Sáng nay, 12/4/2014, một nhà đấu tranh dân chủ kiên cường là ông Vi
Đức Hồi đã rời khỏi trại giam Nam Hà (thuộc tỉnh Hà Nam) và về đến nhà
riêng tại Lạng Sơn vào lúc 11 giờ sáng cùng ngày.
Ông Vi Đức Hồi sinh năm 1957, là người dân tộc Tày, từng giữ nhiều vị
trí quan trọng trong bộ máy đảng ủy huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn như:
giám đốc trường đảng, trưởng ban tuyên giáo, ủy viên ban thường vụ huyện
ủy... Sau khi ly khai khỏi đảng cộng sản để tham gia đấu tranh dân chủ,
ông Vi Đức Hồi bị bắt giam vào tháng 10 năm 2010 với cáo buộc 'tuyên
truyền chống phá nhà nước' theo điều 88 bộ luật hình sự.
Trong phiên tòa sơ thẩm vào đầu năm 2011, ông Vi Đức Hồi bị kết án 8
năm tù giam và bị truy thu 56 triệu đồng, theo tòa án đây là số tiền mà
ông đã 'nhận trái phép' từ giải thưởng Hellman/Hammett 2009 do Tổ chức
Theo dõi Nhân Quyền (Human Rights Watch) trao tặng. Tại phiên phúc thẩm
sau đó vào tháng 4/2011, ông bị tuyên án 5 năm tù giam và 3 năm quản
chế.
Tính đến thời điểm ra tù vào ngày 12/4/2014, ông Vi Đức Hồi đã bị
giam giữ với thời gian 3 năm 6 tháng. Như vậy, ông ra tù trước thời hạn 1
năm 6 tháng.
Không cải thiện nhân quyền
Trao đổi với Danlambao sau khi về đến nhà được khoảng 2 tiếng, ông Vi Đức Hồi cho biết mặc dù còn hơi mệt nhưng sức khỏe của ông vẫn bình thường.
Theo ông, việc trả tự do dựa trên một quyết định 'đặc xá trong trường
hợp đặc biệt' do chủ tịch nước Trương Tấn Sang ký. Ông khẳng định “Đây là kết quả của sức ép đến từ dư luận trong nước và quốc tế, buộc giới cầm quyền VN phải thả tôi ra trước thời hạn.”
Quyết định đặc xá được ký vào ngày 7/4/2014, nhưng phải đến 5 ngày
sau ông Hồi mới được ra tù. Ngoài ra, ông không nhận được bản chính của
quyết định mà thay vào đó phía trại giam chỉ giao lại bản xác nhận về
nội dung quyết định đặc xá của chủ tịch nước.
"Sáng nay tôi cũng đòi hỏi cần phải đưa quyết định bản chính cho
tôi, họ trả lời là theo quy định anh không được cầm bản chính của chủ
tịch nước", ông Hồi cho biết.
Được biết, tại trại giam Nam Hà, ông từng bị giam giữ chung cùng hai
tù nhân lương tâm là anh Lê Văn Sơn và Nguyễn Văn Oai. Tuy nhiên, từ
tháng 8 năm ngoái ông đã bị biệt giam vì tham gia đấu tranh bằng cách
tuyệt thực và từ chối lao động để phản đối công an trại giam đánh gãy
chân tù nhân Lê Văn Sơn.
Ông bị biệt giam liên tục trong 8 tháng cho đến ngày ra tù, bị cô lập và cách ly hoàn toàn.
Trả lời câu hỏi liệu rằng việc ra tù trước thời hạn có phải là dấu
hiệu cho thấy chính phủ Việt Nam đã cải thiện nhân quyền hay không, ông
Vi Đức Hồi khẳng định:
"Không có gì cải thiện cả. Đây là sức ép của quốc tế buộc họ phải
chấp nhận trả tự do để đối phó và lấy lòng quốc tế. Hay nói cách khác,
họ ngụy trang để cho thế giới thấy sự nhân đạo của họ. Bản chất của chế
độ này chưa có gì thay đổi".
Ông Vi Đức Hồi được xem là một gương mặt tiên phong của phong trào dân chủ Việt Nam
Tự do vô điều kiện
Trước đó, vào ngày 3/4/2014, phía CA trại giam đã đến gặp và ép buộc
ông chấp nhận một số điều kiện để đổi lại việc đặc xá. Tuy nhiên, những
điều kiện của phía CA đã nhanh chóng bị ông khước từ.
Ông Vi Đức Hồi kể lại: "Ban đầu họ đặt ra các điều kiện, nhưng tôi
không chấp nhận các điều kiện đó. Sau đó, họ bỏ các điều kiện đi, đến
sáng mùng 4 họ vào làm việc với tôi thì chỉ thực hiện các thủ tục của
trại giam, không có các điều kiện gì nữa."
"Điều kiện họ đưa ra là muốn tôi phải nhận tội và thể hiện điều mà họ gọi là thái độ ăn hối cải và xin khoan hồng.
