PTN
NĂM 1989 - SINH VIÊN SAIGON ĐÃ BIỂU TÌNH
KTX NGÔ GIA TỰ ngày nay (hình từ Internet)
Quá khứ tưởng đã ngủ kỹ trong ngăn kéo ký ức, và ngỡ rằng sự kiện
ấy đã mất tăm như viên sỏi ném vào dòng sông đầy ắp các diễn biến lịch
sử.
Hôm nay đọc phần II-Quyền Bính (Bên Thắng Cuộc của Huy Đức), đến
chương 13-Đa Nguyên, mục Sinh Viên và Các Phong Trào Tự Phát thấy tác
giả Huy Đức có nhắc qua cuộc biểu tình tháng 7/1989 của sinh viên KTX
Ngô Gia Tự, ký ức tưởng đã vùi quên qua bao nhiêu năm vật lộn mưu sinh
chợt ùa về như thác lũ. Mình xin bổ sung thêm một số chi tiết về cuộc
biểu tình này ở góc độ một quần chúng tham gia trong cuộc.
Năm 1989 là năm cuối đại học của mình, cũng là năm Nguyễn Sơn Thủy
Hùng tham gia vào Ban Tự Quản Sinh Viên tại KTX Ngô Gia Tự (đại diện
cho sinh viên Tổng Hợp) cùng với Phạm Văn Chiến, Nguyễn Văn Tấn, Nguyễn
Phong Thanh đại diện cho sinh viên các trường Y, Nha, Tài Chính. Hùng là
bộ đội xuất ngũ cùng với Nguyễn Ngọc Vinh của khoa Văn. Hùng cao to,
nồng nhiệt với chính trị. Cùng năm ấy Lê Công Định học năm cuối Đại Học
Pháp Lý Bình Triệu, Lê Vĩnh Trương học năm cuối khoa Anh ĐHTH (cùng ở
KTX Ngô Gia Tự).
Tin truyền miệng giữa các sinh viên quan tâm tới thời sự về việc
sinh viên Trung Quốc biểu tình ở Thiên An Môn tháng 5-6/1989 làm mọi
người “ngứa ngáy”. Sự thất vọng về thể chế cầm quyền cùng với sự không
hài lòng về các chủ trương, chính sách kinh tế làm cho mức sống dân
chúng quá thấp, mà sinh viên là tầng lớp dễ cảm nhận nhất. Ai cũng trông
ngóng một cái gì đó, tuy rất mơ hồ nhưng có thể chắc là khác hẳn hiện
tại.
Cuộc biểu tình tự phát một tháng trước đó của sinh viên Ký Túc Xá
(KTX) Trần Hưng Đạo (nơi cư trú của sinh viên các trường ĐH Kinh Tế
TPHCM, ĐH Dược TPHCM, Nghệ Thuật Sân Khấu 2) xảy ra đột ngột làm cho nhà
cầm quyền TPHCM và lực lượng công an không hề phòng bị đã để cho lực
lượng sinh viên kéo đến tận quảng trường ngay trước Ủy Ban Nhân Dân
TPHCM. Yếu tố bất ngờ này giúp sinh viên KTX Trần Hưng Đạo giành được
thắng lợi và thắng lợi này đã thổi một luồng sinh khí vào tầng lớp sinh
viên Saigon vốn đã rạo rực với tin tức về cuộc biểu tình của sinh viên
Trung Quốc ở Thiên An Môn. Tuy nhiên nó cũng đã gióng lên hồi chuông
cảnh báo cho nhà cầm quyền ở TPHCM nói riêng và Việt Nam nói chung về
khả năng xảy ra các cuộc biểu tình khác của sinh viên Saigon mà hiệu ứng
sẽ rất tai hại cho nhà cầm quyền dù cho các cuộc biểu tình này hoàn
toàn tự phát và không hề có tổ chức.
Thời điểm ấy những sinh viên năm cuối đã bảo vệ luận văn hoặc thi
tốt nghiệp xong, chỉ chờ ngày nhận bằng và bắt đầu kiếm việc làm. Đó
cũng là thời điểm mà các em cấp III vừa thi đại học xong. Thế là có cảnh
anh em đồng hương đứa lớn vừa học đại học xong chuẩn bị rời thành phố
về quê dẫn tụi nhỏ “Hai Lúa” lần dầu về Saigon đi chơi, giới thiệu quang
cảnh Hòn Ngọc Viễn Đông cho các em mình.
