VietTuSaiGon
RFA
Xin mở ngoặc, có hai vấn đề cần tường minh trước khi đi vào câu
chuyện. Đó là khái niệm Hậu Cộng sản và thân phận trí thức nhằm ám chỉ
đối tượng nào? Khái niệm Hậu Cộng sản, có lẽ cũng không mới nhưng chưa
phổ thông, ám chỉ những công tử đỏ, hoàng tử đỏ thời cơ chế thị trường,
trong lúc quyền lực phe nhóm, thế lực Cộng sản hoàn toàn nằm trong tay
họ nhưng phương thức kinh tế thì lại là kinh tế thị trường, đây là cách
chơi “gom bi” trong bàn billiard quyền lực mà nhà cầm quyền Việt Nam đã
khéo giữ cơ, dồn bi, giấu bi để đến nước cuối, họ nắm thế “thượng
phong”.
Về những trí thức, trong khuôn khổ bài viết này, người trí thức mà tác
giả muốn nói đến là những trí thức tỉnh thức trước vận mệnh đất nước và
số phận nhân dân, họ đã dấn thân cho công cuộc tự do, dân chủ, nhân
quyền và bảo toàn biên giới quốc gia, họ xứng đáng với hai chữ Trí Thức –
những con người hiểu biết, thông tuệ và có lòng tha thiết với quốc gia,
quốc dân.
Mấy ngày gần đây, tin về Tiến sĩ luật Cù Huy Hà Vũ tuyệt thực nhằm phát
biểu thông điệp của anh: Cần phải có nhân quyền và cần phải đối xử như
một con người với nhau, dù ở chốn lao tù. Có thể cách hiểu về thông điệp
của TS Vũ chưa đúng, chưa chính xác, nhưng người viết vẫn tin rằng đó
là thông điệp mà vị luật sư đang ngồi tù này đưa ra. Vì suy cho cùng,
động cơ anh tuyệt thực thì có rất nhiều, tù nhân lương tâm ở Việt Nam
thì có một triệu lẻ một lý do và nguyên nhân dẫn đến việc họ lìa bỏ đời
sống hoặc tuyệt thực phản đối, nhưng với anh Vũ, giọt nước làm tràn ly,
dẫn đến quyết định tuyệt thực của anh là những quyền rất cơ bản được qui
định bằng văn bản pháp luật dành cho tù nhân đã không được các cai ngục
thực hiện, từ chuyện gặp người thân trong gia đình cho đến những yêu
cầu tối thiểu của anh.
Hãy hình dung anh Vũ đang tiều tụy dần, đang ngồi thế bán già hoặc kiết
già để định tâm, tiếp tục quán chiếu về thân phận của tù nhân lương tâm
và công lý, tiếp tục suy tư về thân thể, sinh mệnh của con người trong
thời đại anh đang sống, và cũng có thể, anh sẽ suy tư về dòng máu thơ ca
trong huyết quản của anh, suy tư về những câu thơ như “Bèo giạt về đâu
hàng nối hàng/ Mênh mông không một chuyến đò ngang… Củi một cành khô lạc
mấy dòng…” của thân sinh anh, cố thi sĩ Huy Cận. Dường như những câu
thơ máu tim này đã dự cảm thân phận của người trí thức trong thời đại mà
họ đã/đang sống.
Một thân phận ngục tù ngay trong chính tâm linh, tư tưởng của mình, thân
phận của vật hiến tế chế độ, không nhìn thấy tương lai tri thức nhân
loại mà chỉ nhìn thấy tương lai công thần và quyền lực phe nhóm. Có lẽ
cũng chính vì thế, đến cuối đời và đến khi chết đi, thi sĩ Huy Cận cũng
mãi mãi được xem là công thần của chế độ, ông chưa bao giờ được trọng
vọng đúng nghĩa một trí thức, nhân sĩ, thi sĩ của nhân loại. Đó là thế
kẹt bi lớn nhất trong bàn billiard chế độ mà ông đã chọn.
