Rose Tang (Đường Hồng)
Đoan Trang biên dịch
Đoan Trang biên dịch
Ngày hôm nay tôi đã lặng đi rất lâu khi thấy bức ảnh do một người
bạn Việt Nam trên Facebook của tôi, anh Henry Pham, chia sẻ: Vài xác
chết nằm ngổn ngang như mấy cái bao tải cát trên ba chiếc xe bò nhỏ; có
mấy xác tay vẫn bị còng sau lưng. Khoảng hơn chục người đứng cách đó vài
mét, nhìn. Henry viết cho tôi rằng anh phải mất một lúc mới bình tĩnh
lại được, và anh suýt nôn thốc. Một người bạn Việt Nam khác, Vi K. Tran,
là người đầu tiên kể cho tôi nghe về câu chuyện này bằng cách dịch một
số bài báo và thông tin tiếng Việt trên Facebook. Cô ấy phẫn nộ, và sẵn
sàng làm tất cả để phổ biến thông tin. “Tôi muốn lên tiếng” – cô ấy viết
cho tôi như thế.
Nhiều bạn Việt Nam như Henry, và một số bạn phương Tây, đã đặt câu
hỏi tại sao các nạn nhân lại bị còng tay. Làm sao những nạn nhân đó có
thể cướp súng được, chứ đừng nói đến là nổ súng. Ai mà biết? Truyền
thông ở cả Việt Nam và Trung Quốc đều bị Đảng Cộng sản kiểm soát rất
chặt và tất cả tin bài liên quan của báo chí phương Tây đều chỉ dẫn lại
báo quốc doanh của Việt Nam. Bắc Phong Sinh, cửa khẩu biên giới tại tỉnh
Quảng Ninh, nơi thảm kịch xảy ra, đã ngăn cản báo chí độc lập và truyền
thông quốc tế. Tất cả đều giống như ở Trung Quốc. Và tất cả đều rất gây
phẫn nộ.
Theo dõi tin tức về vụ này liên tục cho người ta cảm giác đã gặp
chuyện tương tự đâu đó rồi (déjà vu) – nó gợi nhớ về những câu chuyện mà
báo chí từng đưa về Tân Cương hay Tây Tạng. Nhưng nhờ có mạng xã hội và
một mạng lưới Facebook rất sôi nổi ở Việt Nam (một nhà báo Việt Nam
từng nói với tôi là đồng bào của anh ta có khoảng 20 triệu người dùng
Facebook), một bức ảnh như thế, cùng với nhiều ảnh khác mà tôi chia sẻ
trên Facebook và Twitter từ hôm thứ sáu, cộng với các thông tin giá trị,
các bài phân tích sâu từ các bạn Việt Nam của tôi đã đem đến rất nhiều
sự thật. Bây giờ thì chúng ta biết rằng có 16 người đến từ Tân Cương,
trong đó có bốn phụ nữ và hai trẻ em, đã bị bộ đội biên phòng Việt Nam
bắt giữ. 5 người trong số họ bị bắn chết hoặc thiệt mạng do nhảy từ trên
tầng cao của một ngôi nhà, vào hôm thứ sáu (18/4). Phía Việt Nam có hai
sĩ quan chết. Bốn người bị thương.
Tôi thật sự xúc động trước nhiệt huyết, trước sự quan tâm và nhận
thức chính trị của những người bạn Việt Nam của tôi. Tôi vốn được dạy dỗ
để tin rằng quân đội Trung Hoa xâm lược Việt Nam vào năm 1979 là việc
làm đúng đắn trong một cuộc chiến đấu nhằm “phản kích tự vệ”. Tôi học
tiểu học ở Chengdu (Thành Đô) và trông thấy những xe tải quân sự phủ lá
ngụy trang, đầy chật lính và quân dụng chạy ngang qua nhà tôi ngày này
qua ngày khác trên đường ra ga xe lửa. Chúng tôi đã xem những đoạn phim
quay cảnh người Việt Nam “cướp bóc” các làng mạc ở Trung Quốc, và nghe
những anh hùng trong chiến tranh kể chuyện về các trận chiến đấu của họ…
Tôi đã mất nhiều thập kỷ để biết được sự thật về cuộc chiến, và chính
là tình cảm và nhiệt huyết của những bạn Việt Nam của tôi – về nhân
quyền và tự do – đã cho tôi thêm sức mạnh để đấu tranh chống chế độ cộng
sản. Suy cho cùng, Việt Nam đã là tiểu đệ của Trung Quốc suốt trong
những thập kỷ đó.