Tôi trả lời là tôi không có tội, từ trước phiên tòa tôi đã chống
lại bản án và cho đến bây giờ tôi vẫn chống án theo các thủ tục giám đốc
thẩm. Vì vậy các điều kiện họ đưa ra tôi không chấp nhận.
Ngoài ra, phía CA cũng đưa ra thêm một điều kiện là ông phải cam kết
từ bỏ đấu tranh cho dân chủ để đổi lấy việc đặc xá. Ông Vi Đức Hồi khẳng
định ông sẽ chấp nhận ngồi tù cho đến khi mãn hạn, không chấp nhận việc
đổi chác trên sự tự do của cá nhân ông.
Sau cùng, nhà cầm quyền CSVN đã buộc phải trả tự do vô điều kiện cho ông Vi Đức Hồi.
Thức tỉnh
Ông Vi Đức Hồi trở thành đảng viên đảng cộng sản năm 1980 khi mới 23
tuổi. Mặc dù từng giữ nhiều vị trí quan trọng trong bộ máy đảng cầm
quyền, nhưng ông đã sớm chuyển hướng và tham gia ủng hộ cuộc đấu tranh
dân chủ tại Việt Nam từ giai đoạn đầu.
Năm 2006, ông ly khai khỏi đảng cộng sản và công khai lên tiếng kêu
gọi dân chủ đa nguyên, ủng hộ nhân quyền. Tập hồi ký "Đối Mặt" của ông
đã gây được tiếng vang và sự hưởng ứng mạnh mẽ của dư luận với những giá
trị nhân văn cao cả.
Năm 2008, nhà cầm quyền tỉnh Lạng Sơn tổ chức một cuộc đấu tố khủng
khiếp đối với ông Vi Đức Hồi. Sau đó, ông tiếp tục bị công an sách
nhiễu, thậm chí bị đe dọa đến tính mạng.
Năm 2009, tổ chức Theo dõi Nhân Quyền (Human Rights Watch) trao giải
thưởng Hellman/Hammett cho ông để ghi nhận sự can đảm của ông trong vai
trò một người cầm bút, bất chấp những sách nhiễu và đàn áp từ phía chính
quyền.
Năm 2010, ông bị bắt giam với cáo buộc 'tuyên truyền chống phá nhà nước' theo điều 88 bộ luật hình sự.
Năm 2011, tại cả hai phiên tòa sơ thẩm và phúc thẩm, bất chấp những
lời cáo buộc vô căn cứ và những bản án nặng nề, ông vẫn tỏ ra bình thản,
kiên cường và bất khuất.
Trao đổi với Danlambao, ông Vi Đức Hồi chia sẻ về sự thức tỉnh khiến
ông dứt khoát từ bỏ những danh lợi của đảng cộng sản để chuyển hướng
tham vào cuộc đấu tranh cam go đòi lại dân chủ, nhân quyền cho nhân dân
Việt Nam:
"Trước đây, thời thanh niên tôi cũng từng rất tin tưởng vào đường
lối của đảng cộng sản. Sau đó tôi cũng được đi học, trải qua thực tế thì
tôi thấy những điều tôi học xa rời thực tế. Họ nói một đằng nhưng lại
làm một nẻo.
Về đường lối, chủ trương thì họ nói rất là tốt đẹp. Khi ấy, tôi
cũng không thắc mắc gì với đường lối, chủ trương cả. Bởi vì, bất cứ một
chính đảng nào trên thế giới cũng nói họ luôn vì dân vì nước cả, không
có một chính đảng nào mà lại đi tuyên bố mình là phản dân hại nước. Vì
vậy, đầu tiên tôi cũng có những mục tiêu, lý tưởng để theo đuổi. Nhưng
sau đó nhìn nhận lại thì thấy có nhiều vấn đề không thực tế, thậm chí
trái ngược, họ nói một đằng làm một nẻo.
Tôi thức tỉnh lại, từ đó tôi đấu tranh theo suy nghĩ và lẽ phải
của mình. Bên cạnh đó, tôi được tham khảo và tìm hiểu về các nhà đấu
tranh dân chủ tiền bối. Tôi thấy họ rất đúng và có mục tiêu lý tưởng để
tôi tiếp tục sự nghiệp của họ".
Trở về sau 3 năm 6 tháng tù đày khắc nghiệt, ông khẳng định sẽ tiếp
tục theo đuổi lý tưởng và cũng 'không có vấn đề gì phải băn khoăn':
"Tôi đã dấn thân vào con đường hoạt động dân chủ theo mục tiêu, lý
tưởng và nguyện vọng tha thiết của tôi. Vì vậy, mọi việc làm của tôi
đều hợp lý, hợp với thời cuộc và hợp với xu thế phát triển. Tôi nghĩ mọi
việc tôi làm đều đúng cả, không có vấn đề gì phải băn khoăn cả.
Tôi sẽ tiếp tục đấu tranh cho công cuộc mở rộng dân chủ và phát
triển đất nước. Đó cũng chính là mục tiêu của cuộc đời và tôi sẽ tiếp
tục lý tưởng của mình."
