Bùi Tín
Gia đình nông dân Ðoàn Văn Vươn bị đưa ra xét xử tại Tòa án Nhân dân thành phố Hải Phòng, ngày 2/4/2013.
Các vấn đề thời sự Việt Nam nóng hổi hiện nay hầu như tập trung vào
một mẫu số chung là Nhân quyền. Vụ án «Cống Rộc» vừa được xử sơ thẩm ở
Hải Phòng, kết tội một cách khắc nghiệt những công dân lương thiện, nhẹ
nhàng với các quan chức đảng tham ô là một bằng chứng sống động về tình
trạng vi phạm nghiêm trọng Nhân quyền có hệ thống ở Việt Nam. Người công
dân lương thiện cảm thấy bất an vì chính quyền và nền tư pháp độc đảng
vẫn ngang nhiên chà đạp lên quyền sống tự do của con người.
Việc thảo luận về sửa đổi Hiến pháp theo kiểu cưỡng ép của lãnh đạo
đảng Cộng sản, vừa đưa ra một bản dự thảo rồi coi mọi ý kiến khác biệt
là suy thoái, là phản động, rồi cho phổ biến những con số bịa đặt, thổi
phồng quá đáng - thoạt tiên là 20 triệu, kế đó là 22 triệu, phóng bừa
lên 40 triệu, rồi 44 triệu ý kiến đồng tình - nay rút xuống còn 9 triệu,
chỉ phơi bày thêm rõ nét tình trạng nhân phẩm, quyền tự do của con
người bị chà đạp nghiêm trọng đến mức nào.
Cuộc đối thoại định kỳ về Nhân quyền giữa Hoa Kỳ và Việt Nam ngày
càng nhạt nhẽo, đình đốn suốt năm 2012, cũng như quan hệ Việt Nam với
Liên minh châu Âu gặp trở ngại cũng chỉ vì thành tích về Nhân quyền của
Việt Nam đã liên tục tuột dốc trong 4 năm qua, khi đảng Cộng sản ngày
càng ngả về phía Trung Quốc, giảm rõ nhiệt độ trong quan hệ với Hoa Kỳ
và châu Âu. Lãnh đạo đảng Cộng sản không thể sử dụng chiến thuật ngoại
giao «đi giây thăng bằng» giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ để che dấu chiến
lược nhất quán «nhất biên đảo» của họ đối với Trung Quốc.
Không phải ngẫu nhiên mà gần đây các mối quan hệ Việt Nam Hoa Kỳ
không tiến triển được chút nào, lại có những dấu hiệu giảm sút. Cuộc kỷ
niệm ồn ào «đánh thắng đế quốc Mỹ» nhân dịp kỷ niệm 40 năm «Điện Biên
Phủ trên không» (tháng 12-1972/12/2012) khác hẳn với không khí im lìm kỷ
niệm chiến tranh biên giới Việt - Campuchia và Việt - Trung
(1978/2013). Cũng gần đây các nhà tuyên huấn cấp cao đều lặp đi lặp lại
luận điệu mang hơi hướng hoài cổ «chống đế quốc Mỹ», rằng Hoa Kỳ «chưa
bao giờ có thiện chí với Việt Nam», như viên Đại tá Trần Đăng Thanh đăng
đàn rêu rao về «tội ác tày trời của đế quốc Mỹ ở Việt Nam».
Cũng không phải ngẫu nhiên các blogger tự do, các nhà dân chủ trong
nước vẫn nhắc đến lời nhắn nhủ chân tình của Tổng thống Barack Obama khi
nhậm chức hướng đến các chính quyền độc đoán: «Đối với những người bám
lấy quyền lực nhờ tham nhũng, dối trá và bịt miệng tiếng nói đối lập,
hãy biết rằng quý vị đang đi ngược dòng lịch sử, nhưng chúng tôi sẽ chìa
tay ra nếu quý vị biết từ bỏ nắm đấm». Rất nhiều blogger tự do đã nhắc
lại phát biểu sáng suốt của Luật sư Cù Huy Hà Vũ: «Liên minh quân sự với
Hoa Kỳ là mệnh lệnh của thời đại ». Cng như chính kiến của tướng Đặng
Quốc Bảo: «Đất nước ta cần liên minh với Hoa Kỳ, Ấn Độ, Nhật Bản … để
đối phó với hiểm họa Trung Quốc».
Cũng không phải ngẫu nhiên mà cả Hạ viện lẫn Thượng viện Hoa Kỳ hiện
nay đều tỏ ra sốt ruột về thành tích Nhân quyền của Việt Nam đi xuống
một cách tệ hại, không thể chấp nhận được, và các nhân vật có thế lực
đều đòi Hà Nội phải tỏ ra biết điều với chính đồng bào của mình bằng
hành động nếu muốn có quan hệ chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ. Dân biểu
Chris Smith còn yêu cầu đưa lại Việt Nam vào danh sách «các nước cần
quan tâm đặc biệt» - CPC - vì Hà Nội đã và đang vi phạm quyền tự do tôn
giáo một cách có hệ thống.
