Biên dịch: Ngọc Diệp
Ngoại trưởng John Kerry nên sử dụng chuyến công du của ông tới Việt Nam để nhắc nhở Hà Nội cải thiện tình trạng nhân quyền.
Trong chuyến đi thứ tư của ông đến châu Á với tư cách của một Bộ
Trưởng Ngoại Giao, trong tuần này ông John Kerry đến thăm Việt Nam để
“làm nổi bật sự chuyển đổi đáng kể trong mối quan hệ song phương” giữa
Washington và Hà Nội.
Thật vậy, ngoài việc hợp tác an ninh, thương mại song phương đã được
phát triển mạnh, tăng gần 60 phần trăm trong 5 năm qua đến 25 tỷ USD mỗi
năm. Kể từ khi Hiệp định thương mại song phương năm 2001, Hoa Kỳ đã
nhanh chóng trở thành thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam. Bây
giờ, cả hai nước đều tham gia vào cuộc đàm phán về Đối tác xuyên Thái
Bình Dương thỏa thuận thương mại đa phương lớn. Tuy nhiên, vấn đề vẫn
chưa có gì hứa hẹn, mà thực tế, tình trạng vi phạm nhân quyền của chính
phủ Việt Nam ngày càng diễn ra nghiêm trọng.
Mặc dù Hoa Kỳ đã nhiều lần bày tỏ ý định giải quyết các mối quan tâm
về nhân quyền trong quan hệ với Việt Nam, tình trạng nhân quyền lại có
chiều hướng tồi tệ hơn trong những năm gần đây, đặc biệt là việc giam
giữ tùy tiện để bịt miệng bất các nhà đồng chính kiến dưới mọi hình
thức. Trong chuyến công du đến Việt Nam hồi năm ngoái, Ngoại trưởng Hoa
Kỳ Hillary Clinton cho rằng việc xúc tiến mối quan hệ Hoa Kỳ - Việt Nam
cần phải ưu tiên giải quyết vấn đề nhân quyền tại Việt Nam như là một
vấn đề trọng yếu nhất. Không giống như quan hệ với Trung Quốc, Hoa Kỳ có
đòn bẩy thực sự với Việt Nam, mà chủ yếu dựa vào một mối quan hệ song
phương bền vững. Đây chính là thời điểm để đưa vấn đề nhân quyền lên
hàng đầu trong chương trình nghị sự.
Con xin lạy các Bồ Già Việt Nam, xin các Bố Già cải thiện nhân quyền cho chúng con nhờ!
Theo Freedom House, Việt Nam, một đất nước có khoảng 90 triệu dân, là
một đất nước hoàn toàn “không có tự do” và chính phủ thường xuyên đàn
áp các quyền dân sự và chính trị cơ bản. Đảng Cộng sản Việt Nam vẫn là
chính đảng hợp pháp duy nhất. Không có bất cứ phương tiện truyền thông
tự do và độc lập nào. Tự do lập hội và việc hội hoàn toàn bị nghiêm cấm.
Chính phủ Việt Nam có một lịch sử lâu dài trong việc giam giữ các cá
nhân thực hiện các quyền tự do căn bản như tự do ngôn luận, tự do lập
hội và tự do tôn giáo, và trong những năm gần đây các vụ lạm dụng quyền
lực của nhà nước để đàn áp nhân quyền càng ngày càng gia tăng. Tổ Chức
Theo dõi nhân quyền đã tường trình rằng trong nửa đầu năm 2013, đã có
hơn 50 nhà hoạt động dân chủ bị kết án trong các thử nghiệm chính trị,
Con số đó đã vượt quá tổng số những trường hợp bị kết án trong cả các
năm 2012.
Một trường hợp đáng quan ngại nhất là linh mục Công giáo Cha Ta-đê-ô
Nguyễn Văn Lý, một nhà bất đồng chính kiến hàng đầu tại Việt Nam, với
vai trò của mình như là một người đấu tranh cho tự do tôn giáo và dân
chủ tại Việt Nam, Cha Lý đã trải qua khoảng 18 trong số 36 năm qua trong
các nhà tù của cộng sản Việt Nam, và chính phủ đã tiếp tục nhiều lần
lại bị bắt và giam giữ Cha Lý, mặc dù sức khỏe của Ngài hiện đã xấu đi
sau khi ngài bị tai biến mạch máu não. Trong thập kỷ vừa qua, Nhóm Công
Tác Liên hợp quốc về giam giữ tùy tiện đã có đến hai lần kêu gọi nhà cầm
quyền cộng sản Việt Nam trả tự do ngay lập tức và vô điều kiện cho Linh
Mục Nguyễn Văn Lý, bởi việc kết tội và giam giữ Cha Lý về tội tuyên
truyền chống phá nhà nước là hoàn toàn không chính đáng.