Trích Quyền Bính:
“Cuộc biểu tình thứ hai nổ ra gần một tháng sau giữa sinh viên và bảo vệ Công viên Kỳ Hoà. Sự việc bắt đầu cũng khá đơn giản: Cuối giờ chiều ngày 6-7-1989, năm sinh viên ký túc xá Ngô Gia Tự và một số học sinh lên Thành phố dự thi đang chơi ngoài bãi cỏ Công viên Kỳ Hoà thì trời đổ mưa đột ngột. Họ cùng với những người khách khác chạy vào trú mưa dưới mái hiên Nhà kính dị dạng. Ít phút sau, bảo vệ công viên đi qua nhìn thấy một tấm kính bị vỡ nên đã mời số sinh viên này lên phòng Ban Giám đốc giải quyết. Hai bên đôi co, người bảo vệ phát hiện tấm kính vỡ đã đánh một sinh viên dập sống mũi. Một sinh viên khác liền chạy về ký túc xá Ngô Gia Tự thông báo. Một số sinh viên, trong đó có Ban Quản lý Ký túc xá đã đến Công viên Kỳ Hoà yêu cầu lập biên bản.
Cuộc làm việc chưa đi tới đâu thì bảo vệ Kỳ Hoà cho thả chó bẹc-giê ra cắn hai sinh viên bị thương. Số sinh viên đang đứng đợi dưới nhà, kêu lên: “Không đàm phán nữa, về kêu sinh viên ra đập chết chó đi”. Một thành viên trong Ban Tự quản Sinh viên trực tiếp thảo “lời kêu gọi” rồi đọc trên hệ thống loa phóng thanh của ký túc xá Ngô Gia Tự. Hơn 600 sinh viên, trong đó gồm cả sinh viên ở ký túc xá Nguyễn Chí Thanh, nghe tin cũng kéo theo, trực chỉ Hồ Kỳ Hoà. Ban Giám đốc Công viên bỏ chạy. Bảo vệ chối không có chó. Sinh viên bắt phải tìm ra con chó thủ phạm đã cắn sinh viên. Sẵn cừ tràm của một công trình đang xây dựng trong Kỳ Hoà, sinh viên bẻ cừ, đập chết con chó đồng thời làm hư hỏng thêm một số đồ vật khác.” (Hết Trích)
Tối 06/07/1989, như thường lệ sinh viên sau khi ăn tối thì tự học ở
phòng học hay giải trí đàn hát ở sân KTX. Khoảng 7 giờ, đột ngột, hệ
thống loa phóng thanh của KTX phát ra lời thông báo sinh viên bị đánh
đập và chó cắn ở Hồ Kỳ Hòa, yêu cầu mọi người đến đó hỗ trợ cứu bạn.
Ngay lập tức sinh viên ơi ới gọi nhau. Các bạn nữ sinh viên không kịp
thay đồ, mặc cả đồ bộ-dép lê chạy đi. Đến trước cổng Kỳ Hòa, hàng
500-600 nam nữ sinh viên đứng chen chúc trước cánh cổng khép kín. Bên
trong hàng rào mấy người bảo vệ (bộ đội phục viên, thương binh) vẫn còn
cầm dây dắt hai con berger sủa ầm ĩ. Hỏi han nhau thì biết là đại diện
sinh viên đang làm việc với quản lý Công viên Kỳ Hòa. Số lượng sinh viên
tập trung ngày càng đông và sự giận dữ mỗi lúc một tăng. Kéo dài hơn
hai tiếng đồng hồ nữa vẫn không thấy đại diện sinh viên trở ra. Mọi
người đồng thanh hô to “Thả người! Thả người!” vang dội khắp cả khu vực.
Lúc này thì bảo vệ công viên biến mất cùng với mấy con chó. Không có
bất cứ hồi đáp nào từ trong văn phòng. Có bạn leo lên cửa sắt hô to vào
bên trong “Thả người!” Thế rồi nhiều người khác leo lên, và leo qua cổng
kéo chốt cài mở toang cổng cho lực lượng sinh viên tràn vào. Không thấy
bất kỳ một nhân viên nào của công viên Kỳ Hòa trong khuôn viên. Bỗng
nhiên lại nghe thấy tiếng chó sủa trong mấy căn phòng đóng kín kề với
nhà bếp của nhà hàng. Ai đó la lên rằng “Mấy con chó này cắn sinh viên
đó!” Thế là giận cá chém thớt, các bạn mình người thì lột mấy cái mùng
của bảo vệ gần đó, kẻ tìm gậy gộc rồi nhất loạt xông vào mấy căn phòng
nhốt chó dùng mùng túm chúng lại rồi đập. Tội nghiệp hai con chó berger
chỉ biết nghe lời chủ mà chết thảm. Trong cuộc “xung phong” đó có người
đập phá cửa kính, tô-chén-dĩa của nhà hàng. Ngay lúc đó, chúng tôi phát
hiện một số người không phải sinh viên mà là người đạp xe xích lô và
thanh niên sống trong khu vực lân cận nhân cơ hội này lao vào đập phá và
hôi của. Anh em túm họ lại la lên “Mấy thằng này không phải sinh viên”
rồi đẩy họ ra khỏi cổng sắt, thu đồ họ “hôi của” (nồi chảo inox, đồ ăn)
quăng trả trở lại nhà bếp. Nếu Ban Giám Đốc CV Kỳ Hòa đừng bỏ trốn, thực
tâm đối thoại thì đã không có cảnh bức xúc không thể kềm chế. Bọn sinh
viên chúng tôi lúc đó cảm thấy bị xúc phạm, bị khinh thường và nhất là
bị họ (Ban Giám Đốc) lừa, xem như con nít.
