Võ Văn Tạo
Sáng 24-4, Báo Thanh Niên đăng bài “đinh” về đề tài kinh tế: Rửa
vàng bằng cơ chế? Theo bài báo, cơ chế quản lý vàng tù mù, rối rắm, bất
minh của Ngân hàng nhà nước đẻ ra tình trạng chênh lệch giá vàng trong
nước và quốc tế cao bất thường trong mấy năm qua, tạo kẽ hở để ai đó
trục lợi hàng trăm triệu USD, gây mất ổn định nền kinh tế - tài chính –
tiền tệ quốc gia.
Với những dữ liệu cụ thể về từng chủng loại, số lượng, giá trị nhập
vàng của Việt Nam trong 2 năm 2011 và 2012, lấy từ Hiệp hội Vàng thế
giới và bối cảnh thị trường vàng Việt Nam, lập luận của bài báo là có
căn cứ và khá thuyết phục.
Thiết tưởng, một bài báo kinh tế, chỉ ra những bất cập trong công tác
quản lý, sẽ được giới chức hữu trách nghiêm túc nghiên cứu, để điều
chỉnh chính sách sao cho đúng đắn, góp phần tháo gỡ khó khăn đang trầm
trọng của nền kinh tế, nào ngờ…
Ngay tối 24-4, Thời sự VTV1 đưa tin, chiều cùng ngày, Ngân hàng nhà
nước đã họp báo, ra thông cáo bác bỏ quan điểm bài báo Rửa vàng bằng cơ
chế?, lớn tiếng chối bỏ sự thật rành rành giành độc quyền cho thương
hiệu vàng miếng SIC(!?). Trước đó vài giờ, trên thanhnienonlines, bài
báo trên bỗng âm thầm không cánh mà bay! Rõ ràng, phản ứng của Ngân hàng
nhà nước trong vụ này bén nhạy và quyết liệt hơn hẳn phản ứng của Bộ
Ngoại giao Việt Nam sau mỗi lần Trung Quốc xâm phạm thô bạo chủ quyền.
Theo kinh nghiệm của báo giới, việc “bóc” bài báo trên ngoài tầm tay của
Thống đốc Bình. Muốn “bóc” được, phải có lệnh từ Trưởng ban Tuyên giáo
Đinh Thế Huynh, hoặc Thường trực Ban Bí thư Lê Hồng Anh, hay Thủ tướng
Nguyễn Tấn Dũng.
Có bình thường không, khi một bài báo kinh tế làm cho Ngân hàng nhà
nước nhảy dựng như đỉa phải vôi? Vì sao mấy tháng trước đây, hàng loạt
tờ báo đăng tải vụ bê bối các “cá mập” Bầu Kiên, Trầm Bê… thao túng ngân
hàng, khuynh đảo tài chính – tiền tệ quốc gia, không thấy Ngân hàng nhà
nước phản ứng tương tự?
Trước vụ bài báo này, gần đây, giới quan sát từng ghi nhận 2 cú chủ
động ra đòn vỗ mặt khá lộ liễu sau khi Ban Nội chính Trung ương tái lập,
chuẩn bị cho Hội nghị Trung ương 7 vào trung tuần tháng 5 tới, với nội
dung kiểm điểm thực hiện Nghị quyết Hội nghị trung ương 5 về tăng cường
sự lãnh đạo của Đảng trong phòng chống tham nhũng, lãng phí và tổng kết
phê, tự phê trong Đảng. Đó là việc Thanh tra Chính phủ bất ngờ công bố
các sai phạm đất đai ở Đà Nẵng trong thời kỳ ông Nguyễn Bá Thanh còn làm
Chủ tịch, rồi Bí thư và sai phạm đất đai ở Hà Nội khi ông Nguyễn Phú
Trọng còn làm Bí thư. Các vụ sai phạm trên đều gây thất thoát ngân sách
hàng nghìn tỷ đồng.
Theo tin tức rò rỉ, sự ra đi của Thống đốc Ngân hàng nhà nước Nguyễn
Văn Bình là đích nhắm tới của phe đối phương trong Hội nghị Trung ương 7
tới. Tuy nhiên, điều đó có trở thành sự thật hay không, còn phải chờ
xem. Cũng như trước đây, việc kỷ luật đồng chí X, đến phút chót, đã
không thực hiện nổi như Bộ Chính trị đã quyết.
Xem ra, cuộc so găng giữa một bên là liên minh đồng chí X – Thống đốc
Bình cùng phe nhóm với bên kia đang hồi quyết liệt (vụ này quyết liệt
thật sự à nhe! Không phải “quyết liệt” thường trực nơi cửa miệng đồng
chí X mỗi khi họp Chính phủ). Vụ Báo Thanh Niên phải tức tốc “bóc” bài
Rửa vàng bằng cơ chế? cho thấy, ở hiệp đấu này, có vẻ như phe liên minh
đồng chí X – Thống đốc Bình đang tạm thế thượng phong.
