Lời người dịch:
Thay cho việc tóm tắt các luận điểm chính, tôi quyết định dịch miễn phí :) toàn
văn bài phát biểu này trên cơ sở Biên bản chính thức của Nghị viện Liên
bang Đức. Hy vọng tư liệu đầu nguồn này có thể giúp bạn đọc Việt Nam có
một hình dung cụ thể về quá trình thảo luận chính sách Ukraine của Đức,
một quốc gia đang đóng vai trò then chốt trong quan hệ giữa Phương Tây
và Nga trong bối cảnh khủng hoảng địa chính trị hiện nay. Ngoài ra biên
bản tốc ký này, trong đó bao hàm các ghi chú chi tiết về phản ứng của cử
toạ bao gồm các chính khách thuộc Liên minh chính phủ cũng như của các
đảng đối lập, cũng có thể cung cấp những ấn tượng sinh động về văn hoá
nghị trường, trước hết là về nghệ thuật diễn giải của Gregor Gysi, một
luật sư gốc Do Thái xuất thân từ CHDC Đức trước đây và người được coi là
một trong những nhà chính trị Đức có khả năng hùng biện nhất.
Bài
phát biểu của Gregor Gysi, Chủ tịch Khối Nghị sỹ Đảng Cánh tả, Đảng đối
lập lớn nhất của Nghị viện Liên bang Đức trong nhiệm kỳ hiện tại, vượt
lên khỏi phạm vi chính trị đảng phái, đã dành được sự chú ý rộng rãi của
công luận Đức trong những ngày này và được không ít người coi như là
một “bài giảng xuất sắc về công pháp quốc tế”.
Phát
biểu của Gregor Gysi, Chủ tịch Khối nghị sỹ Đảng Cánh tả sau Tuyên bố
của Thủ tướng Liên bang Angela Merkel về tình hình Ukraine tại Phiên họp
toàn thể của Nghị viện Liên bang Đức ngày 13.3.2014
Thưa
ông Chủ tịch! Thưa các quý bà và quý ông! Putin muốn giải quyết toàn bộ
cuộc khủng hoảng ở Ukraine bằng biện pháp quân sự. Ông ta không hiểu
rằng các vấn đề của nhân loại không thể giải quyết bằng binh lính hay
súng đạn, mà hoàn toàn ngược lại.
Kể các các vấn đề của nước Nga cũng không thể giải quyết bằng cách đó.
Tư duy và hành động của ông ta là sai và chúng tôi lên án điều này một cách rõ ràng!
Tuy
nhiên đây cũng chính là phương thức tư duy từng thống soái và vẫn đang
thống soái ở Phương Tây: ở các trường hợp Nam Tư, Afghanistan, Iraq và
Libya.
Thay
thế cho xung đột hệ thống trước đây nay là các đối kháng về quyền lợi
giữa Hoa Kỳ và Nga. Chiến tranh lạnh đã kết thúc, tuy nhiên các đối
kháng về quyền lợi như vậy vẫn hoàn toàn có thể dẫn đến những hệ quả
tương tự.
Hoa Kỳ
muốn mở rộng khu vực ảnh hưởng và bảo vệ ảnh hưởng đang có, và Nga muốn
mở rộng khu vực ảnh hưởng và bảo vệ ảnh hưởng đang có. Liên quan đến
Nga tôi chỉ nêu ra các từ khoá sau đây: Georgia, Syria, Ukraine.
Cho dù
lên án hành động của Putin, người ta vẫn phải nhìn nhận nguyên do đã
dẫn tới toàn bộ tình trạng tình trạng căng thẳng và xung đột hiện tại.
Tôi xin nói một cách hoàn toàn rõ ràng với các quý vị: Tất cả mọi sai
lầm mà NATO và EU có thể có thì họ đều đã mắc phải.