Chuyện dĩ nhiên không thể dừng lại ở đó.
Ngay ngày hôm sau 07/07/1989 Ban Tự Quản Sinh Viên đã tổ chức họp để
rút kinh nghiệm với hơn chục người đại diện cho các trường, khoa khác
nhau đang sống trong KTX. Nhóm chủ chốt này có hơn mười người hầu hết là
sinh viên năm cuối các trường. Bọn sinh viên chúng tôi thì say sưa với
hai kết quả thắng lợi bước đầu đó, có người còn mơ làm một Thiên An Môn
của Việt Nam ngay tại Saigon. Tinh thần mọi người lên rất cao. Các cuộc
họp bàn công khai diễn ra liên tục trong các ngày sau đó tại phòng của
Ban Tự Quản Sinh Viên, và Nguyễn Sơn Thủy Hùng tự nhiên được mọi người
ngầm coi là thủ lĩnh cầm chịch. Ban Tự Quản Sinh Viên có một máy đánh
chữ vốn dùng để soạn thảo văn bản thì nay được dùng để thảo thư kêu gọi,
thông báo… Ai cũng biết vụ Hồ Kỳ Hòa là chỉ là nguyên cớ trực tiếp thổi
bùng ngọn lửa bất mãn đã âm ỉ trong tâm thức của tầng lớp trí thức trẻ
trước vận mệnh nước nhà.
Trích Quyền Bính:
” Sinh viên vẫn đang sùng sục thì sáng ngày 9-7-1989, báo Sài Gòn Giải Phóng cho đăng “Thông báo của Uỷ ban Nhân dân Quận 10”, đưa kết luận cuộc họp ngày 7-7-1989 theo hướng bào chữa cho bảo vệ Kỳ Hoà. Ví dụ, sự kiện thả chó, được nói: “Theo thông lệ, sau khi đóng cổng nhân viên trật tự đã thả chó ra trong vòng rào công viên. Không may có thanh niên trong số đông còn tụ tập sát cổng khu vực Kỳ Hoà II đã bị một con chó cào xước nhẹ”. Cũng theo Thông báo: “Nhiều tốp sinh viên ở ký túc xá Ngô Gia Tự, do nghe tin thổi phồng về tình hình xô xát đã kéo thêm đến công viên Kỳ Hoà. Một số ít thanh niên trong các tốp đó đã xông vào đập phá gây thiệt hại về tài sản cho cả các cơ sở trong hai khu vực Kỳ Hoà I & II”. Thông báo nói rằng: “Cuộc họp đã kiến nghị điều tra, xử lý nhanh chóng và nghiêm minh những người gây ra xô xát và đập phá tài sản công cộng”. Số tiền mà Kỳ Hoà dự kiến đòi sinh viên bồi thường lên tới sáu mươi triệu đồng.
Ngay sáng chủ nhật, 9-7-1989, hàng trăm sinh viên đã kéo tới Toà soạn báo Sài Gòn Giải Phóng yêu cầu đính chính. Sài Gòn Giải Phóng không chịu, từ đường Nguyễn Thị Minh Khai, sinh viên kéo ra đường Lê Thánh Tôn, đến trước trụ sở Uỷ ban Nhân dân Thành phố. Không chỉ có ký túc xá Ngô Gia Tự, sinh viên từ các ký túc xá Trần Hưng Đạo, Nguyễn Chí Thanh và từ Thủ Đức cũng lần lượt kéo lên. Cảnh sát phải chặn sinh viên từ Thủ Đức lên ở bên kia cầu Sài Gòn. Ngay trong ngày 9-7-1989, chính quyền đã dùng biện pháp mạnh, bắt bốn người trong Ban Tự quản Sinh viên: Phạm Văn Chiến, Nguyễn Văn Tấn, Nguyễn Phong Thanh và Nguyễn Sơn Thuỷ Hùng. Đồng thời, để xoa dịu tình hình, hai bảo vệ của Công viên Kỳ Hoà cũng bị bắt.
