Kami
Việt nam với thể chế chính trị, mà Đảng CSVN là một đảng chính trị
hợp pháp duy nhất, độc chiếm quyền lãnh đạo nhà nước và xã hội với
phương châm lãnh đạo toàn diện theo trục dọc xuyên suốt từ trên xuống
dưới, từ trung ương đến địa phương. Thể chế chính trị này trong một thời
gian dài đã bộc lộ quá nhiều các bất cập được cho rằng đã triệt tiêu và
vô hiệu hóa cơ chế giám sát và điều chỉnh quyền lực nhà nước. Đó là
nguyên nhân chính đã ảnh hưởng rất lớn tới sự phát triển của Việt nam
trong quá khứ và tương lai trước mắt.
Một trong những điều bất cập của hệ thống chính trị độc đảng lãnh đạo
ở Việt nam hiện nay về mặt tổ chức đó là sự chồng chéo, lẫn lộn giữa
các cơ quan ban, ngành trong bộ máy đảng và bộ máy nhà nước từ trung
ương đến địa phương. Nghĩa là bộ máy nhà nước có cơ quan gì thì bên đảng
cũng có và với chức năng nhiệm vụ y như vậy, tới mức người ta gọi là
hai bộ máy nhà nước cùng song hành và tồn tại. Đáng chú ý chi phí của bộ
máy đảng khổng lồ hiện nay hoàn toàn không dựa vào các nguồn thu riêng
của đảng CSVN hay từ nguồn thu đảng phí, mà hoàn toàn sử dụng ngân sách
nhà nước.
Mới đây nhất, phát biểu tại nghị trường Quốc hội ngày 24 tháng 11 năm
2014, đại biểu Đỗ Thị Hoàng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh ủy, Trưởng
Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng ninh cho rằng các cơ quan Đảng đang “đứng ngoài
ngoài nhà nước, đứng trên nhà nước, vừa chồng chéo về tổ chức, đông về
biên chế”. Theo đó bà Đỗ Thị Hoàng đã nêu ý kiến đề nghị sát nhập các cơ
quan của Đảng và của chính quyền vào làm một. Ví dụ như sát nhập cơ
quan Tổ chức (của Đảng) và cơ quan Nội vụ (của chính quyền), sát nhập
Thanh tra với Kiểm tra, sát nhập Tuyên giáo với Thông tin truyền thông…
và vị đại biểu này còn cho rằng nhân thảo luận về Luật Tổ chức chính
quyền địa phương, đề nghị QH không né tránh vấn đề nhất thể hóa Đảng và
chính quyền. Theo ĐBQH Đỗ Thị Hoàng, việc nhất thể, sát nhập này vừa đảm
bảo tinh giản, vừa đảm bảo sự giám sát của nhân dân đối với các tổ chức
đảng và đảng viên, vừa tiết kiệm được tiền thuế của người dân.
Câu chuyện ông Trần Văn Truyền là thể hiện rõ nhất của những bất cập
và khiếm khuyết của hệ thống chính trị của VN hiện nay. Ông Trần Văn
Truyền nguyên Ủy viên Trung ương Đảng CSVN, người đã từng giữ các chức
vụ đầy quyền lực như : Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, Phó Chủ nhiệm Uỷ Ban kiểm
tra T.Ư, Tổng Thanh tra Chính phủ. Việc ông Trần Văn Truyền lợi dụng
quyền lực của mình, để mưu lợi cho cá nhân với khối tài sản lớn về nhà
đất ở các tỉnh thành đã bước đầu được làm rõ. Điều đáng nói là một loạt
các cơ quan trong hệ thống kiểm tra, giám sát của đảng và nhà nước, như:
Ủy ban kiểm tra T.Ư; Ban Tổ chức T.Ư; Quốc hội; Chính phủ; chi bộ -
đảng ủy của Thanh tra Chính phủ; Ban cán sự đảng của Thanh tra Chính phủ
hoàn toàn đã bị vô hiệu hóa và không phát huy được tác dụng trong việc
theo dõi và phát hiện các sai sót của ông Trần Văn Truyền.