Tôi
bắt đầu với Gorbachev vào năm 1990. Ông đã đề nghị thiết lập một Ngôi
nhà chung châu Âu, giải thể NATO và Khối hiệp ước Warsaw, xây dựng một
quan niệm “An ninh chung” với Nga. NATO đã bác bỏ đề nghị này và nói
rằng: Giải thể Khối hiệp ước Warsav thì được, nhưng NATO vẫn cứ tiếp tục
tồn tại. Và từ một liên minh phòng thủ, NATO đã trở thành một liên minh
can thiệp.
Sai
lầm thứ hai: Khi tiến hành thống nhất nước Đức, Ngoại trưởng Mỹ, Bộ
trưởng Ngoại giao chúng ta lúc đó là Genscher và các Bộ trưởng Ngoại
giao khác đã tuyên bố với Gorbachew rằng sẽ không có việc mở rộng NATO
về phía Đông. Lời hứa hẹn này đã không được giữ. NATO đã được mở rộng
một cách quyết liệt về hướng của Nga.
Cựu Bộ
trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ Robert Gates đã đánh giá việc kết nạp một cách
vội vàng các nước Đông Âu vào NATO là một sai lầm lớn và cố gắng của
Phương Tây nhằm mời Ukraine vào NATO là một khiêu khích nghiêm trọng.
Không phải tôi, mà là Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Hoa Kỳ đã tuyên bố như
vậy.
Và sai
lầm thứ ba tiếp theo đó là quyết định đặt tên lửa ở Ba Lan và Séc.
Chính phủ Nga đã nói rằng: Việc này ảnh hưởng đến các quyền lợi an ninh
của chúng tôi; chúng tôi không muốn điều đó. – Thế nhưng Phương Tây đã
tuyệt nhiên không hề quan tâm tới ý kiến này. Quyết định đặt tên lửa vẫn
được thực hiện.
Ngoài
ra trong cuộc chiến ở Nam Tư, Phương Tây đã nhiều lần vi phạm và vi phạm
một cách nghiêm trọng công pháp quốc tế. Giữa chừng cựu Thủ tướng
Schröder cũng đã thừa nhận việc này. Serbia đã không tấn công một nhà
nước khác, và cũng không có một nghị quyết của Hội đồng Bảo an Liên hợp
quốc. Vậy mà nó đã bị ném bom, với sự tham chiến lần đầu tiên của Đức
sau 1945. Và người dân của Kosovo đã được phép quyết định li khai khỏi
Serbia thông qua một trưng cầu dân ý.
Lúc đó
tôi đã cực lực phê phán sự vi phạm công pháp quốc tế này và đã nói với
các quý vị: Ở Kosovo các quý vị đang mở nắp chiếc bình của Pandora; bởi
vì nếu việc này được cho phép ở Kosovo thì các quý vị cũng sẽ phải cho
phép nó ở những nơi khác. – Các vị đã mắng chửi tôi. Các vị đã không đếm
xỉa đến điều này, đơn giản bởi vì các vị cho rằng với tư cách là những
người thắng cuộc trong Chiến tranh lạnh thì tất cả các ràng buộc cũ
không còn hiệu lực với các vị nữa. Tôi xin nói với các quý vị rằng:
Người Basque hỏi rằng, tại sao họ không được tiến hành trưng cầu dân ý
về việc họ có muốn là một phần của Tây Ban Nha hay không. Người Catalan
hỏi rằng, tại sao họ không được tiến hành trưng cầu dân ý về việc họ có
muốn là một phần của Tây Ban Nha hay không. Và tất nhiên bây giờ người
dân của Krym cũng sẽ hỏi như vậy.
Thông
qua việc vi phạm công pháp quốc tế và qua phương thức luật tục người ta
cũng có thể tạo ra một công pháp quốc tế mới; các quý vị đều biết điều
này. Tôi vẫn giữ quan điểm rằng việc ly khai Krym là một sự vi phạm công
pháp quốc tế, cũng như việc ly khai Kosovo đã là một sự vi phạm công
pháp quốc tế.