Ngày 12-7-1989, báo Sài Gòn Giải Phóng “gặp Phó Viện trưởng Viện Kiểm sát Nguyễn Văn Bông”. Phát biểu của ông Bông cho dù vẫn với thái độ “xử lý nghiêm minh” nhưng lời lẽ rõ ràng là “nói lại cho rõ” những gì đăng trên tờ báo này hôm chủ nhật. Thay vì nói “mũi của một sinh viên bị xây xát nhẹ”, ông Bông nói rõ: “Bảo vệ Dương Quang Hiệp của Công viên Kỳ Hoà đã đánh học sinh Phạm Hữu Nghị gây thương tích ở sống mũi”. Về vụ chó bẹc-giê cắn sinh viên, ông Bông nói: “Đội phó bảo vệ Nguyễn Văn Lâm đã thả chó ra, chó cắn hai học sinh bị thương. Theo quy định của Hồ Kỳ Hoà, chỉ khi không còn khách mới được thả chó ra để bảo vệ”.
Nguyễn Sơn Thuỷ Hùng nhớ lại: “Khoảng bốn giờ chiều ngày 9-7-1989, chúng tôi được mời lên công an thành phố. Với sự chứng kiến của thầy hiệu phó và thầy Lý Chánh Trung họ đọc lệnh bắt, đưa lên xe u-oát chở về 3C Tôn Đức Thắng”. Lệnh bắt nói là “tạm giam bốn tháng” nhưng, người bị giữ lâu nhất là mười ngày, còn ba người còn lại chỉ bị giữ một tuần rồi cho về. Giám đốc Sở Công an, Đại tá Nguyễn Hữu Khương đã gặp bốn sinh viên ngay sau khi họ được thả ra. Ông Khương huấn dụ: “Luật không cấm các em biểu tình, nhưng biểu tình thế là nguy hiểm, là không kiểm soát được tình hình. Các em chớ dại”. (Hết trích).
Cuộc biểu tình diễn ra không phải vào buổi sáng mà vào tối ngày Chúa nhật 09/07/1989.
Sáng 09/07/1989, báo SGGP đăng tin. Lập tức KTX Ngô Gia Tự sôi
lên như chảo dầu. Ai cũng giận dữ đòi báo SGGP phải đính chính.
Khoảng 06 giờ tối thì sinh viên bắt đầu tụ tập mỗi lúc một đông ở
sân bóng chuyền cạnh nhà ăn. Bất ngờ hệ thống loa phóng thanh của KTX
vang lên lời kêu gọi đại ý: chúng ta đã không làm gì sai chỉ bảo vệ bạn
mình bị tấn công ở Hồ Kỳ Hòa. Nay báo SGGP nói sai về sự kiện đó, chúng
ta hãy đến tòa soạn báo SGGP yêu cầu họ phải đính chính và xin lỗi sinh
viên KTX Ngô Gia Tự.
Thế là ồn ào như đàn ong vỡ tổ. Rồi tất cả ùn ùn tuôn ra cửa kéo
đến trụ sở báo SGGP ở đường Xô Viết Nghệ Tĩnh đối diện bệnh viện Từ Dũ.
Lúc bắt đầu bọn tôi không ai nghĩ đó là một cuộc biểu tình gì cả. Chúng
tôi kéo nhau đi như đi hội. Có người còn dắt theo cả xe đạp để… sau khi
tan hàng đạp về cho nhanh!
Từ KTX Ngô Gia Tự, chúng tôi băng qua bùng binh Ngã Sáu rồi vào
đường Nguyễn Chí Thanh. Ở đây chúng tôi đứng dưới đường hô vọng lên kêu
gọi sinh viên KTX Nguyễn Chí Thanh tham gia… cho vui. (KTX Nguyễn Chí
Thanh gồm sinh viên sư phạm, hệ B Tổng Hợp và sinh viên dự bị). Thế là
có thêm hàng trăm người tham gia vào đoàn để biểu thị tình đoàn kết sinh
viên.
Hết Nguyễn Chí Thanh, chúng tôi ra đường Trần Phú rồi đến Ngã sáu
Cộng Hòa. Thế là đã đến trước tòa soạn SGGP. Chúng tôi đứng tràn ra cả
lòng đường trước tòa soạn và la to đòi báo SGGP đính chính tin tầm bậy.