Vụ việc của ông Trần Văn Truyền, không chỉ là việc bỏ lọt người tham
nhũng, kể cả cho đến tháng 2.2014, khi báo Người Cao tuổi và một số báo
chí khác đã phanh phui các thông tin làm chấn động dư luận xã hội về
khối tài sản đồ sộ của ông Trần Văn Truyền, nguyên Tổng Thanh tra Chính
phủ. Nhưng trước sự việc này thì người ta thấy hệ thống tư pháp và bảo
vệ pháp luật ở Việt nam vẫn án binh bất động. Chỉ tới khi, sau nhiều lần
các Đại biểu Quốc hội yêu cầu Tổng Thanh tra Chính phủ báo cáo trước
Quốc hội về vụ việc này, thì Tổng thanh tra Chính phủ Huỳnh Phong Tranh
mới cho biết "Sau phiên chất vấn lần trước, Ban Bí thư đã họp, chỉ đạo
UB Kiểm tra TƯ kiểm tra đúng quy trình những vi phạm của ông Truyền. Đến
nay chưa có kết luận nên chưa có thông tin để báo cáo ĐBQH.", vì với lý
do "Ông Trần Văn Truyền là cán bộ thuộc thẩm quyền quản lý của Ban Bí
thư, Tổng Thanh tra Chính phủ không có thẩm quyền" thì người ta mới vỡ
lẽ.
Điều đó cho thấy trên thực tế, ở cấp cao nhất của Đảng vẫn còn lại
khoảng trống quyền lực bị bỏ quên chưa được giám sát, đây được coi là
nguyên nhân chính khiến tình trạng tham nhũng và lạm quyền của một số
không nhỏ các cán bộ cao cấp không bị phát hiện và xử lý kịp thời. Nguy
hiểm hơn, các cán bộ cao cấp này thường đứng đằng sau và bảo kê cho các
cán bộ cấp dưới là tay chân của mình trong một hệ thống mà người ta gọi
là nhóm lợi ích khác nhau. Đây là những cái được dư luận xã hội từng ví
là các pháo đài bất khả xâm phạm. Và điều đó cũng cho thấy các cuộc kê
khai tài sản của quan chức ở Việt nam chỉ là một việc làm hình thức, vô
tác dụng. Nguyên nhân là do các thiết chế giám sát không được coi trọng
đúng mức phải có.
Việc ông Trần Văn Truyền người lãnh đạo cao nhất của cơ quan phòng
chống tham nhũng của Chính phủ lại dính tham nhũng do lòng tham cũng là
điều dễ hiểu, vì ông Truyền nói riêng hay các cán bộ cao cấp khác nói
chung họ cũng chỉ là những con người bình thường chứ hoàn toàn không
phải là những ông thánh lại được hưởng các đặc quyền rát lớn. Điều này
cho thấy cơ chế phòng và chống tham nhũng không được coi trọng, lại được
thay bằng cái gọi là sự tu dưỡng về đạo đức của các cán bộ đảng viên
hay quyết tâm của hệ thống chính trị một cách vô thức, như ta thường
thấy trong các nghị quyết hay các tài liệu tuyên truyền của đảng CSVN.
Về thực chất những cái đó là sự thoái thác và vô trách nhiệm, đồng thời
cũng là sự dung túng trước vấn nạn tham nhũng của đảng CSVN.
Những tài sản mà ông Truyền có bị báo chí phanh phui mới chỉ là khối
tài sản nổi do không thể dấu được, nhưng còn những tài sản chìm như vàng
bạc, kim cương, tiền gửi ở ngân hàng nước ngoài... do ông Truyền tham
nhũng hay nhận hối lộ để chỉ đạo làm sai lệch hồ sơ các vụ thanh tra,
kiểm tra có bao nhiêu thì chắc chưa ai biết được? Nhưng điều đó là chắc
chắn có và với số lượng không nhỏ, tuy nó không phải là hàng tấn tiền
mặt hay cả chục xe tải vàng bạc kim cương như họ khám thấy trong nhà của
Từ Tài Hậu, cựu Phó Chủ tịch Quân ủy Trung ương Đảng CSTQ, song có lẽ
tài sản tham nhũng của ông Trần Văn Truyền cũng không kém số đó là bao
nhiêu. Đáng tiếc việc đó đã không được các cơ quan trách nhiệm lưu ý để
làm rõ.
Tuy rằng ai cũng biết như vậy và kể cả khi đã có các bằng chứng sai
phạm rất rõ ràng, nhưng theo quy định vì ông Trần Văn Truyền là cán bộ
cao cấp do Trung ương quản lý và chỉ khi nào có kết luận chính thức của
cơ quan đảng khẳng định đó là hành vi tham nhũng thì các cơ quan quyền
lực mới được phép vào cuộc. Điều đó cho thấy đây là bằng chứng cho thấy
các cán bộ cao cấp trong bộ máy đảng và nhà nước Việt nam đã đứng trên
và ngoài pháp luật. Đây là một khiếm khuyết rất lớn, đồng thời là sự bất
cập của thế chế chính trị hiện tại ở Việt nam, là cái cần được nhanh
chóng giải quyết.