Tuy
nhiên tôi đã biết trước Putin sẽ dựa vào tiền lệ của Kosovo, và ông ta
cũng đã làm như vậy. Và bây giờ, thưa bà Thủ tướng Liên bang, bà lại nói
rằng: Tình hình dạo đó hoàn toàn khác.
(Claudia Roth, Augsburg, LIÊN MINH 90/ĐẢNG XANH: Thì cũng đúng như vậy mà!)
Cũng
có thể như vậy. – Nhưng mà quý vị bỏ qua một điều rằng: Vi phạm vi phạm
công pháp quốc tế đơn giản là vi phạm công pháp quốc tế.
Thưa
bà Roth thân mến, bà hãy thử hỏi một vị thẩm phán xem liệu ăn cắp vì
động cơ cao cả so với việc ăn cắp vì động cơ không cao cả có còn là hành
vi ăn cắp nữa không. Vị thẩm phán sẽ nói với bà rằng: Ăn cắp là ăn cắp.
– Đây chính là vấn đề.
Dạo đó ông Struck (Bộ trưởng Quốc phòng Đức dưới thời Thủ tướng Gerhard Schröder) đã
tuyên bố rằng: Cộng hoà Liên bang Đức phải bảo vệ an ninh của mình ở
dãy Hindu Kush. – Và bây giờ ông Putin tuyên bố: Nước Nga phải bảo vệ an
ninh của mình trên bán đảo Krym – Phải nói thêm là Đức không có hạm đội
đóng ở dãy Hindu Kush và cũng nằm xa nơi này nhiều lần. Mặc dù vậy tôi
nói rằng: Cả hai câu nói này đều đã sai và đang sai.
Nhưng
vấn đề còn lại là: Một khi nhiều bên vi phạm công pháp quốc tế trách cứ
một bên vi phạm công pháp quốc tế là nước Nga, rằng nước này đang vi
phạm công phạm quốc tế, thì điều này không mang tới một hiệu quả và độ
tin cậy đặc biệt nào. Đây là một thực tế mà chúng ta phải đương đầu.
Obama
cũng nói y như bà, thưa Thủ tướng Liên bang, về chủ quyền và toàn vẹn
lãnh thổ của các quốc gia. Thế nhưng các nguyên tắc này đã bị vi phạm ở
Serbia, Irag và Libya. Phương Tây cho rằng có thể vi phạm công pháp quốc
tế bởi Chiến tranh lạnh đã trôi qua. Người ta đã coi thường một cách
thô bạo các quyền lợi của Trung Quốc và Nga. Các quý vị không còn một sự
nể vì nào trước nước Nga thời Jelzin, vị Tổng thống thường say xỉn này.
Thế nhưng tình huống đã thay đổi. Một cách rất muộn màng, các quý vị đã
dựa vào những nguyên tắc công pháp quốc tế được hình thành vào thời kỳ
Chiến tranh lạnh. Tôi rất ủng hộ cho việc tái lập hiệu lực của công pháp
quốc tế – nhưng mà là cho tất cả mọi bên! Khác đi thì chẳng thể nào
được.
Tiếp
theo đó lại có sự giành giật Ukraine giữa EU và Nga. Cả hai đều suy nghĩ
và hành động như nhau. Barroso, Chủ tịch Uỷ ban EU, đã nói: Hoặc là
Liên minh thuế quan với Nga hoặc là
Hiệp định với chúng tôi! - Ông ta không nói: “Cả hai”, mà là “Hoặc thế
này – Hoặc thế kia!”. Còn Putin thì nói: Hoặc là Hiệp định với EU hay là
với chúng tôi! – Cả hai đều cùng tư duy và hành động theo phương thức
loại trừ. Đây là một sai lầm đầy tai hoạ của cả hai bên.