Thay vì phàn nàn về những người nhập cư bất hợp pháp, các bạn Việt
Nam của tôi chỉ trích thái độ hèn mạt của chính quyền trong việc xử lý
vấn đề này theo lệnh Bắc Kinh, và họ lên án việc Trung Quốc đàn áp người
Duy Ngô Nhĩ. Tôi gửi những thông điệp đó từ họ đến các độc giả của mình
trên Twitter, mà hầu hết là người Trung Quốc (tôi có khoảng 2700 người
theo dõi). Các bạn Việt Nam cũng bày tỏ sự cảm thông và thương xót những
người tị nạn Duy Ngô Nhĩ. Nhiều bạn hỏi tại sao chính quyền Trung Quốc
lại cảnh báo cho nhà chức trách Việt Nam trước khi những người tị nạn
vượt qua biên giới, thay vì tìm cách ngăn chặn họ? Tấn thảm kịch cũng
gây ra tranh cãi trên Twitter về sự đàn áp của Trung Quốc đối với Tân
Cương và Tây Tạng. Cho nên, ít nhất đây cũng là một lời cầu nguyện ngấm
ngầm và chua xót, trước cảnh nhiều mạng người bị cướp đi một cách vô
nghĩa như thế. Một cán bộ biên phòng Việt Nam đã bị chết, vợ anh ta đang
mang bầu. Theo báo chí Việt Nam, cả hai nạn nhân đều không phải quân
nhân trực tiếp chiến đấu. Còn về phía các nạn nhân người Tân Cương và
những người còn sống sót, thì chúng ta chẳng có thông tin gì. Hoàn toàn
không, nhưng đã có những bức ảnh như thế, ghi lại những cái chết tức
tưởi và cảnh người ta bị cưỡng bức hồi hương!
Sau khi tôi đăng tải ảnh các nạn nhân trên ba chiếc xe bò, một
Twitterer Trung Quốc tên là Wang Bing ở địa chỉ tom2009cn (giới thiệu về
bản thân là “Kẻ thù của Độc tài”) viết cho tôi như sau: “Chở xác người
kiểu ấy cho thấy rõ ràng hai nhà nước cộng sản thờ ơ và vùi dập nhân
phẩm của bất kỳ ai như thế nào. Họ giống nhau cả”. Tôi đáp: “Dưới chế độ
độc tài, người sống còn chẳng có nhân phẩm, thì chắc chắn sau khi chết
càng không có”. Wang viết: “Chuyện này nhất định phải chấm dứt”. Tôi
đáp: “Sự thật và công lý sẽ chiến thắng dối trá và bạo tàn. Tôi tin chắc
như thế”. Wang viết: “Chắc chắn vậy!”.
Nguồn ảnh: FB Rose Tang
Vâng, câu chuyện về các nạn nhân Duy Ngô Nhĩ này và những người còn
sống sót rồi sẽ được đưa ra ánh sáng vào một ngày nào đó, và công lý sẽ
đến với họ. Dù chính quyền Trung Quốc và Việt Nam vẫn tiếp tục đàn áp
đối kháng và bỏ tù người bất đồng chính kiến, nhưng sự chống đối thậm
chí càng mạnh mẽ hơn. Họ có thể bắt giam chúng ta, nhưng không bao giờ
họ bắt được tất cả chúng ta. Họ có thể giết chúng ta, nhưng không bao
giờ họ giết được tất cả.