Dù rằng tham nhũng luôn là quốc nạn đối với mọi quốc gia tuy ở những
mức độ rất khác nhau. Song quan trọng là cơ chế giám sát và điều chỉnh
quyền lực ở mọi quốc gia được coi trọng. Ðó là không chỉ là sự phân
quyền giữa các cơ quan lập pháp, hành pháp và tư pháp trong thiết chế
tam quyền phân lập nhằm theo dõi, hay thể chế chính trị đa đảng nhằm tạo
nhân tố đối lập để kiểm soát các hoạt động lẫn nhau. Quan trọng hơn
nữa, đó là sự độc lập và tính nghiêm minh của các cơ quan tư pháp như :
Công tố Viện, Tòa án và Cảnh sát, các cơ quan này hoàn toàn độc lập và
không bị đảng cầm quyền chi phối.
Đó chính là nguyên nhân vì sao ở các quốc gia khác tình trạng tham
nhũng không tràn lan như ở Việt nam và ở đó người ta tiến hành việc
chống tham nhũng rất hiệu quả. Ở Việt nam thì ngược lại, với thể chế độc
đảng lãnh đạo toàn diện nhà nước và xã hội của Đảng CSVN về mọi mặt, là
điều đã khiến cho Quốc hội, Chính phủ hay các cơ quan Tư pháp cũng chỉ
là một bộ phận chịu sự lãnh đạo của Đảng CSVN. Thêm nữa là do tuyệt đại
đa số những quan chức có chức, có quyền trong bộ máy nhà nước hiện nay
đều bắt buộc là đảng viên đảng CSVN, trong khi cơ quan phòng chống tham
nhũng cao nhất lại trực thuộc cơ quan đảng và do Tổng Bí Thư giữ chức vụ
trưởng ban, điều đó đã cho thấy tổ chức chống tham nhũng thiếu hẳn tính
độc lập của cơ quan quan trọng hàng đầu này. Đây là những sai lầm cực
kỳ nghiêm trọng, ví như "dao sắc không gọt được chuôi", tuy vậy đáng
tiếc rằng việc này lại diễn ra triền miên trong một thời gian rất dài mà
không được sửa đổi. Điều đó dẫn tới đã làm tê liệt toàn bộ cơ chế giám
sát và điều chỉnh quyền lực đối với bộ máy nhà nước hiện nay và đó chính
là nguyên nhân lý giải vì sao tình trạng tham nhũng ở Việt nam liên tục
gia tăng mà không có bất cứ dấu hiệu nào cho thấy sẽ thuyên giảm.
Đã từ lâu có nhiều ý kiến đề nghị cần luật hóa sự lãnh đạo của Đảng
CSVN, nhưng vì nhiều lý do nên điều này hiện nay vẫn chưa thực hiện
được. Tuy vậy, về mặt bản chất thì đề nghị nhất thể hóa Đảng và chính
quyền của Đại biểu Quốc hội Đỗ Thị Hoàng, Phó Bí thư Thường trực Tỉnh
ủy, Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng ninh không phải là một giải pháp tối ưu.
Vì nguyên nhân là do đảng CSVN là đảng chính trị hợp pháp duy nhất và
nắm vai trò lãnh đạo toàn diện nhà nước và xã hội. Vì thế việc Đảng CSVN
đứng trên và ngoài pháp luật, đứng trên và ngoài nhà nước là một thực
trạng không ai có thể phủ nhận được.
Đây cũng là một trong những yếu tố bất cập của thể chế chính trị hiện
tại, là mầm mống của các tệ nạn tham nhũng, lộng quyền v.v… trong nội
bộ đảng cầm quyền. Cái đó cần được sửa đổi tận gốc đó là thay đổi thể
chế chính trị hiện tại và cần phải thừa nhận, tôn trọng sự cạnh tranh
chính trị giữa các đảng phái và tổ chức chính trị trong một thể chế
chính trị dân chủ đa nguyên.
Ngày 26 tháng 11 năm 2014
Ngày 26 tháng 11 năm 2014
© Kami
