Hà Giang/Người Việt
LTS - Người quan tâm đến tình hình đất nước có lẽ ai cũng quen thuộc với tên gọi blogger Người Buôn Gió. Người Buôn Gió tên thật là Bùi Thanh Hiếu, tác giả nhiều loạt bài, trong đó có “Ðại Vệ Chí Dị,” “Thư Viết Cho Con Trai”... với lối viết giản dị, dí dỏm, và sâu sắc. Blogger Người Buôn Gió là ai? Ðiều gì khiến ông trở thành người dùng ngòi bút làm phương tiện cải cách xã hội? Hiện đang tham dự chương trình học bổng nghệ thuật của thành phố Weimar, Ðức Quốc, Blogger Người Buôn Gió hé lộ với phóng viên Hà Giang vài nét chính về con người và cuộc đời mình, trong buổi chuyện trò sau đây, tại tòa soạn nhật báo Người Việt.
Blogger Người Buôn Gió trong buổi nói chuyện với phóng viên Hà Giang tại tòa soạn nhật báo Người Việt. (Hình: Người Việt)
Hà Giang (NV): Chào blogger Người Buôn Gió, đọc
văn thì người đọc cũng có thể đoán ra con người của tác giả Người Buôn
Gió, tuy nhiên nhiều người vẫn muốn nghe chính tác giả nói về mình, anh
có thể cho độc giả của Người Việt biết blogger Người Buôn Gió là ai, và
tại sao lại đi... buôn gió?
Blogger Người Buôn Gió: Thực sự, tôi chỉ như bao
thanh niên ở Việt Nam ở trong những khu phố mà người ta gọi là khu phố
bụi đời, nơi chứa nhiều thành phần giang hồ, xã hội đen. Cuộc sống của
tôi cũng có lúc sống bằng nghề đâm thuê chém mướn, đòi nợ thuê, cũng có
lúc cờ bạc, thậm chí là trộm cắp. Mọi người có thể hình dung là cuộc
sống ấy nó khó hiểu nhưng mà tôi sinh ra ở cái khu phố như thế và tất cả
mọi người đều làm những việc như thế thì tôi cũng làm theo, tôi không
tiếp xúc được với xã hội bên ngoài, với xã hội văn minh và lớp người trí
thức, mà tôi chỉ biết sống ở trong đấy thôi, và tôi trở thành một người
cũng “xuất sắc” trong cái đám lưu manh ấy.
NV: Anh nói đến một khu phố bụi đời với những chàng trai sống lăn lóc, vậy khu phố đó là ở đâu?
Blogger Người Buôn Gió: Nơi tôi sinh ra nó là một
cái ngõ nhỏ tên là Phát Lộc, ngoài Bắc, nó nằm ở chợ Ðồng Xuân-Bắc Qua,
một nơi chứa chấp nhiều giới giang hồ hảo hán, dân số khoảng vài nghìn
người.
NV: Blogger Người Buôn Gió bao nhiêu tuổi rồi?
Blogger Người Buôn Gió: Vâng, tôi sinh năm 1972.
NV: Tới một lúc nào thì con người giang hồ lăn
lóc bụi đời đó quyết định thôi giang hồ và bắt đầu viết lách, và điều
gì, biến cố gì đã thôi thúc Người Buôn Gió phải cầm bút?