Chỉ là tự phát chứ có ai tổ chức đâu. Hô chán, rồi có người bắt nhịp hát
“Dậy Mà Đi”, “Lên Đường” rồi cả “Tiểu đoàn 307”. Kéo dài đến 10 giờ
đêm, chẳng có đại diện nào của báo SGGP thò đầu ra nói lời phải trái.
Chỉ có công an làm hàng rào chặn ngang đoạn đường XVNT hướng về trung
tâm thành phố.
Bọn chúng tôi tụm năm tụm ba thành từng nhóm lố nhố trước tòa soạn
không biết phải làm gì tiếp theo. Thế rồi một một chú mặc đồ thường
phục dáng to ngang, được hộ tống bởi một vài anh cũng mặc thường phục
mặt mày nghiêm trang lạnh lùng, len lỏi vào đám sinh viên chúng tôi. Ông
này nói đại khái : Thôi về đi, lo học hành đừng làm rối nữa. Có bạn
nóng máu quát lại rằng: Ông là ai mà nói tụi tui làm rối? Tụi tui chỉ
đòi công bằng thôi! Anh lính hộ tống trợn mắt vặc lại: Thủ trưởng của
tôi nói đàng hoàng mấy anh không nghe thì lãnh hậu quả đó. Nghe cãi
nhau, sinh viên bu lại. Thấy không êm mấy thầy trò ông này lẳng lặng bỏ
đi. Sau này tôi mới biết đó là Nguyễn Hữu Khương, Giám đốc Công an
TPHCM.
Đến khoảng 10 giờ, mọi người bắt đầu sốt ruột. Có ai đó bảo: Họ
(báo SGGP) không nghe tụi mình thì tụi mình lên cấp cao hơn. Rồi có
tiếng hưởng ứng: Ừ kéo lên Ủy Ban đi! thế là rùng rùng kéo nhau đi tiếp.
Chúng tôi theo đường Cao Thắng băng qua Nguyễn Trãi rồi nhắm hướng
KTX Trần Hưng Đạo mà tiến. Lúc này lực lượng đã bị hao hụt một nửa vì
có bạn đã trở về KTX Ngô Gia Tự để sáng mai đi học. Khi đến KTX Trần
Hưng Đạo chúng tôi được các bạn ở đó hoan hô vang dội từ… trên các tầng
lầu. Cửa lưới sắt ra vào KTX đã bị kéo kín và khóa rất nhiều khóa. Đứng
án ngữ ngay bên trong cửa sắt là Hiệu trưởng Đại Học Kinh Tế (hình như
là Đào Công Tiến) với sự hỗ trợ của lực lượng bảo vệ dữ dằn. Thế thì có
cho kẹo các bạn sinh viên ở đây cũng chả dám xông ra, vì hơn 2/3 sinh
viên ở đây là sinh viên ĐH Kinh tế.
Chúng tôi đứng dưới lòng đường hô vọng lên kêu gọi KTX Trần Hưng
Đạo hỗ trợ. Bên trên các bạn cũng la to “Ủng hộ Ngô Gia Tự. Hoan hô Ngô
Gia Tự.” Nhưng không một ai có thể ra gia nhập với chúng tôi.
Lúc này đã hơn 11 giờ đêm. Thế là chúng tôi lại đi tiếp. Băng qua
chợ Bến Thành, vào đường Lê Lợi để hướng đến trụ sở Ủy Ban Nhân Dân
TPHCM. Đoàn người lúc này chỉ còn trên dưới 200. Vẫn có bạn dắt xe đạp
hồn nhiên đi lẫn trong hàng. Đến bùng binh Lê Lợi-Nguyễn Huệ lực lượng
công an đã bố trí sẵn sàng và chặn chúng tôi lại.
Thời ấy, con đường Lê Lợi còn có một hàng rào sắt phân đôi hai
tuyến trái phải của làn xe hơi chính giữa. Hàng trăm công an đứng dọc
theo hàng rào này chặn không cho chúng tôi tràn qua phía rạp Rex. Bên
cánh đối diện cũng có hàng trăm công an với khiên mây và dùi cui đứng
ken dầy không cho chúng tôi dạt vào lề đường phía Cửa hàng Bách Hóa Tổng
Hợp (Thương xá Tax). Còn ngay đầu bùng binh, công an với khiên mây ,
nón sắt cũng chen chúc như cá mòi. Thế là chúng tôi bị chặn cả 3 phía
chỉ trống có sau lưng.