Đến đây, tôi muốn trích dẫn một đoạn trong Tuyên ngôn Đảng Cộng sản
của Các Mác và Ăng-ghen, mà hồi còn bé tôi từng bị bắt phải học thuộc:
“Chúng quẳng công nhân, những người vốn đã tuyệt vọng, ra đường. Chúng
tiến xa hơn và sâu hơn vào các thị trường chưa bị bóc lột hoặc các thị
trường còn có thể bị bóc lột hơn. Và khi làm như vậy, chúng đang tự đào
huyệt chôn mình. Tư sản đã mở đường cho khủng hoảng tồi tệ hơn bao giờ
hết”. Những tên độc tài ở Trung Quốc và Việt Nam không phải là cộng sản
thật sự; chúng là lũ tư sản giả danh cộng sản. Chúng là Tư sản Quyền
lực, khái niệm do nhà báo lão làng người Trung Quốc Yang Jisheng (Dương
Kế Thằng [?]), tác giả cuốn “Tombstone: the Great Chinese Famine,
1958-1962” (Bia mộ: Nạn đói khủng khiếp ở Trung Quốc giai đoạn
1958-1962), đưa ra. Cha của ông chết đói trong thời kỳ Đại Nhảy Vọt, và
ông Yang đã bỏ ra hơn 10 năm nghiên cứu các ghi chép chính thức về nạn
đói và ăn thịt người ở Trung Quốc – đếm được vô số xác chết – khoảng 50
triệu người, trong số đó có 11 người là họ hàng của tôi.
Nhiều thập kỷ sau, những con quỷ hút máu người, thèm khát quyền lực
đó vẫn tưởng là chúng có thể kiểm soát hàng tỷ người chỉ bằng dối trá và
bạo lực. Chúng tưởng chúng có thể chặn Internet, bỏ tù các nhà hoạt
động và kiểm soát suy nghĩ của chúng ta. Chúng nhầm rồi. Không lẽ chúng
không nhận ra là chúng đang tự đào sâu hơn huyệt mộ của mình? Và thậm
chí một vài kẻ trong số chúng đã kết thúc cuộc đời một cách khá bạo lực,
như những tên cán bộ quản lý đô thị (chengguan - một lực lượng được nhà
nước thuê để quản lý đô thị, có lẽ cũng giống như dân phòng ở ta - ND)
tàn bạo đã phải vật vã mà chết sau khi bị đám đông đánh tơi bời, vào hôm
thứ bảy (19/4) tại thành phố Ôn Châu ở miền đông Trung Quốc. Chúng đã
đánh đập tàn nhẫn một người dân, vì anh này quay phim cảnh chúng đánh
một người bán rau. Hàng nghìn người xúm lại và đánh trả chúng, bằng bất
kỳ thứ vũ khí gì họ có thể tìm được: gậy, bình cứu hỏa… Hàng trăm cảnh
sát chống bạo động được điều động tới hiện trường, dùng hơi cay giải tán
đám đông. Nhưng thiệt hại đã xảy ra rồi… máu đổ khắp nơi. Thi thể tả
tơi của đám cán bộ nằm ngổn ngang rất nhục nhã trong một xe tải đầy máu.