Không
hề có một Bộ trưởng Ngoại giao nào của EU đã tìm cách nói chuyện với
chính phủ Nga và ghi nhận các quyền lợi an ninh chính đáng của Nga.
Nga e
sợ rằng sau khi có quan hệ chặt chẽ hơn với EU thì NATO sẽ vào Ukraine.
Nga cảm thấy càng ngày càng bị bao vây. Nhưng người ta chỉ tập trung vào
việc tranh dành ảnh hưởng ở Ukraine.
Các Bộ
trưởng Ngoại giao EU và NATO đã hoàn toàn không đếm xỉa đến lịch sử Nga
và Ukraine. Họ chưa bao giờ hiểu được ý nghĩa của Krym đối với nước
Nga. Bản thân xã hội Ukraine bị phân hoá một cách sâu sắc.
Kể cả
điều này cũng không được lưu ý đến. Sự phân hoá sâu sắc này đã bộc lộ từ
trong Chiến tranh thế giới lần thứ hai và vẫn còn thể hiện tới tận ngày
hôm nay. Phía Đông Ukraine có thiên hướng nghiêng về Nga. Phía Tây
Ukraine có thiên hướng nghiêng về Tây Âu. Hiện tại không có bất cứ một
nhân vật chính trị nào ở Ukraine khả dĩ đại diện được cả hai phần của
đất nước. Và đây là một sự thật đáng buồn.
Tiếp
theo đó còn có Hội đồng châu Âu và OSZE, Tổ chức An ninh và Hợp tác châu
Âu. Thưa bà Thủ tướng Liên bang và ông Bộ trưởng Ngoại giao, các quý vị
đã quá sao nhãng các tổ chức này trong thời gian cuối. Tiền cho các tổ
chức này ngày càng bị cắt giảm, bởi vì các quý vị cho rằng chúng không
có gì quan trọng. Thế nhưng đây là những tổ chức châu Âu duy nhất mà cả
Nga và Ukraine đều là thành viên. Vì vậy chúng ta phải củng cố lại những
tổ chức này – cả trên phương diện tài chính – và không được phép lảm
nhảm về việc khai trừ Nga; đây là một chuyện hoàn toàn trật khấc.
Tiếp
theo đó chúng ta đã chứng kiến tình trạng căng thẳng gia tăng một cách
nghiêm trọng ở Maidan. Chúng ta đã chứng kiến những kẻ bắn tỉa và nhiều
người chết. Có nhiều lời đồn đại về việc này. Trong những tình huống như
vậy sẽ có nhiều điều dối trá. Vì vậy mà chúng tôi đề nghị thiết lập một
Uỷ ban điều tra quốc tế. Chúng ta, trước hết là người dân Ukraine, có
quyền biết những gì đã xảy ra và ai chịu trách nhiệm nào ở đó. Tôi vui
mừng là bà, thưa Thủ tướng Liên bang, đã ủng hộ việc này.
Ở Maidan có nhiều lực lượng dân chủ, nhưng cũng có nhiều lực lượng phát xít. Và Phương Tây đã trực tiếp và gián tiếp đồng loã.
Sau đó
Bộ trưởng ngoại giao Steinmeier, Bộ trưởng ngoại giao Pháp và Ba Lan đã
ký kết với Yanukovych và phe đối lập một hiệp định. Và bây giờ, thưa Bộ
trưởng Ngoại giao, ông lại nói rằng, Yanukovych đã vô hiệu hoá thoả
thuận này thông qua việc ông ta bỏ trốn. Điều này sai. Người dân ở
Maidan đã bác bỏ thoả thuận này với một đa số áp đảo,
Còn
ông, thưa Bộ trưởng Ngoại giao, đã không tranh thủ sự ủng hộ cho thoả
thuận này trên quảng trường Maidan. Chỉ sau khi bị bác bỏ, Yanukovych
mới rời khỏi Kiew.
Sau đó Nghị viện đã họp và phế truất ông ta với 72,88 phần trăm số phiếu.