Vốn dĩ là một cuộc tuần hành tự phát nhưng vì áp lực ngày một tăng
từ phía nhà cầm quyền nên sự phản ứng của sinh viên cũng tương ứng với
sức ép của họ. Chúng tôi đứng lỳ ra đó nhất quyết không chịu quay về nếu
báo SGGP không ra mặt xin lỗi. Trong hàng ngũ sinh viên có bạn bắt nhịp
cho các bạn mình hát Dậy Mà Đi, rồi lại đồng thanh hô to yêu cầu báo
SGGP cải chính. Lực lượng công an chỉ án binh bất động, có lẽ chờ cho
chúng tôi mệt mỏi tự giải tán.
Thế nhưng họ lầm!
Càng khuya chúng tôi hát hò, hô khẩu hiệu càng hăng.
Đến Ba giờ sáng. đột ngột từ bùng binh một công an cầm loa lên
tiếng yêu cầu sinh viên giải tán nếu không lực lượng công an sẽ dùng
biện pháp mạnh. Họ cho chúng tôi 05 phút để tự giải tán.
Sinh viên vẫn không quay đầu, không lùi bước. Các bạn nữ ĐH Tài
Chính còn chen lên đứng ở hàng đầu bảo với công an rằng chúng tôi chỉ
yêu cầu xin lỗi là về thôi.
Hết 5 phút, tên cầm loa lại nói: Yêu cầu sinh viên giải tán! Tôi đếm đến 10 đấy!
Hắn đếm.
Vừa dứt tiếng “Mười” của hắn, đột nhiên lực lượng công an cầm
khiên mây dạt ra hai bên để cho một lực lượng nãy giờ ém kỹ phía sau
tràn lên. Bọn này hung hãn xông vào đám sinh viên chúng tôi, những kẻ
tay không ốm yếu, như là xung trận với kẻ thù của nhân dân. Tên nào cũng
to khỏe và đặc biệt là mỗi tên cầm một cây roi điện dài gần cả mét phụt
ngọn lửa điện xanh lè đến hơn 3 tấc cùng với những âm thanh có tần số
quái dị làm tê liệt ý chí con người. Thế là bọn hung thần tung hoành.
Các bạn nữ sinh viên đứng ở hàng đầu bị roi điện chích té lăn xuống
đường bất tỉnh. Những người ở phía trước bỏ chạy thì vấp vào các chiếc
xe đạp một số bạn dắt theo trong hàng té lỏng chỏng. Tha hồ cho bọn hung
thần thong thả chích điện từng người lăn quay. Tôi cũng bị một nhát vào
bắp tay, lăn đùng ra mặt đường không thể nào đứng dậy nổi, cánh tay cả
tháng sau vẫn còn tê còn vết sém do lửa điện mấy năm sau vẫn chưa hết.
Chỉ trong vòng 5 phút, lực lượng hàng ngàn công an vinh quang vũ
trang đến tận răng của thành phố mang tên Bác đã đè bẹp 200 sinh viên ốm
đói đòi công bằng bằng mồm. Chúng tôi thất thểu ra về. Trời đã rạng
sáng. Dọc đường, xe công an hú còi ầm ĩ chạy vòng quanh các tuyến đường
trung tâm để thị uy, mỗi khi chạy ngang qua nhóm sinh viên nào thì bọn
hung thần cũng nhứ dùi cui điện phụt lửa xanh lè ra hù dọa.
Cuộc tuần hành của sinh viên KTX Ngô Gia Tự thất bại. Là thất bại
đầu tiên của sinh viên Saigon. Cho đến khi ấy, các cuộc biểu tình của
KTX Trần Hưng Đạo và Bách Khoa luôn luôn thắng lợi (Bách Khoa còn biểu
tình trước cả Trần Hưng Đạo và “gấu” hơn nhưng ít ai nhắc đến). Chúng
tôi thất bại vì không có tổ chức, không lường được công an trấn áp như
thế (chắc học kinh nghiệm từ Đặng Tiểu Bình đàn áp Thiên An Môn) và nhất
là bất ngờ vì vũ khí hiện đại của công an: Roi Điện.
Nhưng chúng tôi vẫn chưa chịu thua.
Ngay sáng hôm đó, thư ký của Ban Tự Quản đã dùng máy đánh chữ thảo
lời kêu gọi rồi anh em chia nhau đi KTX các trường ĐH Pháp Lý Bình Triệu
- Nông Lâm - Sư Phạm Kỹ Thuật ở Thủ Đức, Bách Khoa ở Q.10 (rất gần với
Ngô Gia Tự) hẹn nhau tụ họp tuần hành để phản đối công an đàn áp sinh
viên.
Chiều hôm ấy, Nguyễn Sơn Thủy Hùng và Ban Tự Quản Sinh Viên KTX NGô Gia Tự bị bắt nguội.