Trong khi rất nhiều người Trung Quốc trên mạng xã hội reo hò ủng hộ
hành động trả đũa, coi đó là một hành vi đúng đắn, thì một số, kể cả
tôi, kêu gọi mọi người bình tĩnh lại. Bạo lực không thể là giải pháp cho
khủng hoảng, cũng như không thể là vũ khí chống lại bạo lực. Nhưng
Trung Hoa thật sự là một ngọn núi lửa; bất kỳ cái gì giống như vụ việc ở
Ôn Châu này đều có thể châm ngòi cho hiệu ứng domino lan rộng trên khắp
đất nước, để rồi sẽ đưa đến một chính biến vốn được trông đợi từ lâu,
và sẽ san phẳng đất nước. Tôi sợ phải hình dung đến cái cảnh những xác
chết đầy máu nằm vạ vật khắp nơi, dù đó là thi thể của người vô tội hay
của thủ phạm. Tôi đang cố hết sức để có được một cuộc cách mạng ôn hòa,
và tôi hy vọng đổ máu càng ít càng tốt. Trong khi “tư sản mở đường cho
khủng hoảng tồi tệ hơn” như Mác từng rao giảng 166 năm về trước, tôi
thật sự hy vọng cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất của Đảng Cộng sản rồi cuối
cùng sẽ đến, nhưng tôi sợ phải nhìn thấy thêm nhiều thi thể đẫm máu… Tôi
chỉ muốn những tên độc tài kia và đồng chí của chúng sẽ phải ra tòa và
bị tống giam, tài sản của chúng trên khắp thế giới bị phong tỏa. Tôi
nóng lòng muốn thấy chúng bị Interpol truy nã, và những của cải, tiền
bạc chúng ăn cướp của người dân sẽ được trả lại cho người dân. Nhưng,
mặc dù tôi đang góp phần vào một tiếng nói ngày càng lớn để lật đổ Đảng
Cộng sản, tôi cũng muốn góp thêm tiếng nói của tôi vào một phong trào
đấu tranh ôn hòa, phi bạo lực.
Sự thật và tình thương là vũ khí thật sự của chúng ta. Tôi mong chờ
đến cái ngày tôi không còn phải nhìn vào những bức ảnh xác chết hay là
ngày nào cũng phải viết về những thảm kịch…
-------
Chú thích:
Để các bạn biết thêm về tác giả Đường Hồng (Rose Tang): Dưới đây là
một đoạn trong bài báo trên tờ MintPress viết về cô, tháng 6/2013:
“Vào cái đêm 3/6/1989, Rose Tang, 20 tuổi, mặc đồ đen từ đầu đến chân
để tránh bị phát hiện, vớ lấy con dao găm và lẻn ra ngoài Học viện
Ngoại ngữ Bắc Kinh, rồi đạp xe đến quảng trường Thiên An Môn.
“Lúc đó, tôi đã sẵn sàng chết cho dân chủ” – cô nói với phóng viên Mint Press trong cuộc phỏng vấn (sau này).
“Buổi sáng hôm sau, tôi ở trong số những người cuối cùng rời khỏi
quảng trường. Hỗn loạn. Tôi giẫm lên những xác chết. Tôi không biết họ
chết chưa. Nhưng tôi đã bị đánh; công an cầm gậy dài quật chúng tôi túi
bụi”.
“Tôi bị ép vào giữa đám đông và xe tăng, thế là tôi trèo lên xe tăng
để chạy ra ngoài. Tôi đã phải bò dưới nòng súng máy của một công an”.
Nhảy được ra bên ngoài, cô thấy một toán phóng viên CNN đứng trước
mặt, đang tìm người để phóng vấn. “Họ chĩa máy quay phim vào tôi, và tôi
nói tôi đang phẫn nộ. Nhiều người chết lắm rồi”.
Sau đó Tang và các bạn ở trường phải lẩn vào các con ngõ nhỏ của Bắc
Kinh để trốn khỏi đám lính, rồi họ bắt xe chạy về ký túc xá. Mặc dù
nhiều sinh viên trốn học ở nhà với bố mẹ ở Bắc Kinh hoặc các nơi khác,
nhưng Tang vẫn ở trường. Có tin đồn là nội chiến sắp bùng nổ, và cô
không muốn đứng ngoài sự kiện đó. Vài ngày sau, chính quyền ra lệnh bắt
tất cả các sinh viên đứng đầu cuộc nổi dậy, trong đó có Tang. Nhưng may
là khi công an đến nhà, cô lại đang ngủ và không nghe tiếng gõ cửa. Họ
bắt nhầm người khác.
Tang chỉ biết về cuộc thoát nạn trong gang tấc này của cô vào ngày
hôm sau, khi phòng công tác chính trị ở khoa của cô thông báo lại cho cô
về những gì vừa xảy ra...”.
Hiện nay, Tang là một người viết, một họa sĩ ở New York.
Đoan Trang biên dịch