Hạ Đình Nguyên
Có lẽ bài viết “Tại sao vội vã…” có tính tổng quát, ngắn gọn, tương đối nêu lên được toàn cảnh quanh cuộc “Triển Lãm” CCRĐ. Tôi xin bày tỏ thêm vài ý kiến.
Cuộc triển lãm làm bật lên ba chủ đề lớn :
- Cuộc Triển Lãm… và CCRĐ.
- Tại sao mở ra cuộc triển lãm?
- Cách đóng cửa cuộc triển lãm?
- Cuộc triển lãm CCRĐ 1953-1957 tưởng đã chôn vùi, bất ngờ được khai
quật lên vào một thời điểm nhạy cảm về chính sách đất đai của Đảng đang
gặp nhiều khó khăn chồng chất, và chính cuộc triển lãm đã vô tình kích
hoạt nó lên để phơi bày trong xã hội và trên thế giới mạng ở một quy mô
rộng lớn về bản chất và sự thật của sự kiện, như nó chưa từng được biết
đến một cách đầy đủ và công khai về chiều sâu và diện rộng đến thế, đã
thu hút cả những thế hệ chưa từng biết đến, những thế hệ đã biết thì
biết sâu sắc hơn. Cuộc triển lãm đã đạt một nội dung quá súc tích tuy
ngoài mong đợi!
- Tại sao mở ra cuộc triển lãm, là một câu hỏi không kém quan trọng: Tại
sao có chủ trương mở ra cuộc triển lãm nầy? Các cách lý giải đếu khó
thỏa mãn. Người ta đặt ra các hoài nghi :
(a) hoặc do có kẻ “phá hoại” đảng từ trong đảng, hoặc
(c) do tầm nhìn quá kém của những người chủ trương và những lãnh đạo cao
hơn tán thành chủ trương triển lãm nầy, qua cách giải thích khá vô tư
của ông Viện trưởng Bảo tàng Nguyễn Văn Cương.
Ít có người nêu lên ý kiến tán đồng (a) và (b) có lẽ xuất phát từ lòng
lương thiện, phần đông nghiêng về giải đáp (c) có lẽ dễ chịu hơn, vì
chẳng qua, đây là tầm nhìn chưa tới.
Có người nhận xét đơn giản: Làm triển lãm để có “công trình” mới có cách
bỏ túi! Nếu thế thì đơn giản quá, có khi oan cho ông Viện trưởng chăng!
Tuy nhiên, có nhiều chuyện đơn giản nho nhỏ tương tự, nhưng có thật ít
ai ngờ tới, mà tác hại vô cùng lớn. Những chuyện làm lợi không bằng hại
liên quan đến “mặt trận” đấu tranh tư tưởng của bộ máy tuyên huấn, tương
tự cuộc triển lãm, là việc thuê 900 tay bút, gọi là dư luận
viên, chuyên trách việc hướng dẫn dư luận chống lại tiếng nói khác tiếng
nói của Đảng trên mạng internet, đóng vai thế thân cho các nhà tuyên
huấn chính thống. Vâng, họ chỉ làm công việc thóa mạ, vu khống, chửi
bới, đe dọa… thay vì đối thoại với lý lẽ ôn tồn và có sức thuyết phục.
Họ đã hành xử bằng ngòi bút theo phong cách của những lực lượng trấn áp
“mặc áo thường” bên cạnh sắc phục công an trên đường phố. Cuộc triển lãm
một chiều, dù nói cách nào thì cũng chỉ bộc lộ với người quan tâm một
cảm nhận “bạo lực”, xứng tầm với hai chữ “ác ghê”! Một cuộc “triển lãm
về sự ác ghê” của Cộng sản thay cho “địa chủ ác ghê”, thì đúng hơn.
Công việc trọng đại mà đảng CSVN giao cho bộ máy Tuyên huấn, điển hình
như cuộc “Triển lãm CCRĐ”, hay đội ngũ “900 DƯ LUẬN VIÊN”, đều đã đem
lại thành quả bất ngờ, là những con số âm to tướng, mà hằng ngày nó tích
tụ, cũng như hằng vạn thứ khác, tạo nên “thế lực thù địch”, chứ không
phải thế lực thù địch từ trên trời rơi xuống. Những chuyện đơn cử tượng
trưng trên đây chỉ là vài mảng màu trong muôn vàn cái đó đây cùng “tông”
màu của bức tranh tổng thể XHCN mà đấng đứng đầu Mohammed Nguyễn Phú
Trọng “tiên tri” bằng tầm nhìn “xuyên thế kỷ” của mình, rằng “cuối thế
kỷ nó cũng chưa thể hoàn thiện”.