Blogger Người Buôn Gió: Khi tôi lấy vợ thì tôi vẫn
làm công việc cầm đồ, cá độ bóng đá, tiêu thụ của gian, nói chung thì
những cái việc ấy nó liên hệ với nhau. Sau đấy năm 2005 thì vợ tôi sinh
con. Khi vợ tôi chuyển dạ sinh thì tôi đưa vợ tôi vào bệnh viện. Khi vào
bệnh viện, các bác sĩ người ta bảo đưa tiền hối lộ thì người ta sẽ chăn
sóc vợ con tôi. Lúc tôi đưa tiền cho người ta thì tôi thấy đó là lẽ tất
nhiên, cả một cái xã hội toàn dùng tiền hối lộ, ở đâu cũng phải hối lộ
thì hối lộ nó thành thói quen thôi. Nhưng nó xảy ra trường hợp là vợ tôi
khó đẻ, và khó đẻ thì phải chuyển qua phòng mổ. Nhưng phòng đỡ đẻ thì
người ta muốn lấy tiền hối lộ, nên họ giữ vợ tôi ở đấy. Vì thế sau ba
tiếng đồng hồ vỡ ối, con tôi chưa được sinh ra, họ đợi đến hết giờ ca
trực ấy, khi đổi qua ca trực khác thì mới chuyển, vì như thế thì ca trực
khác mới được tiền (hối lộ). Khi họ chuyển vợ con tôi qua phòng mổ thì
con tôi tím ngắt và tái mét. Họ nói con tôi bị bệnh tim. Nhưng nhiều
người bảo nếu bệnh tim thì khám thai phải biết rồi, hoặc gia đình có
tiền sử bệnh tim, mà gia đình tôi không ai có bệnh tim, còn con tôi
trong quá trình khám thai thì không có vấn đề gì. Ðây là cháu bé trong
ba tiếng đồng hồ đó nó bị sặc nước ối, vì nước ối vỡ ra rồi, nó uống
vào.
Lúc ấy họ bảo, bây giờ muốn chữa thì phải tốn tiền, thế là tôi lại
phải đưa tiền cho họ, nói tóm lại hối lộ rất là nhiều, từ y tá đến bác
sĩ, ai cũng nói đến tiền. Họ hỏi thì tôi cứ đưa tiền ra, không thiết tha
gì khác. Con tôi cuối cùng khỏe mạnh được về nhà. Khi về nhà được
khoảng hai tháng thì một hôm tôi nhìn con tôi đang nằm, nó mủm mỉm, nó
cười. Tôi nhìn, tôi mới nhớ lại chuyện hôm nó sinh ra, tôi mới chợt nhận
ra rằng tôi từng cầm dao tôi đi chém người để tôi lấy tiền, thì tôi
hình dung việc của tôi với việc ông bác sĩ ông ấy cầm dao mổ, tôi bàng
hoàng nhận ra là có khi họ cũng giống mình.
Khi tôi nhận ra một cái điều như thế, thì tôi tự hỏi tại sao xã hội
nó lại như thế. Tôi nhận tôi là một thằng lưu manh giang hồ, tôi đâm
thuê chém mướn, tôi kiếm tiền... mà hình ảnh của người bác sĩ ở trong
tôi ấy, thì tôi vẫn nghĩ những người ấy gọi là lương y như từ mẫu, không
quản ngại điều gì để giúp mình, mà bây giờ người ta cũng cầm dao người
ta kiếm tiền, và người ta cũng có thể bỏ mặc người khác chết để người ta
kiếm tiền. Tôi thấy sự tàn nhẫn của họ có khi còn xuất sắc hơn tôi.
Thật ra khi tôi đi đâm chém thì chỉ là dân giang hồ với nhau, chứ
tôi chẳng bao giờ đi tìm một người hiền lành nào tôi uy hiếp người ta để
tôi kiếm tiền, mà toàn là dân giang hồ mâu thuẫn vì chia chác các thứ
hay là nợ nần nhau. Bây giờ đến một người bác sĩ mà người ta cũng như
thế thì tôi không hiểu cái xã hội này bây giờ nó ra thế nào. Nghĩ thêm
thì tôi thấy không riêng chỉ bác sĩ, mà thầy giáo rồi công an cũng như
thế, cả xã hội nó như thế.
Tôi nghĩ bây giờ mình sinh con mình ra rồi, và xã hội nó như thế
này, để cho con mình nó tồn tại, thì mình dạy cho con mình cái gì? Mình
lại phải dạy cho con mình biết cách hối lộ, biết cách luồn lọt, biết
cách kiếm chác lưu manh thì tôi thấy mình sinh ra một người con, nuôi
cho lớn mà phải dạy nó những điều ấy, thì nói thật lòng, thà không sinh
nó ra.
Lúc đó tôi mới viết bài đầu tiên là bài ”Thư viết cho con trai”.
