phóng viên Dân Luận thực hiện

Dân Luận: Như Dân Luận đã đưa tin, ngày 27/3/2014 vừa qua người dân Sơn Hải đã biểu tình trước UBND tỉnh phản đối công an bắt người vô cớ trái pháp luật. Vụ việc Dân Luận đã đưa tin nhận thấy có nhiều khúc mắc của phía bà con thôn Sơn Hải khác hoàn toàn so với những gì chúng tôi đọc được trên báo chí chính thống. Vì vậy phóng viên Dân Luận đã đến thôn Sơn Hải trực tiếp gặp bà con để tìm hiểu rõ vụ việc.

Từ trái qua: Cô Trần Thị Thanh, ông Lê Quang Hạnh, ông Dương Văn Phước thôn Sơn Hải tường thuật lại vụ việc.

Tin liên quan:

• Người dân Ninh Thuận biểu tình ngày 27/3/2014 phản đối việc khai thác titan và công an bắt người vô cớ (Dân Luận)

Sự việc xảy ra vào ngày 27/3/2014 vừa qua, khi người dân ở thôn Sơn Hải – xã Phước Dinh- huyện Ninh Phước- tỉnh Ninh Thuận kéo nhau ra UBND tỉnh để làm rõ việc chính quyền bắt người trái pháp luật.

Được biết trước đó ngày 26/3/2014 cơ quan công an tỉnh Ninh Thuận đã khởi tố vụ án chống người thi hành công vụ xảy ra tại khu vực tận thu quặng titan của Công ty TNHH MTV Quang Thuận (gọi tắt Công ty Quang Thuận). Điều đáng nói, những người bị bắt đều là những người phản đối việc hoạt động gây ô nhiễm của nhà máy khai thác Titan.

Tiếp xúc với người dân nơi đây, PV Dân Luận đã có dịp được nghe kể về những câu chuyện đằng sau nổi ẩn khuất, sự bất công của chính quyền đối với người dân, trong việc ngăn chặn nhà máy gây ô nhiễm nghiêm trọng đến môi trường nước sinh hoạt trong thôn.

Theo ông Dương Văn Phước cho biết: “kể từ khi UBND tỉnh Ninh Thuận cấp phép cho công ty TNHH Quang Thuận đi vào hoạt động khai thác Titan sát với khu vực dân ở, cuộc sống của người dân trong thôn bị đảo lộn hoàn toàn, dân không có nước để sinh hoạt vì nguồn nước sạch bị ô nhiễm nặng, nhà cửa bị nứt nẻ vì cát lún, mồ mả tổ tiên thì bị chôn vùi dưới cát trắng, đau lòng lắm”.

Nguồn nước ngầm người dân Sơn Hải sử dụng bị vẩn đục và ô nhiểm nghiêm trọng

Vùng đất Sơn Hải – Ninh Thuận là một vùng khô hạn, từ trước tới nay nguồn nước sạch ở đây vốn dĩ đã rất thiếu thốn, người dân sinh sống quanh đây đã phải chắt chiu và giữ gìn để bảo vệ nguồn nước ít ỏi này.

Từ khi công ty TNHH Quang Thuận được cấp phép đi vào khai thác Titan ở khu vực này thì nguồn nước ngầm ngày càng giảm sút nghiêm trọng, không những thế còn bị ô nhiễm rất nặng. Việc tắm rửa, giặt đồ người dân cũng không dám lấy nguồn nước này ra sử dụng. Hiện nay, dân phải mua nước bình ở ngoài về sinh hoạt.

Ngoài ra việc khai thác Titan còn gây ra những hậu quả rất nặng nề, làm biến dạng khu vực bãi cát ven biển, làm nhiễm mặn và cạn kiệt nguồn nước ngọt, ảnh hưởng đến rừng phòng hộ ven biển, gây hậu quả rất nghiêm trọng cho môi trường.