Đó cũng là minh thị chỉ số IQ của thời đại.
Giá như với âm mưu của (a) và (b) thì còn đỡ tệ, vì ít nhất nó rõ ràng,
nhưng còn tầm nhìn như (c) thì quả là mù mịt! Cá cắn câu biết đâu mà gỡ.
Chim vào lồng biết thuở nào ra! Lưỡi câu của Bắc Kinh, chiếc lồng Chủ
nghĩa xã hội.
- Cách đóng cửa cuộc triển lãm?
Dĩ nhiên việc đóng hay mở cánh cửa của Viện bảo tàng Quốc Gia (chứ không
phải của tỉnh, thành) là chuyện đơn giản hằng ngày của nhân viên gác
cửa, không có gì thắc mắc. Nhưng làm sao đóng lại cánh cửa vô hình của
những thứ vô hình đã bay ra, như sự hồi tưởng vừa được kích hoạt, như sự
đau khổ vừa mới khơi lên, như tri thức về một lịch sử, và những gì liên
quan đến nó…, và những động cơ của sự “mở” là gì, và có “đóng” lại được
cái động cơ ấy không?
Hay nhà nước chỉ quan tâm thuần túy về mặt cơ học, việc đóng và mở chỉ
là những động tác? Đùng đùng mở ra, thình lình đóng lại. Không một lời
xin lỗi, không một văn bản giải thích - chỉ đơn giản một lời tuyên bố
của một nhân viên: vì lý do ánh sáng, thế hết! Họ không cẩn trọng với
việc làm của mình và coi thường dân chúng, cũng như việc múa bút hằng
ngày của 900 dư luận viên.
Cuộc CCRĐ hồi ấy đã kết thúc bằng những lời xin lỗi công khai của ông Võ
Nguyên Giáp, đại diện cho Chính phủ và Đảng, cùng với nước mắt của ông
Chủ tịch Hồ Chí Minh, với sự giáng chức vụ của ông Trường Chinh - thật
giả không ai biết - nhưng nó minh bạch, và dù sự minh bạch ấy trên thực
tế chưa thỏa đáng, mà cũng khó thỏa đáng - nhưng không cách nào khác là
sự xin lỗi chân thành và phải minh bạch cái đúng và cái sai. Nếu Đảng
xưa chưa minh bạch thì Đảng nay lẽ ra càng phải làm rõ hơn, đầy đủ hơn,
thay vì toan tính bào chữa, màu mè nâng lên giảm xuống, bóp méo thành
tròn, uốn thẳng thành cong… một cách không che giấu được ai. Các ông ở
cấp lãnh đạo từ trên ông Viện trưởng trở lên, thì nín khe, như không
biết, như việc của ai.
Mới đây, mọi người còn nhớ chuyện của người Nhật, họ công khai giữa
trời, trang nghiêm quỳ thành hàng và lớp lớp, để xin lỗi tiền nhân của
họ đã xúc phạm những người phụ nữ Hàn Quốc trong chiến tranh thế giới
thứ hai nhằm phục vụ nhu cầu tình dục của những người lính trẻ, dù sao
cũng là vấn đề của nhân sinh, chưa phải là chuyện giết chóc. Thế mà
CCRĐ, là một sự hận thù vô cớ, bịa đặt để hành hạ thể xác và nhân phẩm
rồi đem giết theo cách mà nạn nhân đau đớn nhất. Họ van xin về cái lỗi
của sự vu khống, chứ không hề đối kháng. Họ bị giết sau khi bị trải qua
sĩ nhục, như những tù binh của IS bị giết mà không bị làm nhục, nhưng họ
không hề là những người lính thất trận. Họ là đồng bào mình, họ cũng
chính là ân nhân của mình. Tôi được xem những hình ảnh bi thương thảm
thiết, cùng với những chữ “long trời lở đất” mà chẳng hiểu cái lớn lao
vĩ đại đó ở đâu, với ý nghĩa nào! Tại sao lòng thù hận lại được gieo
trồng và đưa lên ngôi báu? Lẽ ra, cả 3 triệu đảng viên của đảng CS hôm
nay, nên bắt chước người Nhật…
Thế mà ngay cái cách “đóng cửa” cuộc triển lãm cũng không đứng đắn, huống chi là! Lấp liếm, lập lờ là một phong cách?
Trong bài viết: “Vì sao vội vã đóng cửa…”, cuối bài tác giả có nhắc lại
phát biểu của một người con địa chủ bị bắn oan, khi xem triển lãm: “Nếu
bây giờ có CCRĐ, tôi sẽ là đao phủ” với lời phê bình rằng: “cái tư duy
trả thù kiểu mạng phải đổi lấy mạng (ấy) chắc không còn chỗ đứng trong
thế giới văn minh ngày nay”.