Tối hôm đó (10/09/1989) các chiếc xe chở sinh viên từ Thủ Đức về
của ĐH Nông Lâm, Sư Phạm Kỹ Thuật, Pháp Lý bị chặn ở cầu Saigon, cầu
Bình Triệu và cầu Bình Lợi. Lực lượng công an ép các tài xế phải quay
đầu.
Lực lượng sinh viên Bách Khoa bị hơn tiểu đoàn công an chặn ở ngay
cổng, không thể ra ngoài đành lên lầu cao lấy chai lọ vật cứng ném như
mưa xuống bọn chó săn.
Ở KTX Ngô Gia Tự, hàng tiểu đoàn công an khóa chặt cổng và áp sát
hàng rào. Có anh em sinh viên leo lên cổng hoặc hàng rào hô to phản đối
là lập tức bị mưa dùi cui quật té vào trong.
Một lần nữa bạo lực cách mạng lại thắng mấy chàng thư sinh trói gà không chặt.
Chúng tôi đành chịu thua khi Ban Quản Lý KTX ra lệnh không cho
phép sinh viên các lớp đã tốt nghiệp được ở lại KTX như thông lệ các năm
trước. Còn sinh viên các lớp dưới phải về quê nghỉ hè lập tức. Thế là
tan hàng. KTX Ngô Gia Tự lập tức vắng như chùa bà Đanh.
Nguyễn Sơn Thủy Hùng bị treo bằng tốt nghiệp, còn các sinh viên
khác ở trường Y, Dược trong Ban Tự Quản bị lưu ban 1-2 năm, có người bị
đuổi học.
Có lẽ sự kiện này và tinh thần của sinh viên Saigon đã vọng đến
tai ông Trần Xuân Bách dẫn đến việc ông chọn KTX Ngô Gia Tự để nói
chuyện với sinh viên Saigon chỉ 02 tháng sau khi sự kiện này xảy ra. Tác
giả Huy Đức viết là “Còn một cuộc nói chuyện công khai nữa của ông
Bách ở Ký túc xá Ngô Gia Tự, Sài Gòn, thì ngay cả những người giúp việc
cũng không biết đến. Theo ông Kiều Xuân Long, vụ phó Vụ Công tác phía
Nam của Ban Khoa giáo Trung ương tại Thành phố Hồ Chí Minh, người đưa
ông Trần Xuân Bách xuống Ký túc xá Ngô Gia Tự: “Chuyến đi của ông Trần
Xuân Bách làm cho Thành uỷ và nhiều người không thích. Về sau ông Bách
bị quy kết là đã thực hiện mục đích lôi kéo sinh viên”. Tiếc là ông
đến quá muộn! Lớp sinh viên máu lửa hầu hết đã ra khỏi KTX và lực lượng
công an vinh quang đã hoàn thành công tác ngăn ngừa bạo loạn trong sinh
viên. Kể từ đó, không ai còn thấy có bất kỳ vụ sinh viên Saigon phản
kháng nào nữa.
24 năm đã trôi qua. Xin cám ơn tác giả Huy Đức đã giúp tôi nhớ
lại kỷ niệm đẹp những ngày cuối cùng của tôi ở Đại học, một trong những
kỷ niệm đẹp nhất của thời sinh viên. Chúng tôi đã thua, nhưng không thất
bại. Vì chúng tôi đã tỏ rõ cho nhà cầm quyền biết rằng: sinh viên là
những người quý trọng sự công bằng và không hãi sợ cường quyền. Sinh
viên sẽ mãi là lực lượng tiên phong đi đầu trong các cuộc đấu tranh đòi
quyền bình đẳng, đòi dân chủ và các quyền mà Tạo Hóa đã ban cho con
người.
PTN – Cựu sinh viên đã ở KTX Ngô Gia Tự năm 1989
Rằm tháng Giêng năm con Rắn
24/02/2013
24/02/2013
(Bài này kể lại theo góc nhìn chủ quan của tác giả như là người trong
cuộc của một bạn gửi đến nhờ đăng. Xin các bạn sinh viên đã từng tham
gia vào sự kiện này cung cấp thêm cái nhìn của các bạn. Có thể sẽ khác,
rất khác hay ngược lại hoàn toàn cái nhìn của tác giả. Trân trọng.
Tác giả cũng đã tự nhận trước là bài này ăn theo Bên Thắng Cuộc, để đỡ mất công các “dư luận viên” bươi móc…hi hi)
____________________________
CẬP NHẬT:
Ba Láp
Nguyễn Phú chắc là có bạn sinh viên ở Bách Khoa! Năm 1989, mình học
năm thứ nhất ĐH Bách Khoa và tham gia đầy đủ các cuộc biểu tình ở Bách
Khoa. Vụ biểu tình của SV ở KTX Ngô Gia Tự và Trần Hưng Đạo thì mình có
mấy đứa bạn học KT ở bên đó nên thường xuyên được cập nhật.