Từ khi nhà máy Titan đi vào hoạt động khiến cát lún, mồ mả tổ tiên của người dân bị chôn vùi dưới cát sâu. Để ngăn chặn mồ mả bị cát chôn vùi họ phải dùng bao tải ngăn cát lấp

Không qua ý kiến dân, vẫn tự ý cấp phép cho công ty đi vào hoạt động

Công trình khai thác Titan của công ty Quang Thuận được UBND tỉnh cấp phép đi vào hoạt động ngày 22/06/2012 với diện tích 87ha. Tuy nhiên, trước khi cấp phép cho công ty này, chính quyền UBND tỉnh đã không họp lấy ý kiến của dân, tự ý cho công ty khai thác với lý do là theo “chủ trương của Chính phủ”.

Sau khi đi vào hoạt động, công ty Quang Thuận đã không thực hiện đầy đủ các giải pháp nhằm đảm bảo tới môi trường, làm cạn kiệt nguồn nước ngầm, mồ mã bị chôn vùi dưới cát, nhà dân bị nứt nẻ vì lún đất, gây sạt lỡ nghiêm trọng tại khu vực người dân đang sinh sống.

Nhà dân bị nứt, sạt lở do hậu quả của việc khai thác Titan

Quá bức xúc với tình trạng trên, đã nhiều lần người dân trong thôn viết đơn kiến nghị lên UBND xã, huyện, tỉnh nhưng không được chính quyền ở đây giải quyết mà vẫn dửng dưng trước ý kiến và nguyện vọng của dân, nên buộc lòng người dân trong thôn cùng nhau phải vào công ty để ngăn việc khai thác.

Dân không sai vẫn đấu tố cho dân có tội

Trước sự việc công ty khai thác Titan Quang Thuận làm ảnh hưởng đến môi trường và đảo lộn cuộc sống của người dân trong thôn Sơn Hải, ngày 26/03/2014 hơn 30 người dân trong thôn kéo nhau ra trụ sở UBND tỉnh để đòi giải quyết và bắt dừng ngay hoạt động của nhà máy khai thác Titan.

Kể về sự việc hôm đó, ông Dương Văn Phước người bị bắt cho biết thêm: “ trước đó dân chúng tôi cùng nhau ra UBND xã để đề nghị được giải trình không cho nhà máy đi vào hoạt động nữa, nhưng ông Chiêu Tổng bí thư xã và ông Trần Thành Lập là công an huyện trả lời: ở huyện, xã không có thẩm quyền đề nghị dân lên tỉnh đề nghị tỉnh giải quyết, nghe như vậy thì chúng tôi vẫn ăn mặc chỉnh tề lên đó với mục đích gặp UBND tỉnh theo lời của ông Trần Thành Lập, gặp một cách nghiêm chỉnh giữa lãnh đạo và người cựu chiến binh, như vậy lúc 12h trong khi ngồi đợi và uống chưa hết một nửa ly nước thì một lúc sau có vài chục công an ập tới bắt chúng tôi và liệng lên xe chở đi, tôi cũng không biết rõ là sự việc như thế nào. Họ bắt đi 5 người”.

Tìm hiểu sâu hơn về việc này chúng tôi được biết, tất cả 5 người bị bắt là ông Dương Văn Phước, Đỗ Văn Đức, Lê Quang Hạnh, Nguyễn Văn Song, Lê Công Chỉ đều là những người được dân trong thôn cử đi để làm việc với UBND tỉnh.Nhưng chưa kịp làm việc thì bị bắt đi đâu không rõ.

Ông Lê Quang Hạnh kể lại: “ lúc bị bắt và đẩy lên xe họ làm chân tôi bị chảy máu, tôi có nói với họ là mắt tôi kém không thấy gì đâu mấy anh làm cận thận chứ tôi không có tội gì, thì mấy anh mới bắt đầu nắm áo đẩy vô, khi bị bắt đi thì tôi không biết ông Dương Văn Phước và ông Đỗ Văn Đức được bắt đi đâu. Riêng tôi, ông Nguyễn Văn Song và ông Lê Công Chỉ thì được đưa về huyện Thuận Nam, lúc đó đã là hơn 12h”.

