Dan Levin/The New York Times
Lê Quốc Tuấn dịch Việt ngữ
Lê Quốc Tuấn dịch Việt ngữ
Hai tổ chức nhân quyền quốc tế vừa công bố một bản báo cáo
cho biết, các công ty Trung Quốc, trong đó có một số là của nhà nước,
đang thu lợi từ việc sản xuất và xuất khẩu các thiết bị thực thi pháp
luật dùng trong việc tra tấn, chà đạp nhân quyền ở châu Phi và châu Á.
Theo Amnesty International và Omega Research Foundation, một tổ chức
chuyên nghiên cứu về việc sản xuất, phân phối các dụng cụ này cho biết,
hơn 130 công ty Trung Quốc đang tham gia vào việc buôn bán sinh lợi,
tăng hơn 28 công ty so với một thập kỷ trước, và nhiều công ty đã công
khai rao bán các "công cụ tra tấn" như gậy điện, dùi cui nhọn, và các
loại cùm chân nặng nề.
Bản báo cáo mô tả đặc tính của các dụng cụ này là "độc ác vô nhân
đạo" và kêu gọi hãy cấm bán, sản xuất các hung khí này đồng thời cũng mô
tả các sản phẩm khác của Trung Quốc tuy hợp pháp nhưng ẩn chứa mục đích
độc ác.
"Đã đến lúc để Trung Quốc phải có trách nhiệm về các thiết bị sản
xuất nhắm vào các mục đích độc ác vô nhân đạo" Patrick Wilcken, một nhà
nghiên cứu của Tổ chức Ân xá Quốc tế tại London tuyên bố.
Khi được tiếp xúc, bộ Thương mại Trung Quốc đã không trả lời gì về việc này.
Mặc dù về mặt chính thức, Trung Quốc nghiêm cấm việc tra tấn và
thường chối tội khi bị tố cáo, các tổ chức bảo vệ nhân quyền đã có hồ sơ
về nhiều trường hợp tra tấn bởi các nhà chức trách Trung Quốc. Vào
tháng tư, Zhao Chunguang, một quan chức nhà nước chuyên giám sát các cơ
sở giam giữ của cảnh sát, nói rằng trong năm năm qua, việc tra tấn không
bao giờ được dùng đến để ép nhận tội trong các trung tâm giam giữ của
Trung Quốc.
Tuy nhiên, trong một lần thú nhận bất thường, mới hôm thứ Hai tuần
này, cơ quan thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã đã tường thuật về vụ ba cảnh
sát và bốn nhân viên an ninh bị kết án tra tấn bảy nghi phạm để lấy lời
khai và sát hại một tù nhân khác, người đã chết sau khi bị đánh bằng roi
điện và bị đánh vào đầu bằng một chiếc giày. Hôm thứ Ba, Tân Hoa Xã cho
biết Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật của Bắc Kinh đã thông báo rằng mỗi huyện,
quận phải thiết lập phòng thẩm vấn phù hợp với tiêu chuẩn; phải bọc nệm
che chắn các bức tường và đồ nội thất "để ngăn ngừa tai nạn."
Theo báo cáo của các nhóm nhân quyền phát hành hôm thứ ba, có tiêu đề
"Việc buôn bán các công cụ tra tấn và đàn áp của Trung Quốc", chính phủ
Trung Quốc đã không kiểm soát việc xuất khẩu các thiết bị có khả năng
bị lạm dụng bởi lực lượng an ninh ở nước ngoài. Các nhóm bảo vệ nhân
quyền tổ tìm thấy những thiết bị đó được bán cho các quốc gia như Ai
Cập, Ghana, Madagascar, Nepal và Senegal.
Nhiều thiết bị này đã đi đến các nước châu Phi, nơi cảnh sát nổi
tiếng là tàn bạo. Vào năm 2011, lực lượng an ninh ở Uganda xử dụng các
thiết bị kiểm soát bạo động của Trung Quốc trong một cuộc đàn áp hung
bạo những cuộc biểu tình trên đường phố khiến ít nhất chín người chết và
hơn 100 người bị thương. Trong cùng năm, cảnh sát tại Cộng hòa Dân chủ
Congo dùng các công cụ này của Trung Quốc để giải quyết tình trạng bất
ổn trong thời gian chuẩn bị cho cuộc bầu cử, giết chết ít nhất 33 người ở
đây.
Bản báo cáo cho biết Trung Quốc là quốc gia duy nhất sản xuất các cây
dùi cui có gai nhọn dọc theo thân cây hoặc có đầu bọc gai nhọn. Những
công cụ này, được bán bởi bảy công ty Trung Quốc, hiện đang sử dụng tại
Campuchia và xuất khẩu sang Nepal, Thái Lan.
Các nhà nghiên cứu cũng tìm thấy 29 công ty Trung Quốc quảng cáo việc
bán dùi cui điện gây choáng, tất cả đều dễ dàng sử dụng để gây choáng
bộ phận sinh dục, tai, cổ họng mà không để lại dấu vết. Hàng chục công
ty Trung Quốc khác sản xuất các dụng cụ còng, trói có thể gây nghẹt thở
và nghẽn tuần hoàn máu, tất cả có thể dẫn đến tử vong. Đặc biệt là các
loại ghế cột trói người, làm bằng kim loại cứng và gỗ, ép người bị giam
giữ phải ngồi với các vị trí không thoải mái trong nhiều giờ.
Cơ xưởng sản xuất dụng cụ cảnh sát Thành Đô, một nhà sản xuất ghế
trói và súng gây choáng có khoe bức ảnh Chủ tịch Tập Cận Bình kiểm tra
một lưỡi lê trên trang web của mình. Khi gọi điện đến, một đại diện cho
biết tên mình là cô Yang từ chối không chịu nói gì về sản phẩm của công
ty, việc cớ vì những thỏa thuận không được phổ biến.
Một người trả lời điện thoại tại công ty sản xuất thiết bị cảnh sát
Jiangsu Anhua, nơi sản xuất các khiên chắn tạo điện giật nói "Tôi không
nghĩ rằng chúng tôi còn sản xuất những mặt hàng ấy". Người này từ chối
không cho biết tên, chỉ cho biết mình là một phó giám đốc bán hàng, ông
còn nói thêm "có lẽ chúng tôi quên chưa gỡ khỏi trang web."