Các cuộc biểu tình của SV Bách Khoa vào lúc đó có hơi hướng “tổ chức”
và chính trị cho nên được CA “chiếu cố”. Một lúc SV phải chia thành
nhiều nhóm đi vào các con hẻm vì các đường lớn bị chặn. Mình nhớ là nhóm
mình bị chặn tại một con hẻm vào lúc khoảng 8 giờ tối, với một lực
lượng cảnh sát cơ động rất đông đứng ở đằng sau. Phía trước là thành
phần “chính uỷ” thuyết phục SV đại khái “lo học hành đừng có dính với
chính trị”, lúc đó chưa chế ra câu “có Đảng và Nhà Nước no!”. Nhóm mình
bị đẩy về và vào bên trong KTX. Đúng như Nguyễn Phú nói là có một tiểu
đoàn CA bao vây xung quanh KTX Bách Khoa và những gì đã xảy sau đó thì
mình còn nhớ rõ. Các kế hoạch xách nhiễu SV Bách Khoa sau đó không có
kết quả vì không biết ai là những “kẻ cầm đầu”. Vào thời điểm đó thì CS
kiểm soát XH rất chặt và sự bưng bít thông tin rất là cao, chỉ biết
thông tin thế giới qua “đài địch”. Đứa nào biết tiếng Anh thì nghe BBC
Service rồi thuật lại, khó bị phát giác là nghe đài địch, chỉ nói là học
tiếng Anh.
Trong nhóm SV biểu tình ở Bách Khoa mình được biết thì cũng có nhiều
thằng bạn có “máu chính trị” muốn làm một “Thiên An Môn VN”! Hồi tưởng
lại thì lúc ấy không sợ, một phần là sự “lãng mạng chính trị” của tuổi
trẻ!
Một cựu SV Bách Khoa.
Dân đen SG
Hê hê, ngày đó tôi là một thành viên trong đoàn biểu tình của SV ký
túc xá 135 Trần Hưng Đạo. Ký túc xá THĐ là nơi biểu tình đầu tiên, xuất
phát từ việc mấy tên công an phường Nguyễn cư Trinh đánh SV. Khoảng 7h
tối, sau khi lật xe jeep và đập nát cửa trụ sở công an phường, đoàn biểu
tình đi ngang qua KTX và thu hút hầu như toàn bộ SV ở đây, khoảng 1500
SV gồm các trường kinh tế, dược, sư phạm, nghệ thuật sân khấu. Đoàn biểu
tình đã tiến thẳng về trụ sở UBND TP hô vang khẩu hiệu đả đảo chế độ
thối nát, kém hiệu quả. Khi tới ngay sát cửa UBND TP, chính quyền đã huy
động khoảng 1 trung đội tay lăm lăm súng chĩa vào đoàn SV. Bên ngoài
khoảng hơn một tiểu đoàn công an, quân đội phong tỏa toàn bộ khu vực
trung tâm từ chợ Bến thành.
Trước khí thế và sự Đông đảo của đoàn biểu tình, đám công an cầm súng
đã sợ hãi lùi sát vào chân tường. Một chàng công an do quá sợ hãi đã
cướp cò súng, nổ một viên đạn. Sau khoảng 5 giây chết lặng sững sờ đoàn
biểu tình đã phẫn nộ tiến lên đòi giết anh công an này. Anh công an chỉ
huy bèn giơ tay tát một phát như búa bổ vào mặt người công an lỡ cướp cò
rồi rối rít xin lỗi. Sau đó, theo yêu cầu của SV một ông Phó chủ tịch
UBND TP HCM đã đứng ngay trên bậc thềm trụ sở UB xin lỗi và hứa sẽ giải
quyết các yêu sách của SV, trong đó có yêu cầu về dân chủ.
Nhưng hoá ra đây là một quả lừa. Sau đó là cuộc biểu tình của KTX Bách khoa và Ngô gia Tự và đã bị đàn áp…
Nay những SV biểu tình ngày nào theo tôi được biết vẫn luôn sục sôi
tinh thần yêu nước, yêu tự do dân chủ và đang ẩn mình chờ đợi thời cơ
tiến lên vì giá trị của độc lập tự do Chánh hiệu.
Tất cả vẫn đang dõi theo và ủng hộ những bậc cha chú như giáo sư Tương Lai, Lê Hiếu Đằng …
