Nhà thơ Thạch Quỳ
Sự thông minh của người Việt, ai “kiệt xuất” hơn ai chỉ là sự
khôn ngoan “nhìn xa thấy rộng” trong việc lựa chọn ông chủ để thờ mà
thôi! Rồi lịch sử về sau sẽ phán xét về sự không ngoan đó! Hình như hôm
nay, vấn đề vẫn là như vậy!
***
Năm 1910, ông Phan Bội Châu đến nhà chúng tôi vận động quyên góp tiền nong và tìm người để đưa sang Nhật.
Trong anh em họ hàng nhà chúng tôi, có người đã đổi từ họ Vương sang
họ Nguyễn, nói là để lập tự, thờ cúng Đức Thánh Thành hoàng làng, nhưng
thực chất trước mắt là đề phòng mật thám Pháp và cũng để phòng ngừa các
bất trắc về sau. Hiện tại, trong anh em ruột thịt họ Vương chúng tôi vẫn
có một chi mang danh họ Nguyễn.
Nhưng về sau, những người đã đổi tên, đổi họ đó vẫn không đi với ông Phan Bội Châu. Họ đã khước từ chuyện sang Nhật.
Vì sao vậy?
Đây là vấn đề rất quan trọng mà tôi muốn nói trong bài viết này.
Lần đầu tiên trong lịch sử Việt Nam có mấy ông vua không thèm biết
Trung quốc là ai, Trung quốc ở đâu! Đó là mấy ông vua triều Nguyễn, từ
Khải định đến Bảo Đại. Vì sao mấy ông Vua triều Nguyễn lại có cái gan
cóc tía như vậy? Hóa ra là thế này: Nền độc lập của nước Việt Nam như
đứa bé con nằm kẹt giữa 2 con sư tử. Vua Nguyễn đã có sư tử Pháp bảo hộ
thì cóc cần phải sợ sư tử Tàu! Nếu coi Tàu là giặc ngoại xâm truyền kiếp
thì có thể nói Việt Nam thời nhà Nguyễn là một quốc gia độc lập! Độc
lập so với sự đô hộ của Tàu.
Sau này, nếu dựa vào sư tử Tàu để đánh sư tử Pháp thì thì khi Pháp
thua trận, có thể coi Việt Nam là nước đã giành được độc lập! Độc lập so
với sự đô hộ của Pháp.
Vậy là, vấn đề độc lập của nước Việt Nam đôn dùng lại chính là vấn đề
chọn sư tử làm ông chủ để thờ! Đó là một nền độc lập có tính chất tương
đối! Sự thông minh của người Việt, ai “kiệt xuất” hơn ai chỉ là sự khôn
ngoan “nhìn xa thấy rộng” trong việc lựa chọn ông chủ để thờ mà thôi!
Rồi lịch sử về sau sẽ phán xét về sự không ngoan đó! Hình như hôm nay,
vấn đề vẫn là như vậy!
Tại sao người họ họ hàng nhà tôi thuở ấy lại khước từ việc đi Nhật?
Có lẽ, họ biết rõ về sư tử Tàu và cũng không phải là không hiểu về sư
tử Pháp nhưng hình như họ cũng nhìn thấy những khả năng nào đó có thể
lợi dụng đang nằm phía sau nanh vuốt của con sư tử này.
Nhật cũng là sư tử. Cụ Phan muốn sư tử Nhật tha nền độc lập về cho
nước Việt Nam. Một nền độc lập mà luôn luôn phải nhờ vả vào các chúa tể
rừng xanh! Nhưng sư tử Nhật thì mới toe, “biết người, biết mặt, biết
lòng làm sao” mà cá cược vào đó niềm tin tưởng của mình?
Phải chăng, bài toán cho nền độc lập và toàn vẹn lãnh thổ của Việt
Nam, trước sau cũng vẫn là bài toán chọn sư tử? Vậy thì hãy chọn đi! Còn
chần chừ chi nữa!
Bộ văn hóa đang có chiến dịch đưa sư tử Tàu ra khỏi các đền chùa .
Nhưng chưa thấy có sự nhất trí trong việc lựa chon loại sư tử nào để
thay thế!
