Tháng 12 năm 2007.
Mình có mặt ở trước đại sứ quán Trung Quốc khá sớm, đứng ở vườn hoa
bên này ngay chính diện đại sứ quán Trung Quốc. Xung quanh chả có ai,
ngồi bệt xuống đất châm thuốc hút. Nhìn xa xa thấy một tay kính trắng,
comple đang nói với mấy người xung quảnh và chỉ tay về phía mình ngồi.
Sau này quen tay ấy, mình mới biết hắn là luật sư Lê Quốc Quân, hai
thằng trở thành bạn thân. Nhưng đó là câu chuyện sau này.
Lúc đó mình ngồi hút thuốc, thì có thằng em quen ra ngồi gần hỏi.
- Anh Hiếu ngồi đây làm gì?
Mình nhìn ra thằng em làm cùng ở công ty quảng cáo AT chỗ An Dương
năm 2002, lúc đó mình là thợ cả nó là thợ phụ. Hồi 2002 mình cũng chả
quan tâm đến biển đảo gì lắm, thú thực sau này có con trai mới để ý đến
xã hội chút. Lúc này mình làm phụ trách sản xuất cho một công ty quảng
cáo, đại khái là giám đốc sản xuất thi công. Còn nó thì nhìn to cao, béo
tốt, khỏe mạnh và sang trọng hơn hồi xưa, nhìn ra thì hai anh em đều có
vẻ tiến bộ. Mình hồ hởi bảo nó.
- Anh đi biểu tình chống Trung Quốc.
Nó gằn giọng bảo.
- Anh về đi, không có biểu tình đâu.
Mình ngớ người, mình vẫn nghĩ tu duy hồi cũ mình là thợ cả, nó thợ
phụ. Mà hồi đấy mình cư xử rất tốt với các thợ phụ, anh em ai cũng coi
trọng và yêu quý mình. Sao thằng này giờ giọng lạnh lùng thế. Mình hỏi.
- Đi biểu tình là thể hiện tinh thần dân tộc, sao mày lại bảo anh về, thế mày ra đây làm gì?
Nó bảo:
- Em giờ làm an ninh.
Ái chà! mình tròn xoe mắt, suýt chửi thề, cố nén hỏi.
- Sao mày lại làm được an ninh.
- À sau cái đơt làm cùng anh, bố em xin em vào cảnh sát, sau em được chuyển sang bên an ninh.
Ôi cha mẹ ơi! Không ngờ làm an ninh dễ thế. Nói thật sau này mình chả
sợ an ninh chính là vì thằng này. Tội do nó tất. Hồi trước đó mình
tưởng cảnh sát, an ninh phải học hành ghê gớm lắm. Nên mình rất sợ. Đéo
ngờ cái thằng thợ phụ của mình quay đi quay lại đã thành chiến sĩ an
ninh. Thế thì an ninh cũng là người thôi, mình chợt bật cười nghĩ đến
cảnh anh hùng Núp bắn Tây chảy máy sướng quá nhảy reo phát hiện ra thằng
Tây cũng là người, cũng chảy máu, cũng biết đau. Mình nghĩ vậy mới mạnh
giọng:
- Về thế nào, giám đốc của tao cũng còn đi, đang ngồi cà fe kia kìa.
Đúng thật là ông giám đốc của mình cũng đi thật, mà chính hai anh em
bàn nhau từ hôm trước là đi biểu tình hẳn hoi. Ông ý ngồi quán cà fe Cột
Cờ cùng mấy ông bạn, bảo mình trinh sát thấy biểu tình alo nhóm ông ấy
vọt sang.
Đang nói chuyện thì biểu tình bắt đầu, mình đứng hò hét một lúc rồi
nhảy ra chụp ảnh, rồi lại nhảy vào đứng hò hét. Đó là cuộc biểu tình
thực sự chống Trung Quốc đầu tiên của tháng 12/2007. Đó cũng là lần đầu
tiên mình gặp chiến sĩ an ninh bằng xương thịt và nói chuyện trực tiếp,
duyên nhất là là đồng nghiệp cũ ở một nghề khác.
Ở gần nhà mình có hàng bánh cuốn Thanh Trì bán bằng thúng và mẹt. Hồi
bé những năm 80 mình đi học hay ăn ở đây, bà bán bánh cuốn hình như
thích vía mình, lúc nào bán cũng rẻ. Có lần mình ăn cái xôi, bà lại kéo
lại cho đĩa bánh cuốn với lý do mày ăn cô đắt hàng, mày cứ ra mở hàng cô
không lấy tiền. Đến năm 2010 tức thì cô bán bánh cuốn đã trở thành bà
cụ già. Con gái của cô bán hàng thay mẹ, chị cũng trạc tuổi mẹ lúc những
năm 80. Thỉnh thoảng ra ăn bánh cuốn thấy thằng con trai cô tóc dài,
vệt xanh vệt đỏ làm mình ngứa mắt hỏi mẹ nó.
- Ở Thanh Trì giờ thanh niên diện nhỉ, em nhớ ngày xưa mẹ chị tức bà
thằng này ngồi bán hàng, chít khăn mỏ quạ, nhai trầu, áo cánh, quần sa
tanh Nam Định. Rét bà mặc cái áo len mầu bã trầu cài khuya, áo len dáng
cũng như áo cánh, cũng túi hai bên. Giờ nhìn thằng này ăn mặc vậy mà nhớ
bà quá.
Mẹ nó nói với mình, nhưng nhìn nó như mắng nó.
- Đấy chú xem, lớn tộc ngộc chả học hành, chả làm gì, suốt ngày lêu lổng tóc tai như thằng bụi đời, bảo không nổi nó nữa.
Thằng thanh niên phì phèo thuốc nói:
- Đời bây giờ đứa nào chả thế, mẹ và chú lạc hậu rồi, bọn nó còn cạo trọc hai bên rồi để mào gà cơ, thế này đã ăn thua gì.
Bẵng đi hai năm, giữa năm 2012 mình ăn bánh cuốn, chợt nhớ thằng con chị bán hàng bèn hỏi thăm nó thế nào. Mẹ nó bảo:
- Tôi cho nó quách vào công an rồi chú ạ, mất 200 triệu. Có đợt người
ta lấy lính nghĩa vụ cảnh sát, có hứa nếu bỏ 200 thì nó sẽ được vào
ngành luôn. Tôi tống quách nó vào đó cho rảnh, mình đỡ phải trông.
Hai ông già đang ăn bánh cuốn sững người thốt:
- Thế cứ không dạy được là cho vào công an à.
Chị bán hàng:
- Thì vào đó người ta dạy nó!
Mình lúc đó ăn xong, đứng dậy đi, nghĩ thế nào quay sang nói với hai ông già:
- Chắc người ta phải dạy nó lấy lại 200 triệu chứ các ông nhỉ?
Đến nay đọc báo thấy liên tiếp chết người trong đồn công an, rồi clip
công an đánh người liên tục, thóa mạ người dân... thấy đời nó cũng có
nhân quả hết. Xem cái clip này không biết cái bà bị đấy ngã có phải chị
bán bánh cuốn không, nhìn giống lắm. Nhưng may quá nhìn kỹ thì không
phải.
