Điếu Cày: Quan hệ Mỹ Việt có thể giúp mang lại tự do cho nhiều nhà bất đồng chính kiến hơn

John Boudreau
Lê Quốc Tuấn chuyển ngữ

Theo FB Lê Quốc Tuấn

Nguyễn Văn Hải, một blogger Việt Nam vừa được gác lại án tù của mình, cho biết việc thúc đẩy các quan hệ với Mỹ của đất nước ông sẽ dẫn đến việc nhiều người bất đồng chính kiến được trả tự do và mở rộng tự do ngôn luận.

Ông Hải, được biết đến với bút danh Điếu Cày, đã phải chịu án tù 12 năm vào năm 2012 vì tội tuyên truyền chống chính phủ. Trả lời phỏng vấn qua điện thoại, ông cho biết nhờ một thoả thuận giữa Mỹ và Việt Nam, ông được trả tự do vào ngày 21 tháng 10. Ông Hải đã được đưa thẳng từ nhà tù ở Hà Nội đến sân bay Quốc tế Nội Bài lên một chuyến bay đi Hồng Kông và sau đó đến Los Angeles.

Ông nói, chính phủ Việt Nam có thể sẽ trả tự do cho nhiều tù nhân nữa như một dấu hiệu bày tỏ thiện chí khi họ thương thuyết về các hiệp định thương mại tự do với Hoa Kỳ, Liên minh châu Âu và các nước khác. Những vụ phóng thích này cũng có thể xảy ra như một kết quả của việc Việt Nam đang phát triển mối quan hệ chặt chẽ hơn với Mỹ trong bối cảnh tranh chấp lãnh thổ với Trung Quốc.

"Để đạt được những thỏa thuận, như TPP hay FTA với EU, vào cuối năm nay, có lẽ họ sẽ trả tự do cho nhiều người nữa", ông đã cho biết như vậy khi nhắc đến Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương. "Họ cần phải xây dựng lòng tin. Việc trả tự do cho các nhà bất đồng chính kiến này sẽ cho thấy một cải thiện trong các quyền con người”.

“Lý do nhân đạo”

Trong một email, Lisa Wishman, phát ngôn viên Đại sứ quán Mỹ cho biết, số người Việt Nam bị giam giữ vì chỉ trích chính phủ đã giảm bớt. Bà không cung cấp cho tiết về số người còn ở trong tù. Theo tổ chức Human Rights Watch thì hiện có khoảng hơn 150 người bất đồng chính kiến bị bắt giam tại Việt Nam.

Bà Wishman đã tuyên bố vào ngày 22 tháng 10 tại Hà Nội rằng chính phủ Việt Nam nên "trả tự do vô điều kiện cho tất cả các tù nhân lương tâm và cho phép mọi người Việt Nam bày tỏ quan điểm chính trị của họ mà không sợ bị trả thù,"

Bộ Ngoại giao Việt Nam đã không trả lời một email yêu cầu nhận xét về điều này.

Không hề có "Tù Nhân Lương Tâm" ở Việt Nam, Phạm Thu Hằng, Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Việt Nam cho biết qua e-mail ngày 22 tháng Mười. Chính phủ "Quyết định đình tạm hoãn án tù và cho phép Nguyễn Văn Hải di cư ở Mỹ vì lý do nhân đạo", bà nói.

Ông Hải cho biết mình đã phản đối chính quyền Việt Nam, chỉ trích tuyên bố của Trung Quốc đối với quần đảo Hoàng Sa và kêu gọi tẩy chay Thế vận hội mùa hè 2008 ở Bắc Kinh. Thoạt tiên, ông đã bị bắt vào năm 2008 về tội trốn thuế.

Việt Nam đang tìm kiếm sự giúp đỡ từ các quyền lực khác để chống lại sức mạnh quân sự của Trung Quốc khi hai nước đang cạnh tranh về dầu, khí đốt và ngư trường trong vùng biển Đông. Tại Việt Nam đã xảy ra các cuộc giao tranh giữa các tàu thuyền và bạo loạn chết người chống Trung Quốc sau khi Trung Quốc đặt giàn khoan dầu ngoài khơi bờ biển Việt Nam vào tháng Năm.

Thương mại tự do

Đầu tháng này, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã nói với Phó Thủ tướng Việt Nam Phạm Bình Minh rằng Việt Nam có thể mua được các vũ khí không gây sát thương của Mỹ sau khi lệnh cấm vận vũ khí từ năm 1984 được nới lỏng.

Việt Nam cũng đang tìm kiếm các thoả ước mậu dịch tự do, như TPP, để bớt lệ thuộc và Trung Quốc và thúc đẩy nền kinh tế mà Ngân hàng Thế giới ước tính sẽ tăng trưởng 5,4 phần trăm trong năm nay. Chính phủ nhắm mục tiêu đầu tư trong nước sẽ đạt 30 phần trăm tổng sản phẩm quốc nội trong năm 2015, ngang với mức độ như năm nay, ngay cả khi họ đang tiến hành các bước để giải quyết nợ xấu tại các ngân hàng và các công ty tư nhân nhà nước, Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã tuyên bố như thế với các nhà lập pháp vào hôm 20 tháng Mười.

"Để tạo lòng tin với các nước phương Tây, Việt Nam phải tạo nên môi trường dân chủ ở trong nước”, ông Hải tuyên bố từ căn nhà mới của mình ở Los Angeles. Sau khi ký được hiệp định thương mại và các thoả ước khác, Việt Nam có thể lại "đàn áp" những người lên tiếng chống lại chính phủ, ông nói.

Kể từ khi có cuộc đụng độ giữa Việt Nam và Trung Quốc trong mùa hè vì giàn khoan dầu của Trung Quốc trong vùng biển Đông, Việt Nam, có nhiều không gian hơn để phê bình người láng giềng cộng sản mạnh mẽ của đất nước, ông nói.

"Các phương tiện truyền thông có thể tự do viết về tình cảm chống Trung Quốc".

Các trang mạng truyền thông xã hội như Facebook (FB) đang mang đến cho người Việt Nam một khả năng chưa từng có để có thể phát biểu tự do, ông nói.

"Điều này đã tạo ra một trận tuyến truyền thông mới, mạnh mẽ và rộng rãi hơn", ông Hải nói.

"Mạng xã hội là một vùng đất tự do mà chính phủ khó kiểm soát."

(Bài của Bloomberg do John Boudreau viết, Lê Quốc Tuấn dịch Việt Ngữ).