Trong bài viết “Nhìn nhận về vụ bắt Trương Duy Nhất”
của Đàm Mai Đạo (*) thì khái niệm “bất đồng chính kiến” theo cách hiểu
của tác giả chỉ bó hẹp ở những người bất đồng chính kiến với nhà nước,
với đảng cầm quyền. Vì thế ông Đạo không xem ông Nhất là bất đồng chính
kiến vì ông Nhất chưa bao giờ viết bài hay có những hành vi nào chỉ
trích nhà nước, chỉ trích hệ thống chính trị Việt Nam mà chỉ đả phá
những cá nhân cụ thể nằm trong bộ máy cầm quyền. Quan niệm này khác với
quan niệm của Tổ chức Phóng viên Không biên giới (RSF) khi coi ông Nhất
là nhà bất đồng chính kiến và lên án việc bắt giữ ông vì lý do này.
Từ đó có thể hiểu quan niệm của RSF – có lẽ cũng là quan điểm có
tính tổng quát - rằng “bất đồng chính kiến” đơn giản là sự khác biệt về
quan điểm giữa (nhóm) người này với (nhóm) người khác nói chung. Sự
khác biệt ấy có thể giữa những người trong cùng một đảng, một phe phái
hoặc thuộc những phe phái hay đảng phái khác nhau (ở các nước đa đảng).
(**) Vì thế họ coi ông Nhất là nhà bất đồng chính kiến mà không quan
tâm liệu ông và thế lực bắt ông có cùng quan điểm chính trị hay đều ủng
hộ hệ thống chính trị hiện tại hay không, thậm chí đều cùng là thành
viên của hệ thống ấy hay không. Luật pháp ở những nước dân chủ bảo vệ
những người thể hiện những quan điểm khác biệt miễn là không kèm theo
việc sử dụng bạo lực hay đe dọa sử dụng bạo lực để bảo vệ quan điểm của
mình và không ai có thể bị bắt vì thể hiện sự bất đồng chính kiến như
vậy với bất kỳ một tổ chức hay cá nhân nào và trong bất cứ trường hợp
nào, dù là trong nội bộ các tổ chức, nhóm người cụ thể hay ở phạm vi
toàn xã hội.
Có lẽ không phải lúc để mổ xẻ về cách hiểu thế nào cho đúng một thuật
ngữ cụ thể như trong trường hợp này. Vấn đề là việc bắt giữ ông Nhất
có chính đáng không? Có phải quan điểm của ông Đàm Mai Đạo là cứ người
nào không phải là nhà “bất đồng chính kiến” (cho dù là căn cứ theo quan
niệm riêng về “bất đồng chính kiến” của ông) thì xứng đáng bị bắt mà
không cần ai phải lên tiếng bênh vực dù cho việc bắt giữ ấy có chính
đáng không, có danh chính ngôn thuận không, có làm tổn hại đến quyền tự
do ngôn luận không, có phù hợp với đạo lý không? (Đấy là người viết bài
này không muốn đặt thêm một câu hỏi nữa là việc bắt giữ ấy có phù hợp
với ngay cả pháp luật hiện tại của Nhà nước Việt Nam hay không khi mà
tác giả Đàm Mai Đạo đã xin phép được “miễn hồi đáp với những luận điểm
về pháp lý”).
Từ toàn bộ bài viết của tác giả Đàm Mai Đạo, hình như tôi đọc được
câu trả lời của ông là YES cho những câu hỏi trên cho trường hợp của
Trương Duy Nhất.
Nếu đúng như thế thì tôi thấy tiếc cho Đàm Mai Đạo vì tại sao một
người thông minh, hiểu nhiều, biết rộng và từng trải mà tôi cảm nhận
được từ ông lại không thể có được một cách nhìn khoáng đạt và nhân văn
khi bàn đến sự kiện cụ thể này.
________________________
(*) Bấm vào ĐÂY để đọc bài này
(**) Chẳng hạn như người viết bài này cũng đã từng thể hiên sự “bất đồng chính kiến” với ông Trương Duy Nhất qua bài viết NÀY