Việc Việt Nam xin gia nhập tổ chức kinh tế rộng lớn xuyên Thái Bình
Dương (Trans Pacific Strategic Economic Agrement) đang bị trở ngại vì cơ
cấu kinh tế quốc doanh quá cứng nhắc đi cùng hệ thống chính trị phi
nhân quyền. Nếu được thu nhận vào tổ chức này - có thể gồm 10 nước:
Chile, Brunei, New Zealand, Singapore, Úc, Malaysia, Peru, Hoa Kỳ, Nhật
Bản và Việt Nam - Hà Nội sẽ có thêm nhiều điều kiện rất thuận lợi để đẩy
mạnh xuất nhật khẩu và thu hút vốn đầu tư ước ngoài. Thế là lại thêm
một thời cơ thuận lợi nữa của nước ta bị bỏ qua, nước ta lại bị lỡ thêm
một chuyến tàu dẫn đến hội nhập quốc tế sâu rộng hơn, có lợi không nhỏ
cho tốc độ phát triển kinh tế, vì đảng Cộng sản vẫn một mực duy trì
chính sách phủ nhận quyền công dân, quyền làm người của nhân dân.
Chính do chính sách ngoan cố chà đạp quyền con người của những người
lãnh đạo Cộng sản mà cả một phong trào công dân đòi tự do, đòi quyền làm
người đang bật dậy mạnh mẽ, khắp nông thôn và đô thị, từ phong trào đòi
công lý của dân oan, đòi quyền sở hữu tư nhân về đất đai, đồng ruộng
của nông dân, đến phong trào công dân tự do của trí thức, sinh viên,
người lao động, nhà kinh doanh vừa và nhỏ. « Chúng tôi là công dân tự
do, là người tự do, từ khi sinh ra đã là như thế, không cần xin phép ai,
không cần chờ ai cho phép cả». Đó là sự khẳng định công khai, đàng
hoàng, rộng khắp, lan truyền mạnh mẽ, tuyên chiến ôn hòa với mọi thế lực
độc đoán, chống sự đàn áp phi pháp của chính quyền cảnh sát, độc đảng,
là nét chính trị đặc sắc nhất, mới mẻ nhất của năm 2013 này.
Là những con người tự do, các công dân Hà Nội, Sài Gòn, Nha Trang, và
có thể của cả Đà Nẵng, Huế nữa, đang vẫy gọi nhau tụ họp dã ngoại -
nghĩa là ngoài trời - để cùng nhau trò chuyện, trao đổi về quyền sống,
quyền con người, dựa vững trên những quyền tự do của công dân được hiến
pháp bảo vệ. Đồng bào, bạn bè, người thân với nhau nói chuyện, trao đổi
về cuộc sống của mình, của cộng đồng, ai có quyền cấm đoán, ngăn cản? Ai
muốn ngăn cản, cấm đoán, hãy mời họ cùng nhau nói chuyện trước đã, trao
đổi trước đã. Chúng tôi không nói xấu ai, không bôi xấu ai, không vu
cáo ai, cũng không lật đổ ai, chúng tôi bàn về quyền con người dược hiến
pháp và các văn kiện quốc tế bảo đảm, thế thôi. Cuộc trao đổi về nhân
quyền ở dã ngoại, nơi thanh thiên bạch nhật, giữa không khí tự do dưới
ánh mặt trời, sẽ diễn ra vào ngày 5 tháng 5 năm 2013 tới, một ngày chủ
nhật mùa Xuân tự do mát mẻ.
Ấy thế mà ông Tổng thanh tra chính phủ Huỳnh Phong Tranh đã vội vã
vào cuộc. Ông ta đe dọa: «Yêu cầu cưỡng chế đám đông người tụ họp mang
tính chất chính trị». Thế nào là mang tính chất chính trị? Tự do tư
tưởng, tự do ngôn luận, tự do tôn giáo có là tự do chính trị? Quyền con
người có là vấn đề chính trị? Sao lại cấm? Chỉ có đảng Cộng sản được hội
họp mang tính chất chính trị thôi ư? Đó là chính sách ngu dân, khủng bố
nhân dân, chống quyền làm chủ của nhân dân, luôn coi dân là kẻ thù tiềm
năng, vốn là căn bệnh cố hữu của một đảng độc đoán lại đang thất thế.
Tháng 5 tới dồn dập nhiều sự kiện lớn: Hội nghị Trung ương đảng lần
thứ 7 tổng kết về cuộc tự phê bình và phê bình các cấp ủy đảng từ Bộ
Chính trị, trung ương trở xuống; cuộc họp Quốc hội giữa năm bàn về sửa
đổi Hiến pháp, bổ sung Luật đất đai, chống tham nhũng, cơ cấu lại nền
kinh tế - tài chính; rồi lại còn cuộc Đối thoại an ninh - quốc phòng ở
Đông Nam Á Shangri-La lần thứ 12 ở Singapore, nơi Thủ tướng Nguyển Tấn
Dũng là một diễn giả sẽ bị săm soi chặt chẽ về thành tích nhân quyền.
Và trên hết là sắp tới lãnh đạo đảng Cộng sản có điều chỉnh gì không
về thái độ của họ đối với quyền con người của nhân dân, mẫu số chung của
mọi vấn đề. Họ vẫn coi 80 triệu đồng bào của họ là nô lệ thời hiện đại,
hay họ sẽ tỉnh ra, coi đó là anh chị em ruột thịt bình đẳng, phải được
sống trong tự do và nhân phẩm, như phần lớn đồng loại trên hành tinh
này.