Nguyễn Quang A
Dân Quyền: tác giả gửi bản gốc cho Dân Quyền, báo Dân Việt đã đổi tên bài gốc thành PCI, JTC và niềm tin
Báo chí đặt câu hỏi vì sao đường giao thông ở Việt Nam đắt gấp 3-4 lần giá quốc tế? Lãng phí, tham nhũng, hối lộ là một phần của câu trả lời. Người ta cũng nói rất nhiều về tham nhũng trong đầu tư công, nhất là từ nguồn vốn ODA. Việt Nam ít khi phát hiện ra những vụ tham nhũng, hối lộ như vậy.
Báo chí và tòa án Úc đã phanh phui ra vụ in tiền polimer khi công ty Úc hối lộ những khoản tiền lớn cho các quan chức ngân hàng và an ninh Việt Nam. Có lẽ do nhạy cảm về an ninh chẳng thấy ai làm sao cả. Phía Việt Nam không điều tra vì “chưa có yêu cầu của phía bạn.”
Báo chí và tòa án Nhật phanh phui ra vụ công ty tư vấn PCI của họ hối lộ các quan chức Việt Nam trong dự án đại lộ Đông Tây với số tiền 2,43 triệu USD, nhưng chỉ xác lập án hình sự của 2 khoản là 0,82 triệu USD từ tháng 6-2008.
Lần này “phía bạn” không chỉ yêu cầu mà còn ép sát nút (với tuyên bố ngưng khoản ODA 700 triệu USD vào tháng 12-2008) vì vụ PCI, thì người ta mới rục rịch đưa con pháo ra đỡ đầu chịu báng. Huỳnh Ngọc Sỹ bị kết án ban đầu chỉ 3 năm tù vào tháng 9 năm 2009, rồi án chung thân về tội nhận hối lộ vào tháng 10-2010, sau đó được giảm xuống 20 năm vì tội nhận hối lộ 262 ngàn USD (chỉ nằng khoảng 1/10 con số thật và 1/3 con số Nhật truy tố).
Vụ công ty tư vấn JTC của Nhật bản thú nhận đút lót cho các quan chức Đường sắt Việt Nam 80 triệu Yên (hơn 16 tỷ đồng hay khoảng 0,8 triệu USD) được JTC khai nhận ngày 21-3-2014. Bộ Giao thông Vận tải đã làm việc với phía Nhật Bản và có báo cáo Chính phủ và các cơ quan hữu quan vào ngày 24-3-2014. Có thể thấy trong vụ này phía Việt Nam có vẻ đã nhanh hơn vụ PCI. Có lẽ không có quá nhiều ông to dính vào như vụ PCI nên đánh từ mông trở xuống dễ hơn.
Đấy là những vụ do nước ngoài phanh phui. Những thông tin như vậy phải được coi là thông tin tố giác và cơ quan chức năng phải vào cuộc và không thể né tránh hay làm chiếu lệ vì “bạn chưa yêu cầu.” Chắc lần này phía Nhật cũng sẽ yêu cầu như vụ PCI.
Hy vọng chính quyền Việt Nam vào cuộc nhanh chóng như dấu hiệu ban đầu mấy ngày qua ở Bộ Giao Thông vận tải để trừng trị không chỉ những con ruồi mà cả những con chuột rồi đến bọn hổ tham nhũng.
Làm được vậy may ra mới cải thiện được một chút lòng tin của công chúng vào cơ quan nhà nước mà lòng tin đó là một nhân tố hết sức quan trọng để phát triển đất nước.
Tham nhũng ở Việt Nam là tham nhũng đại trà, tràn lan cho nên chỉ số cảm nhận về tham nhũng của Việt Nam rất tồi, đứng hàng 116/177 quốc gia (số càng cao càng xấu).
Còn quyền lực thì còn tham nhũng, vì tham nhũng là lạm dụng quyền lực được trao để mưu cầu lợi ích riêng. Lợi ích không chỉ là tiền. Lợi ích có thể là bản thân quyền lực, là chức vụ, là những đặc ân,… và cuối cùng mới là tiền, tuy tham nhũng tiền bạc dễ thấy. Có mấy ai lên án tham nhũng quyền lực!
Và tham nhũng thời nào, ở đâu cũng có. Vấn đề là mức độ, nếu không phổ biến, hiếm thì không gây quá bức xúc, còn tham nhũng tràn lan, phổ biến và nghiêm trọng thì có thể dẫn tới động loạn xã hội.
Như thế phòng chống tham nhũng là quan trọng và cách hữu hiệu nhất là xây dựng nền dân chủ thực sự, có sự cạnh tranh chính trị, tôn trọng tự do báo chí, tôn trọng quyền của người dân và để họ lên tiếng.