Tuy nhiên Hiến pháp quy định tỷ lệ số phiếu phải là 75 phần trăm. Bây giờ ông Röttgen (Chính khách CDU, Chủ tịch Uỷ ban đối ngoại của Nghị viện Liên bang Đức) và
những người khác nói rằng: Ừ thì trong một cuộc cách mạng người ta
không thể để ý đến Hiến pháp một cách tường tận được. Chỉ vài phần trăm
ít hay nhiều hơn thì cũng có sao đâu… – Vâng, người ta có thể làm được
mọi việc như vậy. Chỉ có điều là bây giờ Putin dựa vào đó và nói rằng:
“Không có đa số để phế truất theo quyết định của Hiến pháp”,
và vì vậy đã căn cứ vào bức thư mà Yanukovych đã gửi cho ông ta.
Ngoài
ra: Khi bỏ phiếu ở Nghị viện có rất nhiều người trang bị vũ khí đứng ở
đó. Điều này không thật đặc biệt dân chủ. Và trong đợt trưng cầu dân ý
vào chủ nhật tới ở Krym cũng sẽ có nhiều binh lính có trang bị vũ khí có
mặt ở đó. Cả điều này cũng không thật đặc biệt dân chủ.
Điều
thú vị là, thưa Thủ tướng Liên bang, bà có nói rằng một cuộc trưng cầu
dân ý như vậy không được Hiến pháp Ukraine cho phép. Vậy thì lúc nào nó
có hiệu lực và lúc nào thì không? Khi bỏ phiếu phế truất Tổng thống thì
nó không có hiệu lực, và khi tiến hành trưng cầu dân ý ở Krym thì bỗng
nhiên nó lại có hiệu lực. Các quý vị phải biết rằng: Quý vị chấp nhận
toàn thể Hiến pháp Ukraine hay chỉ là một số phần nhất định của nó,
những phần dễ chịu đối với các quý vị? Đây là một kiểu cách mà tôi biết
và không thích.
Tiếp
theo đó một chính phủ mới đã được thành lập và ngay lập tức được công
nhận bởi Tổng thống Obama, bởi cả EU và cả chính phủ Cộng hoà Liên bang
Đức. Thưa bà Merkel! Phó thủ tướng, Bộ trưởng Quốc phòng, Bộ trưởng Nông
nghiệp, Bộ trưởng Môi trường, Viện trưởng Viện Công tố tối cao – tất cả
họ đều là các thành viên phát xít. Chủ tịch Hội đồng An ninh Quốc gia
là người đồng sáng lập Đảng phát xít Swoboda. Các thành viên phát xít
chiếm giữ những vị trí quan trọng và áp đảo, chẳng hạn trong khu vực an
ninh. Chưa bao giờ những kẻ phát xít tự nguyện từ bỏ quyền lực, một khi
họ đã chiếm giữ một phần của nó.
Tối thiểu thì chính phủ Cộng hoà Liên bang Đức phải vạch rõ đường giới hạn ở đây, cho dù chỉ vì quá khứ lịch sử của chúng ta.
Khi mà đảng FPÖ (Đảng cánh hữu ở Áo) của
Haider tham gia chính phủ Áo, thậm chí đã có các biện pháp tẩy chay
quan hệ và tương tự. Vậy mà đối với những kẻ phát xít ở Ukraine chúng ta
lại án binh bất động? Swoboda có những mối quan hệ vô cùng mật thiết
với NPD (Đảng phát xít mới ở Đức) và
với các đảng Nazi khác ở châu Âu. Chủ tịch của Đảng này, Oleg
Tjagnibok, đã tuyên bố nguyên văn như sau. Bây giờ tôi sẽ trích dẫn; các
quý vị phải nghe những gì ông ta đã nói, nguyên văn như sau:
“Hãy cầm lấy súng, hãy chiến đấu chống lại bọn lợn Nga, bọn Đức, bọn lợn Do Thái và những bọn hạ đẳng khác.”
