Như Nguyễn thực hiện
“Bây giờ có nhiều hướng phát triển. Hầu hết là kế hoạch, chiến lược
hoặc đang trong quá trình thử nghiệm. Nhưng một điều tôi đã nhắc lại
nhiều lần: Chỉ có 2 ngành mới đích thực là tương lai của kinh tế Việt
Nam: Ngành IT (Công nghệ thông tin) và ngành Nông nghiệp” – Tiến sĩ Alan
Phan – doanh nhân có hơn 43 năm kinh nghiệm tại Mỹ và Trung Quốc, hiện
được biết tới nhiều trong nước với tư cách một chuyên gia kinh tế, chia
sẻ quan điểm về định hướng phát triển kinh tế Việt Nam.
Dồi dào nguồn tài nguyên trí tuệ
Tại sao ngành IT lại là tương lai của kinh tế Việt Nam và lại được
đặt lên hàng đầu? Thứ nhất dân số Việt Nam là dân số trẻ. Ngành IT rất
cần chất xám về sự sáng tạo, năng động; điều đó cần phải có những đầu óc
trẻ. Tôi nghĩ ở Việt Nam, đó là một tài nguyên rất dồi dào.
Cái thứ hai của IT là việc học không tuỳ thuộc lắm vào từ chương sách
vở mà phụ thuộc rất lớn vào sự khám phá, sáng tạo của bản thân từng cá
nhân. Người học ngành này, ngay cả khi phải ôm đồm những môn học không
liên quan, nhưng khi đã nắm được kiến thức cơ bản rồi, vẫn có thể đi ra
để lập trình hay tự tìm tòi trên mạng, sử dụng mạng thành thạo như một
công cụ để làm việc.
Một câu chuyện mới đây thôi, tôi lên trang Amazon (website bán lẻ
trực tuyến của Công ty thương mại điện tử đa quốc gia đóng tại Hoa Kỳ)
mua mấy món đồ cần. Một việc rất bình thường khi tôi ở Hoa Kỳ, nhưng ở
Việt Nam thì không sao thực hiện được. Bởi vì những trang mạng tại Việt
Nam khi check vào để thực hiện giao dịch mua hàng thì máy chủ ở Mỹ chặn
hết.
Tôi hỏi anh bạn là một trong những chuyên gia hàng đầu về IT ở Mỹ:
Tại sao lại có hiện tượng đó? Anh bạn tôi giải thích: Ngày xưa khi
internet mới bắt đầu, những tay hacker giỏi nhất là bên Đông Âu; nhưng
bây giờ giỏi nhất là hacker ở Việt Nam và Trung Quốc. Thế nên, cứ các
địa chỉ mạng xuất phát từ Việt Nam đi là thế giới người ta đề phòng. Tức
là trí thông minh của người mình rất tuyệt vời; có điều trí thông minh
ấy (ở đây đang nói trong lĩnh vực IT) phần lớn lại chưa được định hướng.
Đó là một cái đáng buồn. Nhưng mặt khác nó lại chứng minh là người
mình có đủ kỹ năng và trí tuệ để cạnh tranh với thế giới về IT, nếu
chúng ta có định hướng cho lớp trẻ sử dụng trí tuệ của mình. Thành ra
tôi nghĩ đó là một hướng đi tốt cho tương lai của kinh tế đất nước. Thêm
nữa, IT đâu cần đường sắt cao tốc, đâu cần nhà máy điện nguyên tử, nó
chỉ cần một đường truyền thật là tốt là có thể kết nối với cả thế giới.
Quan trọng là biết nắm bắt cơ hội
Cái lợi thế thứ hai tôi cũng cho là tương lai của kinh tế đất nước,
đó là nông nghiệp. Việt Nam mình có may mắn là khí hậu rất ôn hòa, thổ
nhưỡng thuận lợi cho phát triển nông nghiệp, lại có thêm vùng biển bao
la để khai thác ngư nghiệp. Có thể nói đây là mặt mạnh của Việt Nam ngay
cả so với Trung Quốc. Mình muốn làm về ôtô để mà cạnh tranh với Trung
Quốc thì nên quên nó đi, ngay cả với Thái Lan mình cũng không đủ sức
cạnh tranh.
Công nghiệp đóng tàu thì chúng ta đều biết nó gây hậu quả với môi
trường là như thế nào rồi, những nước phát triển không ai còn làm nữa
nên mới mang sang ta, vì thế nên dừng càng sớm càng tốt. Tất cả những
cái đó không phải là tương lai đất nước; dù rằng vẫn có những trường hợp
đặc biệt có sự đột phá, nhưng phần lớn người dân Việt Nam vẫn là những
người sống về nghề nông; nếu cho họ một môi trường để tự phát triển, đem
tới những công nghệ mới nhất từ Israel, từ Hoa Kỳ, từ châu Âu… thì sức
đột phá nông nghiệp Việt Nam có thể nói sẽ rất cao.
Tôi lấy ví dụ là cà phê. Chúng ta trồng cà phê 100 năm nay sản lượng
không tăng, chất lượng không cải thiện. Chúng ta ở trong nhóm những quốc
gia xuất khẩu cà phê hàng đầu thế giới, nhưng thương hiệu hoàn toàn
không có, chất lượng không được đánh giá cao, chỉ là xuất khẩu nguyên
liệu thô để người ta chế biến mà thôi. Dù “ông chủ” cà phê Trung Nguyên
Đặng Lê Nguyên Vũ cũng là bạn tôi, lúc nào cũng ca tụng thương hiệu của
mình, nhưng thực tình trên thế giới không ai biết đến. Câu chuyện xuất
khẩu gạo cũng tương tự như vậy.
Vậy nên mới nói là cần phải có sự đột phá. Chẳng hạn thay vì trồng
điều chúng ta có thể trồng cây vani giá trị kinh tế hơn rất nhiều, với
thời giá bây giờ trên thế giới 1 kg khoảng hơn 20.000 USD; ngay cả việc
nuôi cá xuất khẩu, tôi có một anh bạn hiện đang chuyển hướng hoạt động
mạnh trong việc nuôi cá tầm để lấy trứng bán mấy ngàn USD/kg thay vì đi
bán cá tra như trước…
Tất cả cơ hội nằm ở đó, nhưng phải biết nắm bắt. Muốn nắm bắt được
thì phải có chất xám, có tìm tòi suy nghĩ; mà quan trọng nhất là phải
dám đột phá thì mới dám tận dụng các chất xám được cung cấp hay tự tìm
tòi học hỏi được.