Nhưng trường hợp của Cha Lý cũng không phải là trường hợp duy nhất.
Đặc biệt là trong ba năm qua, việc giam giữ tùy tiện đã phát triển nhanh
chóng. Sự gia tăng này không chỉ về số lượng các vụ bắt giữ, mà còn đa
dạng hóa các trường hợp cá nhân bị giam giữ. Tù nhân không còn giới hạn
trong phạm vi để bất đồng chính kiến . Xu hướng bây giờ đã mở rộng đến
các nhạc sĩ, các nhà báo tự do, các luật sư và tổ chức công đoàn. Chẳng
hạn, vào tháng Hai năm 2010, hoạt động công đoàn độc lập Đoàn Huy
Chương, Đỗ Thị Minh Hạnh và Nguyễn Hoàng Quốc Hùng đã bị kết án từ 7 đến
9 năm tù chỉ vì họ đã tổ chức Công Đoàn Độc Lập để bảo vệ người lao
động tại một nhà máy sản xuất giày và phân phối các tờ rơi với những đòi
hỏi chính đáng về quyền lợi của công nhân. Các phiên tòa xử kín
ckisnnhaf cầm quyền cộng sản Việt Nam đã vi phạm các tiêu chuẩn xét xử
công bằng, chẳng hạn như bị cáo đã bị từ chối luật sư và bị ngăn cản
không cho phát biểu để tự biện hộ cho mình trong quá trình xét xử.
Trong năm qua, nhóm công tác Liên Hiệp Quốc về giam giữ tùy tiện đã
phát hiện việc bắt và tạm giam của nhà cầm quyền CSVN là tùy tiện và vi
phạm luật pháp quốc tế liên quan đến tự do lập hội và tự do bày tỏ chính
kiến. Tệ hại hơn nữa, trong suốt quá trình giam giữ, nhà cầm quyền đã
áp dụng nhiều biện pháp trừng phạt man rợ đối với các phạm nhân như biệt
giam, kéo dài thời gian tạm giam, tạm giữ, điều kiện ăn và kieejnheest
sức tồi tệ, những nhà bất đồng chính kiến bị buộc phải lao động cưỡng
bức và bị hành hung, đánh đập nhiều lần . Điều này đã dẫn đến vấn đề
việc sa sút sức khỏe nghiêm trọng.
Trong khi tại Hà Nội, ông Kerry sẽ đưa ra ba thông điệp chính về nhân
quyền. Thông điệp thứ nhất, Hoa Kỳ sẽ không xúc tiến quan hệ thương mại
với Việt Nam trừ phi Việt Nam cho thấy có sự cải thiện đáng kể trong hồ
sơ nhân quyền của mình, bao gồm cả việc trả tự do cho khoảng 120 của tù
nhân lương tâm tại Việt Nam. Thông điệp thứ hai, Hoa Kỳ sẽ không mở
rộng quan hệ quân với Việt Nam sự trừ phi tình trạng nhân quyền được cải
thiện thực sự. Và cuối cùng, ông Kerry sẽ thông báo cho Việt Nam rằng
Bộ Ngoại giao có kế hoạch xếp Việt Nam vào danh sách các quốc gia đặc
biệt quan tâm theo Đạo Luật Tự do Tôn giáo Quốc tế, như đã được khuyến
cáo của Ủy Hội Hoa Kỳ về Tự do Tôn giáo Quốc tế, do đó Việt Nam sẽ có
khả năng phải chịu các biện pháp trừng phạt.
Trong những năm gần đây, Hoa Kỳ đã thể hiện nhiều thiện chí đối với
Việt Nam, chứ không chỉ đơn thuần là giang tay ra để đón nhận Việt Nam
hội nhập vào cộng đồng quốc tế. Đến thời điểm này là thời điểm mà Việt
Nam có thể phải nhận lãnh những hậu quả cho sự thất bại của mình về hành
động buông xuôi của Việt Nam.
Ngày 13 tháng 12 năm 2013
Jared Genser là một luật sư và là nhà sáng lập của Freedom Now, một
tổ chức tìm cách để đảm bảo việc phóng thích các tù nhân lương tâm, kể
cả những người được đề cập trong bài viết này.
Greg McGillivary là một luật sư chuyên nghiệp bono và đối tác tại
Woodley & McGillivary hỗ trợ Freedom Now về các trường hợp lao động
Việt Nam các quyền của họ.
Jared Genser và Greg McGillivary