Kết thúc phần trích dẫn. Tôi nhắc lại. Người đàn ông này đã nói như sau:
“Hãy cầm lấy súng, hãy chiến đấu chống lại bọn lợn Nga, bọn Đức, bọn lợn Do Thái và những bọn hạ đẳng khác.”
Kết
thúc phần trích dẫn. – Hiện tại đang có những sự tấn công đối với người
Do Thái và người Cánh tả, vậy mà các quý vị không hề nói một điều gì về
việc này? Vậy mà các quý vị vẫn nói chuyện với những người của Swoboda?
Tôi cho đây là một vụ tai tiếng. Tôi phải nói thẳng với các quý vị như
vậy.
Bây
giờ thì – như đã báo trước – các quý vị muốn đưa ra các biện pháp trừng
phạt, nếu như không còn có cách nào khác. Nhưng mà việc này sẽ không gây
ấn tượng đối với Putin. Nó sẽ chỉ làm cho tình hình căng thẳng thêm.
Kissinger, cựu Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ, có lý. Ông nói rằng các biện
pháp trừng phạt không phải là dấu hiệu của một chiến lược, mà là dấu
hiệu cho việc thiếu đi một chiến lược. Điều này cũng đúng với các chuyến
bay quân sự đang diễn ra tới tấp ở Ba Lan và các nước Cộng hoà vùng Ban
Tích. Làm như vậy là vì mục đích gì?
Các
tài khoản của Yanukovych và thuộc hạ của ông ta bị phong toả, vì đây là
tiền bị ăn cắp của quốc gia. Câu hỏi của tôi là: Các quý vị không biết
điều này từ trước đó à? Câu hỏi thứ hai: Tại sao lại chỉ là tài khoản
của những người này? Thế còn tài khoản hàng tỉ bạc của các trùm tài
phiệt ủng hộ cho những lực lượng khác thì sao? Tại sao ở đây các vị lại
không làm gì cả? Tại sao mọi việc lại diễn ra một chiều như vậy?
Chỉ có con đường của ngoại giao.
Thứ
nhất. Phương Tây phải công nhận quyền lợi an ninh chính đáng của Nga ở
Krym, như giữa chừng Ngoại trưởng Mỹ Kerry cũng đã thừa nhận. Phải tìm
ra một quy chế cho Krym mà Ukraine, Nga và chúng ta có thể chấp nhận.
Phải đưa ra đảm bảo đối với Nga rằng Ukraine sẽ không trở thành thành viên của NATO.
Thứ hai. Tương lai của Ukraine nằm ở chức năng cầu nối giữa EU và Nga.
Thứ
ba. Ở Ukraine phải triển khai một quá trình trao đổi và hoà giải giữa
miền Đông và miền Tây, có thể là thông qua một hệ thống liên bang hay là
một liên minh quốc gia, có thể là với hai chức danh Tổng thống.
Điều
mà tôi trách cứ EU và NATO: Cho đến hiện tại chưa ai tìm và tìm thấy
quan hệ với Nga. Bây giờ điều này phải thay đổi một cách triệt để.
An
ninh ở châu Âu không thể có được nếu không có Nga hoặc chống lại Nga, mà
chỉ có thể có được cùng với Nga. Nếu như cuộc khủng hoảng này vào một
ngày đó được khắc phục thì một lợi thế có thể có được là công pháp quốc
tế sẽ được mọi bên cùng tôn trọng.
Xin cảm ơn.
-------------------------------------------
Nguồn:
- Biên bản tốc ký của Nghị viện Liên bang Đức http://dipbt.bundestag.de/dip21/btp/18/18020.pdf#P.1522
- Đường Link video bài phát biểu: http://youtu.be/ezEjykTJjVk
(c) Bản dịch tiếng Việt: Trương Hồng Quang
Theo TRƯƠNG HỒNG QUANG
