Lê Dũng
Ngẫm nghĩ mãi chuyện sống trong thời cơ chế như này, chuyện tử
tế cứ lẫn lộn thật ảo.
Chả là sáng nay, thằng bạn đi ôtô chèn cái vạch chỗ rẽ cầu Mai động,
bị giao thông tuýt còi dọa phạt sáu trăm, nằn nì nhau cuối cùng đưa hai
trăm với bao ba số rồi đi. Gặp mình cafe hắn bảo: tay ấy cũng tử tế,
gặp thằng khác nó không móc năm trăm thì đừng có mà không ký biên bản.
Tử tế - nói vậy thì hóa ra cả hai thằng đều phạm luật, rồi thằng thi
hành luật bỏ qua, cầm vài trăm của thằng phạm luật đút túi là từ tế ?
lầm lẫn khái niệm một cách cơ bản, đấy là tử tế kiểu hàng mã bố ạ.
Lại thêm chú em làm nhà thầu chém gió: em mới ký được gói thầu bán
thiết bị y tế vốn ngân sách, hể hả bảo: mẹ kiếp, em có quan hệ với chỗ
mấy anh ban quản lý nên mới vào được chứ bác. Mấy thằng đối thủ giảm giá
rẻ hơn nhưng vẫn rớt, may mà em có mấy ông anh bên ban chơi cũng... tử
tế.
Lại tử tế, cùng chung tay, chung sức chung mưu đánh chén mâm cỗ
của công mà các chú cho là tử tế thì chuối quá, đấy gọi là tử tế hàng
mã nốt.
Thứ hàng mã có tên "tử tế" ấy nó còn đang được bày bán khắp nơi,
mọi ngõ ngách trong cái xã hội thời nay. Bán được viên thuốc vào bệnh
viện, bán được cái viên gạch vào dự án vốn ngân sách, bán được khối bê
tông, kilogam sắt vào dự án cũng phải gặp được cái "tử tế" đó. Không thì
chỉ có rao hàng mỏi miệng, hàng có tốt cũng chỉ ngồi mà khoe.
Lại nhớ năm ngoái gặp ông anh làm lãnh đạo một phường bảo: chú có
đứa nào học tiểu học ở Hoàn Kiếm thì bảo anh, có hai xuất của anh hàng
năm anh cho chú mày một xuất, hiệu trưởng chỗ đó cũng tử tế với anh lắm,
mỗi năm hai xuất, chả năm nào bà ấy quên... ặc! Tử tế kiểu anh nói mình
trộm nghĩ có gì khó hiểu. Quan hệ kiểu ông thò con gà bà thò chai
rượu chứ cứ thử hết nhiệm kỳ của anh xem bà ta còn ''tử tế" thế thì mình
bé bằng con kiến... đực.
Tóm lại, cái tử tế thời... cơ chế nó không đúng với nghĩa trong từ
điển Tiếng Việt, nó là thứ hàng mã, thứ hàng hóa trao đổi, thứ ban phát
hay thứ thể hiện quyền lực cá nhân của kẻ nắm quyền. Tử tế kiểu ấy chỉ
tồn tại nơi quyền lực có được đều xuất phát từ... cơ chế.
