Luật sư T.A.M
Ông Nguyễn Thanh Chấn đã phải chịu 10 năm tù oan vì ép cung.
Trong lịch sử tư pháp Việt Nam đã xảy ra rất nhiều vụ án oan sai
nghiêm trọng, nhưng nay chỉ điểm lại một số vụ án đặc biệt đã từng gây
chấn động cả nước.
Trước tiên, không thể không nói đến vụ án bị quy cho tội giết người
và bị kết án tù chung thân. Đó là, vào ngày 21/5/1979, ông Trần Văn
Chiến bị bắt tạm giam với tội danh giết người xảy ra tại xã Tân Điền,
huyện Gò Công Đông, tỉnh Tiền Giang. Ngày 20/3/1980, TAND tỉnh Tiền
Giang xét xử sơ thẩm, tuyên phạt ông Chiến mức án tù chung thân. Tại
phiên tòa này, ông Trần Văn Chiến không nhận tội và khẳng định hung thủ
thật sự là Trần Văn U. Do thời gian chấp hành hình phạt tù ông Chiến cải
tạo tốt nên được thả tự do ngày 21/8/1995. Đến năm 1997, Trần Văn U
hung thủ thực sự mới bị bắt. Ngày 5/7/2001, TAND tỉnh Tiền Giang tiếp
tục xét xử sơ thẩm vụ án giết người với bị cáo Trần Văn U. Tại tòa, Trần
Văn U khai chỉ một mình thực hiện vụ án mà không liên quan gì đến ông
Trần Văn Chiến nên tòa tuyên ông Chiến không phạm tội giết người. Tại
bản án phúc thẩm số 424 ngày 12/4/2002, TAND tối cao tại TP.HCM giữ
nguyên bản án sơ thẩm tuyên ông Chiến vô tội. Ngày 23/12/2004 ông Chiến
được TAND tỉnh Tiền Giang xin lỗi trên 3 tờ báo trung ương và địa
phương, nhưng cũng chỉ được đền bù oan sai 252 triệu đồng cho 16 năm 3
tháng tù oan.
Giữa tháng 5/1993, thi thể nạn nhân Dương Thị Mỹ được phát hiện trong
vườn điều của ông Hai Hoàng (tỉnh Bình Thuận) trong tình trạng đa chấn
thương. Vụ án tưởng chừng rơi vào bế tắc thì năm 1998, nghi phạm Huỳnh
Văn Nén đã khai mình là thủ phạm vụ trọng án. Theo lời khai của Nén, do
nghi ngờ bà Mỹ quan hệ bất chính với anh em đồng hao tên Nhung nên một
số người trong gia đình vợ Nén đã dùng dao chém nạn nhân đến chết. Từ
lời khai này, 9 người trong gia đình vợ của Nén bị bắt giữ. Vụ án sau đó
được đưa ra xét xử nhiều lần, nhưng đều bị hủy án do có nhiều tình tiết
chưa rõ ràng. Việc điều tra xét xử vụ án kéo dài 12 năm, nhưng vẫn
không tìm ra hung thủ. Năm 2006, cơ quan điều tra xác định các bị cáo vô
tội và trả tự do tại tòa do điều tra kết luận “Huỳnh Văn Nén bị bức
cung khai theo điều tra viên sắp đặt”. Đồng thời, cơ quan công tố phải
công khai xin lỗi và bồi thường oan sai đến hơn 1 tỷ đồng cho 9 người,
trong đó có một người bị chết trong tù.