V.V.T.
Từ thống kê về Việt Nam của Hiệp hội Vàng thế giới:
“Rửa” vàng bằng cơ chế?
Những bí mật của thị trường vàng Việt Nam đã được “kể” ra từ những con số thống kê của Hiệp hội Vàng thế giới.
Lượng vàng VN nhập khẩu
Nguồn: Hiệp hội vàng thế giới - Đồ họa: Hồng Sơn
Hàng tỉ USD nhập vàng lậu ?
Theo Hiệp hội Vàng thế giới, chỉ trong hai năm 2011 và 2012, tổng nhu
cầu vàng VN đã lên đến gần chục tỉ USD. Trong đó, giá trị vàng nữ trang
nhập đã lên đến con số gần 1,3 tỉ USD. Cụ thể, lượng vàng nữ trang VN
nhập khẩu năm 2011 là 13 tấn, trị giá 634 triệu USD. Sang năm 2012,
ngoại tệ nhập vàng nữ trang còn nhiều hơn. Quý 1 nhập 5 tấn, trị giá 269
triệu USD, quý 2 nhập 3 tấn, trị giá 156 triệu USD, quý 3 nhập 2,5 tấn
trị giá 130 triệu USD và quý 4 là 2 tấn, trị giá 111 triệu USD. Tổng
cộng, năm 2012 VN đã nhập 12,5 tấn, trị giá 666 triệu USD. Chỉ tính
riêng vàng nữ trang, trong 2 năm qua VN đã bỏ ra gần 1,3 tỉ USD để nhập
khẩu. Đáng nói, cho đến nay NHNN chưa cấp phép cho bất cứ đơn vị nào
nhập vàng nữ trang và nếu đúng thì số vàng nữ trang với khối lượng lên
tới trên 25,5 tấn này là nhập lậu hoàn toàn.
Cũng theo thống kê của Hiệp hội Vàng thế giới, trong 2 năm này số
lượng vàng thỏi nhập vào VN còn lớn hơn nhiều. Cụ thể, trong năm 2011
vàng thỏi nhập vào VN tổng cộng là 87,8 tấn, trị giá 4,561 tỉ USD. Năm
2012, con số này cũng không kém với tổng cộng là 75,2 tấn, tương đương
trên 4 tỉ USD. Riêng với vàng thỏi, trong năm 2011 và 2012, NHNN cũng
không cấp phép công ty nào được nhập loại vàng này. Vì vậy, vàng thỏi
chỉ có thể vào thị trường nội địa theo 2 con đường. Thứ nhất là NHNN cho
phép các NHTM mua trạng thái nước ngoài và thứ hai là vàng thỏi nhập
lậu.
Những con số trên nói lên rằng, vàng lậu đã, đang và sẽ tiếp tục tràn
vào VN. Đây cũng chính là nguyên nhân gây biến động tỷ giá trong suốt
thời gian qua. Điều này hợp lý và lý giải vì sao cầu ngoại tệ “chính
thống” của nền kinh tế mấy năm nay không tăng, dự trữ ngoại tệ tăng mạnh
nhưng “sóng tỷ giá” vẫn thỉnh thoảng lại nổi lên. Ngay tại thời điểm
này, khi khoảng cách giá vàng trong nước và thế giới bị đẩy cao lên mức
kỷ lục, trên 6 triệu đồng/lượng, thì tỷ giá ngoài thị trường tự do lại
bị hun nóng một cách đáng ngờ.
Hợp pháp hóa vàng lậu?
Với những biến động tại thị trường vàng, các chính sách xuất – nhập
và cuộc chuyển đổi vàng phi SJC sang SJC trong thời gian qua hé lộ khả
năng đã có tình trạng trục lợi chính sách để “rửa” số lượng vàng lậu
khổng lồ đã tràn vào VN. Bởi như phân tích trên, ngoài “chui” vào kênh
vàng nữ trang, vàng lậu còn có thể được dập thành vàng miếng giả thương
hiệu SJC, vàng nữ trang dưới tên gọi phi SJC. NHNN đã chính thức quản lý
việc dập vàng miếng thương hiệu độc quyền SJC nên nếu muốn hợp pháp hóa
số vàng lậu chỉ có con đường duy nhất là xuất ra rồi nhập trở lại. Và
cũng trùng hợp NHNN “bỗng dưng” (nói bỗng dưng là bởi trước đó, NHNN
công bố có khoảng 500 tấn vàng đang nằm trong dân và lên phương án huy
động. Với lượng vàng trong dân nhiều như vậy, không có lý do gì để nhập
vàng) cho phép tạm xuất vàng phi SJC để tái nhập 11 tấn vàng khối về dập
vàng miếng SJC. Sự “trùng hợp” này rất dễ tạo điều kiện cho vàng lậu
được đưa vào diện phi SJC, sau đó xin phép xuất ra để nhập vào để hợp
thức hóa thành vàng chính ngạch. Hay nói cách khác là “rửa vàng” kiếm
lợi khủng. Nếu chỉ lấy mức chênh lệch giữa vàng trong nước và thế giới
trung bình là 3 triệu đồng/lượng thì với 25,5 tấn vàng nhập lậu, lợi
nhuận từ vàng lậu lên cả trăm triệu USD.