Tôi hoàn toàn đồng ý với nhận xét của tác giả, song với người trong cuộc
- tôi thì hoàn toàn không dính líu gì, và không biết trực tiếp về CCRĐ -
không dễ vượt qua, khi mà phía bên lỗi lầm chưa bày tỏ sự nhận biết
chân thành điều mà họ gây ra. Phong trào căm phẫn của người Hàn Quốc đối
với người Nhật, sau cái xin lỗi chân thành, công khai, chính danh ấy,
đã dịu xuống với sự thông cảm sâu sắc của những người hôm nay, về thế hệ
đã qua, về bối cảnh lịch sử của chiến tranh, để có thể chung sống hòa
bình thân thiện.
Một cái văn hóa không biết xin lỗi, có khi chỉ vì một sự va quẹt xe
ngoài đường đã trở thành cái chết. Một đứa trẻ học sinh lấy trộm một
cuốn sách đã bị bảo vệ bắt, trói lại, cột căng ra, trưng bày trong tiệm
sách với hàng chữ treo trên người “kẻ ăn cắp”. Đó là cái nghiệt ngã của
một thứ “văn hóa” bắt chước! Xin nhắc lại một chuyện cũ ở Sài Gòn, một
cậu bé nhà nghèo, lang thang trên phố Lê Lợi, ghé vào nhà sách Khai Trí
đánh cắp cuốn sách trẻ em, bị ông chủ bắt được. Ông dẫn em lên lầu
khuyên nhủ, cậu bé xin lỗi và được ông tặng cho hai cuốn mang về. Sau 30
năm di cư sang nước ngoài, ông chủ quay về, ông tìm gặp và xin chữ ký
một nhà thơ mà có bài thơ ông ái mộ. Ông chủ đã bất ngờ một cách hạnh
phúc gặp lại cậu bé ăn cắp sách ấy, chính là nhà thơ Đỗ Trung Quân.
Tôi muốn nói về cái văn hóa xin lỗi, tôi cũng rất tin tưởng về cái văn
hóa giàu nhân ái của Việt Namthuần khiết, về cái đạo đức truyền thống
trong dân gian không lai tạp. Tôi chưa từng nhìn thấy, hay nghe kể lại
những câu chuyện truyền khẩu nào từ xa xưa ở các thôn làng Việt Nam về
những câu chuyện tương tự như cảnh “đấu tố”. Tôi muốn nói về cái văn
hóa “đấu tố”, về cái triển lãm người sai phạm ở tiệm sách, hoặc bị đem
đi diễu ở phố để làm nhục, rằng cái đó chỉ có ở Tàu, mà là Tàu của Mao.
Và là Mao Cộng Sản.
Cái hận để “mạng đổi lấy mạng” ít ai muốn làm, mà không thể làm được
trong một bối cảnh rộng lớn, và đời người thì ngắn ngủi. Nhưng cái hận
về một lẽ phải thì ai ai cũng đồng tình, dù sống chết cũng chưa nguôi.
Tôi hiểu lời nói của ông ấy theo cách hiểu của tôi. Và lời nói của ông
ấy cũng có tác dụng tích cực, là biểu thị lòng căm giận với cái bất
công, không phải để đòi mạng, mà là để hiểu, để dừng lại không gây thêm
nữa cái ác, cái độc tài, cái bất công, là để làm cho sự căm phẫn được
dịu xuống, được an ủi, thay cho “học thuyết” thế lực thù địch đang được
sử dụng, được đề cao, chỉ tạo thêm đối kháng và tích lũy căm thù.
Tôi tự hỏi đến khi nào thì đảng CSVN thôi gọi mình là “Đảng Ta” một cách
quá đổi tự hào và bất cân xứng, với thành tích tự ca ngợi như cuộc
triển lãm “long trời lở đất”, và chừng nào mà đảng bỏ đi được cái khẩu
hiệu “thế lực thù địch” không một lợi ích gì cả, để đừng phải ca cẩm bài
ca mị “sợ mất niềm tin của nhân dân”.
Cánh cửa phòng triển lãm thì đã khép lại, nhưng cuộc triển lãm thì còn
đang mở ra chưa hề chấm dứt, cho đến khi có một sự xin lỗi trang trọng
và ngang tầm để khép lại thật sự, vì nó đã lỡ mở ra! Một của nợ mà đảng
CSVN phải biết cách trả và trả một cách chân thành./.
HĐN.