Tiếp nữa là phải kể đến vụ Bùi Minh Hải, ngụ ở huyện Nhơn Trạch, tỉnh
Đồng Nai, chỉ vì vô tình đánh rơi chiếc đồng hồ ở gần nơi xảy ra vụ
giết người mà bị tình nghi là thủ phạm. Ông Hải bị bắt giam, sau đó bị
tuyên phạt tù chung thân, dù ông Hải liên tục kêu oan. Sau 16 tháng bị
tù oan, cơ quan chức năng bắt được một đối tượng giết người trong một vụ
án khác. Chính từ việc đối tượng nhận tội nên ông Bùi Minh Hải đã được
minh oan, được đền bù 59,9 triệu đồng. Nhưng hậu quả mà gia đình ông Hải
phải hứng chịu cũng vô cùng đau đớn, đó là 4 đứa con phải bỏ học. Cả
gia đình phải hứng chịu bao điều tiếng của xóm làng.
Tháng 6/2003, Nguyễn Minh Hùng (SN 1978, ngụ ấp Tân Tiến, Tân Lập,
Tân Biên, Tây Ninh) bị bắt với tội danh buôn bán ma túy. Ngày 18/6/2004,
án sơ thẩm lần thứ nhất của TAND tỉnh Tây Ninh tuyên Hùng tử hình.
Tháng 7/2004, Tòa phúc thẩm TAND Tối cao đã tuyên hủy án sơ thẩm để điều
tra xét xử lại do Hùng kháng cáo kêu oan đối với tội vận chuyển trái
phép chất ma túy. Đến năm 2006, án sơ thẩm lần hai của Tòa án nhân dân
tỉnh Tây Ninh vẫn giữ nguyên án tử hình. Phải đến phiên phúc thẩm lần 2
vào tháng 4/2007, tòa mới phát hiện các chứng cứ buộc tội anh Nguyễn
Minh Hùng có nhiều mâu thuẫn. Đặc biệt, khi đó kẻ đứng đầu đường dây,
người từng kéo anh vào vòng lao lý mới phản cung. Bị cáo Nguyễn Thị Anh
Thư đã một mực xin tòa minh oan cho anh Hùng với lý do trước đó khai
không đúng sự thật và "không muốn phạm thêm tội ác nữa".
Thêm vào đó, vợ anh Hùng đã cung cấp thêm bằng chứng là giấy xác nhận
của một nhà nghỉ nơi vợ chồng anh trọ vào đúng ngày bị cáo buộc là đi
giao heroin. Ngày 13/6/2008, anh Nguyễn Minh Hùng được Viện kiểm sát
nhân dân tỉnh Tây Ninh phê chuẩn quyết định "tha bổng" sau hơn 4 năm bị
tù oan và phải đối diện với 2 bản án tử hình.
Nguyễn Minh Hùng được Công an tỉnh Tây Ninh xin lỗi công khai vào
ngày 19/11/2008 và chỉ được bồi thường số tiền 130 triệu đồng cho hơn 5
năm tù oan.
Vụ án oan chấn động gần đây nhất là, sau 10 năm ngồi tù oan với tội
danh giết chị Nguyễn Thị Hoan, ông Nguyễn Thanh Chấn (Nghĩa Trung, Việt
Yên, Bắc Giang) được trả tự do vào ngày 4/11/2013. Gia đình ông Chấn đã
kiên trì suốt 10 năm trời để tìm ra thủ phạm là Lý Nguyễn Chung. 10 năm
tù oan đã khiến ông Chấn hứng chịu quá nhiều mất mát. Họ hàng, bạn bè xa
lánh, cả bốn người con của ông đã phải bỏ học giữa chừng; một người con
đi xuất khẩu lao động nước ngoài vì kiếm tiền lo kêu oan cho cha mà
quyết không về nước. Vợ ông sau nhiều năm kêu oan cho ông cũng phải vào
viện tâm thần điều trị. Cho đến thời điểm này ông Chấn vẫn chưa được bồi
thường gì.
Chuyện “án oan” ở Việt Nam thời gian qua thật sự không thể kể hết
trong một bài viết. Nhiều bạn đọc cũng như tôi rất bức xúc khi tiếp nhận
thông tin về một vụ “án oan” được phát hiện, nhưng dân thấp cổ, bé họng
thì làm sao kêu tới tận… Trời!?
Luật sư T.A.M