Ông Hạnh là một trong những người dân trong thôn đứng lên ngăn chặn việc nhà máy khai thác Titan Quang Thuận làm ô nhiễm nguồn nước sinh hoạt, và lấp hết mồ mã tổ tiên. ông Hạnh cho biết, ông cũng không biết mình bị bắt vì nguyên nhân gì.

Trước đó khi ngày 18/03/2014 trong một lần cùng mọi người trong thôn ngăn chặn việc khai thách của công ty Quang Thuận, ông Hạnh bị công an dùng dùi cui đánh thẳng vào mặt khiến ông mất máu rất nhiều. Bên cạnh đó ông còn bị vu khống đánh trọng thương 2 công an khác phải nhập viện.

Được biết, ông Hạnh là một cựu chiến binh bị mờ 2 mắt không thể nào có đủ sức để đánh trọng thương công an. Không chỉ vu oan cho dân đánh công an, chưa dừng lại ở đó một số tờ báo lề phải còn cho rằng người dân đã không giữ được bình tĩnh và đã dùng xăng đốt kho chứa thiết bị, đập phá tài sản của công ty (theo Thanh niên số ra ngày 27/03/2014).

Nên lắng nghe hơn là cáo buộc

Nhắc tới sự việc trên cô Trần Thị Thanh không giấu được nỗi bức xúc kể lại: “Việc đốt cháy công ty là không có thật đâu chú ah! Chỉ là có mấy thằng nhóc trẻ trẻ chừng 14-14 tuổi bức xúc quá nó đốt có 3 tấm nệm thôi, chứ không có đốt cháy công ty hay phá hoại kho của công ty gì hết”.

Đồng thời việc UBND xã đã không giải quyết đúng theo công văn Tỉnh Ủy gửi xuống ngày 18/03/2014 nên buộc lòng người dân trong thôn Sơn Hải phải xuống tận công ty để cùng nhau tháo dỡ đường ống dẫn nước thải titan. Thêm vào đó việc dân đánh đuổi trọng thương công an như báo tuổi trẻ số ra ngày 27/3/2014 là không đúng sự thật, chính công an và an ninh là những người đã hành hung, xông vào đánh đập một số người dân, trong đó có ông Lê Văn Hạnh là người bị đánh nặng nhất, thấy vậy bà con mới xông vào giải vây. Sau đó công an và an ninh bỏ chạy và họ đổ lỗi cho người dân đuổi đánh.

Nội dung công văn số 35 UBND huyện gởi xuống ngày 18/3/2014 yêu cầu giải quyết khiếu nại của bà con nhưng không được thực hiện

Cô Thanh cho biết thêm: “từ khi vụ việc trên xảy ra, trong thôn mọi lối ra vào đều bị phong tỏa. Cho nên, ngày 28/3/2014 người dân buộc lòng phải đi bộ gần 30km từ thôn lên UBND tỉnh để đòi thả người”.

Theo nguồn tin người dân cho hay, giám đốc CA tỉnh đã ra điều kiện với người dân rằng nếu muốn thả người thì phải để công ty Titan Quang Thuận tiếp tục hoạt động và người dân phải dừng lại mọi hoạt động gây mất trật tự công cộng.

Đồng thời việc UBND tỉnh cam kết sẽ đầu tư hệ thống nước sạch cho nhân dân nhưng tất cả chỉ trên mặt giấy tờ.

Nhìn lại việc 6 người dân trong thôn bị bắt, hiện tại đã 5 người đã được thả, riêng ông Dương Văn Phước bị truy tố và đem ra xét xử vào ngày 01/08/2014 vào tội “chống người thi hành công vụ, và đánh trọng thương công an”.