Đến thời con trai ông – Cù Huy Hà Vũ – một nhà trí thức cách mạng, tiếp
nối dòng máu cách mạng của ông, nhưng đây là cuộc cách mạng mang gương
mặt mới lạ so với thời của ông, cuộc cách mạng giải phóng quyền làm
người, đấu tranh cho công lý và lòng yêu thương giữa con người với con
người (vì chỉ có công lý cộng với lòng yêu thương giữa con người với con
người mới mang lại nhân quyền trọn vẹn), ông đã sẵn sàng đâm đơn tố
cáo, khiếu kiện một ông thủ tướng mang đất tổ tiên cho người Trung Quốc –
kẻ bành trướng, xâm lăng truyền kiếp của Việt Nam, sẵn sàng đối mặt với
ủy ban nhân dân thành phố Huế để khiếu kiện, lấy lại công bằng cho
những ngôi mộ, lăng mộ bị trù dập… Nhìn chung, tất cả những gì Luật sư
Vũ hành động đều xoay quanh trục Nhân Ái và Công Lý. Và, đau đớn ở chỗ,
chính vì Nhân Ái và Công Lý, ông lại bị nhà cầm quyền bắt giam, đày đọa
và khủng bố.
Điều này, từ câu chuyện của Luật sư Vũ cùng rất nhiều câu chuyện bị hành
hạ của các tù nhân lương tâm khác ở Việt Nam, cho thấy rằng chính thể
hiện tại không chấp nhận sự có mặt của Nhân Ái và Công Lý. Những ai đấu
tranh cho điều này đều bị hành hạ đến chết. Thế nhưng, trong tình trạng
như thế, TS Vũ thừa thông minh để nhận ra, ông vẫn cứ đấu tranh và tuyệt
thực, vì sao ông lại lựa chọn cách này?
Đương nhiên, không ai ngoài TS Vũ có quyền đưa ra câu trả lời, và nếu có
đưa ra dự đoán, thì cũng chỉ đúng trên một khía cạnh nào đó thôi, chỉ
có TS Vũ mới đủ tư cách đưa ra câu trả lời này. Trong tầm phỏng đoán
thiển cận và không liên đới tri thức cũng như sự cố, mỗi người đều có
thể đưa ra nhận xét hoặc phỏng đoán. Phỏng đoán trong bài viết này là
rất có thể, TS Vũ muốn lấy cái chết của mình để đánh động lương tri nhân
loại một lần nữa, buộc nhân loại phải giật mình nhìn lại thân phận của
một trí thức Việt Nam nói riêng và thân phận của con dân Việt Nam nói
chung.
Trong lúc nhân loại đã bước đi mạnh mẽ trên con đường văn minh, nhân
bản, mà tại Việt Nam, một tù nhân lương tâm đã phải tuyệt thực, bày tỏ
thái độ phản đối những cai ngục xử tệ với mình. Buồn cười nhất là anh Vũ
đã tuyệt thực hơn nửa tháng nay, lẽ ra, với một con người bình thường
nhất, nhìn thấy đồng loại nhịn ăn để bày tỏ thái độ bất bình vì sự cư xử
của mình, họ phải giật mình suy nghĩ lại, thay đổi thái độ nhằm ít nhất
là bảo toàn mạng sống của người đang tuyệt thực, thậm chí công khai xin
lỗi và bằng mọi giá bồi thường danh dự cho người kia để thể hiện mình
biết ăn năn, hối lỗi… Nhưng ở đây thì không, khắp thế giới đều nhận biết
sự việc, riêng bộ máy công quyền thì “không biết” vẫn im lặng, vẫn nói
cười và vẫn sang nước khác để bắt tay, nói năng, ngủ nghỉ, thương lượng
và tuyên bố tình trạng nhân quyền Việt Nam rất ổn định nhờ vào chính
sách an ninh rất ổn định… Mặc cho những trí thức quị ngã vì mất dần sức
sống trong thân thể tiều tụy, mất dinh dưỡng!
Suy cho cùng, cách hành xử như vậy, chỉ cho thấy một bộ máy công quyền
hết sức man rợ và không coi trọng mạng người. Và, nếu anh Vũ qua đời
trong nhà giam, điều này chứng minh với thế giới rằng ý chí và sức mạnh
của lòng Nhân Ái, niềm tin Công Lý đã được chuyển hóa thành vĩnh cửu
cùng hình ảnh Cù Huy Hà Vũ. Công quyền, bạo lực và độc tài chỉ có thể
giết chết thân thể con người, nhưng không bao giờ chạm được đến ý chí tự
do và niềm tin công lý cũng như lòng nhân ái trong mỗi người. Vì điều
đó thuộc về ý chí Thượng Đế. Những ai xâm phạm đến Thượng Đế đều phải
trả giá, bây giờ khác xưa, quả báo nhãn tiền, không đợi đến kiếp sau
đâu! Đợi rồi xem!