Phiên đấu thầu sáng 23.4, 26 ngàn lượng vàng mà NHNN đem ra đấu giá đã được 8 đơn vị mua hết! Đây là phiên đầu tiên lượng vàng đưa ra được các vị mua hết. Giá trúng thầu thấp nhất 42,04 triệu đồng/lượng, cao nhất 42,12 triệu đồng/lượng, cao hơn giá sàn mà NHNN đưa ra 41,97 triệu đồng / lượng. Như vậy, qua 10 phiên đấu thầu, NHNN đã đưa ra thị trường 11 tấn vàng nhưng giá vàng miếng SJC vẫn duy trì ở mức cao hơn giá thế giới khoảng 6 triệu đồng/lượng."
Nhưng mọi chuyện không dừng ở đó. Số vàng lậu nhập vào VN trong 2 năm
qua, như thống kê của Hiệp hội Vàng thế giới, là 25,5 tấn (chỉ tính
riêng vàng nữ trang). Đợt “tạm xuất, tái nhập” vừa rồi được 11 tấn vàng
và đã được NHNN bán hết sau phiên đấu thầu ngày hôm qua. Như vậy, còn
khoảng gần 15 tấn vàng lậu vẫn đang “ẩn” trên thị trường chờ cơ hội hợp
pháp hóa. Câu hỏi đặt ra là, liệu có xảy ra thêm một cuộc tạm xuất – tái
nhập để chuyển thể về vàng miếng SJC một cách chính danh nữa hay không?
Câu trả lời vẫn phải chờ, nhưng những biểu hiện của thị trường vàng
hiện nay đang cho thấy điều đó hoàn toàn có thể tiếp tục được thực hiện.
Cụ thể, chênh lệch giá vàng trong nước và thế giới (lý do lớn nhất để
phải bình ổn) đang ở mức kỷ lục, khoảng 6 triệu đồng/lượng, lượng vàng
NHNN nhập khẩu trước đó đã bán hết sau 11 phiên đấu thầu… Khả năng tạo
những cơn khan hiếm giả gây áp lực xuất – nhập để hợp pháp hóa vàng lậu
là rất lớn.
Giá vàng VN trong quá khứ có cao có thấp hơn giá thế giới, nhưng mấy
năm trở lại đây luôn cao hơn vàng thế giới rất nhiều. Trong quá khứ, VN
có xuất khẩu vàng, nhưng mấy năm gần đây vàng xuất hầu như không có mà
vàng nhập thì rất lớn. Đặc biệt, là nhập lậu. Đây là kết quả từ chính
sách quản lý thị trường vàng yếu kém, tạo cơ hội cho các đơn vị, giới
đầu nậu, giới đầu cơ… thao túng, trục lợi từ ngay trên cơ chế.
Vàng là thủ phạm làm tăng giá USD:
Tiến sĩ Cao Sĩ Kiêm, nguyên Thống đốc NHNN cũng khẳng định, diễn biến kinh tế vĩ mô chưa cho thấy áp lực căng thẳng quá lớn về đồng USD. Nhưng vừa qua, sự nóng lên của đồng ngoại tệ này chính do các đầu nậu tranh thủ nhập vàng đế “kiếm lời”. Ở các địa bàn như TP.HCM, Hà Nội nhu cầu tiêu thụ vàng bao giờ cũng rất lớn, với mức chênh lệch giá như vừa qua, dễ hiểu giới buôn lậu vàng chắc chắn đã vào cuộc. Một chuyên gia nhiều kinh nghiệm trên thị trường tài chính cũng nhận định, trong tình hình khó khăn hiện nay, cầu USD cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp thực sự chưa cao, trong khi đó nhập siêu quý 1 không quá lớn để gây áp lực lên cán cân thương mại, thì có thể thấy nhiều khả năng vàng chính là thủ phạm khiến USD đã tăng giá so với VND.
Anh Vũ (ghi)
Nguyên Hằng
Nguồn: Thanh niên