Ông bị kết án “OAN” 22 tháng tù treo, nhưng trước đó luật sư bào chữa của ông Phước đã đề nghị bên phía công an đưa ra nhân chứng và vật chứng về việc ông Phước đánh trọng thương 2 công an, thì lúc này họ không đưa ra được bằng chứng mà luật sư yêu cầu, đồng thời vẫn kết tội cho ông Phước trước sự chứng kiến của hàng trăm người dân có mặt trong phiên tòa.

Trước khi diễn ra phiên tòa xét xử ông Phước người dân trong thôn Sơn Hải đã bị lực lượng công an, an ninh phong tỏa mọi lối ra vào, nói là phiên tòa CÔNG KHAI nhưng lực lượng an ninh ở đây không cho người dân đi xe máy hay bất kỳ một phương tiện nào, buộc lòng người dân phải lội bộ hơn 30km lên tòa án huyện Thuận Nam để ủng hộ tinh thần ông Phước và phản đối phiên tòa bắt công, mờ ám.

Kết

Ngày 26/09/2014 sắp tới đây, phiên tòa phúc thẩm của ông Phước sẽ diễn ra tại tòa án tỉnh Ninh Thuận, gia đình ông Phước và mọi người dân trong thôn cũng đã đồng loạt ký tên vào đơn đề nghị giảm nhẹ hình phạt cho ông Phước, và tiếp tục đồng hành dõi theo phiên tòa này. Ngoài ra, hội Cựu Tù Nhân Lương Tâm cũng đã viết thư tuyên bố phản đối việc nhà cầm quyền bắt giam người vô tội.

Qua sự việc này có thể thấy rõ được những ẩn khuất, nỗi lòng của dân trong lúc rối ren nhất, và khi lắng nghe tiếng lòng từ dân ta mới cảm nhận được sự bức xúc, lòng căm phẫn tới những bất công mà họ phải gánh chịu, từ việc làm trái lương tâm của chính quyền, đến việc làm không đạo đức của những người viết báo quy chụp tội lỗi cho họ… Tất cả chỉ vì để bảo vệ một đơn vị thi công khai thác tại đây mà bỏ qua tiếng dân, trốn tránh mọi trách nhiệm.

Được biết, trước đây đã có rất nhiều nhà báo đến tìm hiểu sự việc này như báo Tuổi Trẻ, báo Pháp Luật, báo tỉnh Ninh Thuận.v.v.. Tuy nhiên báo chí chính thống lại không đưa tin đúng sự thật mà còn dùng ngòi bút xuyên tạc chỉ trích đổ lỗi cho người dân khiến họ rất bức xúc. Khi trao đổi với chúng tôi, người dân thôn Sơn Hải rất buồn vì điều này họ hi vọng chúng tôi mang sự thật phơi bày trước công chúng để mọi người có thể hiểu được sự việc chính xác và minh bạch hơn.

Là phóng viên, chúng tôi nhận thấy cần phải đưa thông tin đúng sự thật để giải oan cho những người dân chất phác thôn Sơn Hải. Đồng thời tố cáo chính quyền không những không bảo vệ nhân dân mà còn lợi dụng quyền lực ức hiếp người dân vô tội khiến họ phải chịu nhiều oan ức.

Một số bài báo lề phải cáo buộc oan người dân:

• Xung quanh vụ việc người dân thôn Sơn Hải 1, xã Phước Dinh, huyện Thuận Nam tụ tập gây rối trật tự công cộng trong những ngày qua (Báo Ninh Thuận)
• Xử phạt 6 người tham gia cản trở khai thác titan ở Ninh Thuận (Vietnamplus)
• Hàng trăm người dân phản đối khai thác titan

Một số hình ảnh cận cảnh nhà máy khai thác Titan MTV Quang Thuận:

Thành Công & Thuốc Lá thực hiện