Tôi viết một chuyện châm biếm là trong xã hội như thế này, khi con lớn
lên đi học mẫu giáo, đi ra ngoài con phải cảnh giác là luôn cầm tiền
trong người, bố sẽ đặt tên con là Bùi Minh Huấn, tức là con có được lời
giáo huấn sáng suốt.
Bài viết đó có nhiều người đọc và khen. Thật ra thì cũng chẳng phải
là người ta khen. Người thì khóc, người thì cười, tức là nó mang lại cho
người đọc nhiều cảm xúc. Tôi thấy là mình có thể có một cách cải cách
cái xã hội này qua ngòi bút của mình. Nghĩ thế, tôi bắt đầu chú ý viết.
NV: Buôn Gió có nghĩa là gì, và từ đâu lại có cái tên Người Buôn Gió?
Blogger Người Buôn Gió: Lúc đầu, khi mới viết, tôi
chỉ lấy tên thật là Bùi Minh Hiếu thôi. Sau đó tôi nghĩ mình không phải
là muốn truyền bá tư tưởng, mà chỉ muốn nhân rộng suy nghĩ của một người
cha, muốn những điều tốt cho con mình, cho thế hệ sau, nhân rộng nó đi
khắp nơi, thì tôi chọn cái tên Người Buôn Gió, tức là tôi mong muốn cái
tình cảm của một người cha, trách nhiệm với người con, với xã hội, được
nhân rộng, tôi chọn cái tên ấy.
NV: Những nhận thức về xã hội chung quanh của
blogger Người Buôn Gió có phải đến lúc có con, lo cho con rồi mới có,
hay là những điều đã tiềm ẩn trong anh lâu rồi?
Blogger Người Buôn Gió: Nhận thức thì vẫn luôn luôn
có chứ, nhưng nó không khiến được mình thay đổi, vì như nhiều người
Việt Nam mình, khi họ nhìn những sự trái ngang đó, thì họ coi đó là một
điều bình thường và họ tìm một cách nào đó, hối lộ, luồn lách, móc ngoặc
thế nào đó để mà vượt qua. Thì tôi cũng là một người như thế. Nếu mà
tôi không có cậu con trai của tôi, thì tôi vẫn là một người như thế
thôi. Nhưng khi đã có người con rồi thì suy nghĩ của tôi lúc đó không
phải là về tôi nữa mà là về thế hệ của con tôi, và chính vì thế mà tôi
viết. Nói tóm lại, đánh giá về xã hội như thế thì nó có sẵn trong người
rồi, nhưng mình không muốn làm cái gì để thay đổi nó, mình chấp nhận nó
là đương nhiên như thế. Nhưng khi mình đặt vấn đề con mình nó cũng phải
chấp nhận như thế là một chuyện đương nhiên thì đó là một điều đau lòng,
và tôi không muốn như thế, nên tôi phải viết.
NV: Việc viết lách trong xã hội Việt Nam đã
mang đến cho blogger Người Buôn Gió nhiều khó khăn trong cuộc sống, vậy
người phối ngẫu của anh có ý kiến gì không?
Blogger Người Buôn Gió: Ðầu tiên thì vợ tôi phàn
nàn rất nhiều. Gia đình bên vợ tôi, ông của vợ tôi là tướng trong quân
đội (Bắc Việt), gia đình bên vợ tôi cũng thuộc thành phần trí thức, ông
bà đều là lão thành cách mạng. Nhưng khi tôi bị bắt năm 2009 thì lúc đấy
gia đình vợ tôi mới biết chuyện. Họ tìm hiểu xem tại sao tôi bị bắt, họ
đọc những bài của tôi, họ nói “ôi mẹ cái thằng này nó viết hay đấy, nó
viết đúng quá.” Lúc ấy thì vợ tôi thất vọng, tưởng là mọi người biết anh
ấy làm như thế thì khuyên anh ấy, chứ bây giờ bên nội bên ngoại cùng
khen như thế này, thì vợ tôi cũng vui vẻ.
NV: Sau khi những bài viết của blogger Người
Buôn Gió được gia đình bên vợ đọc, thành phần giao tiếp của anh có thay
đổi không? Có tạo được ảnh hưởng gì không?
Blogger Người Buôn Gió: Sau khi mọi người trong họ
hàng đọc thì họ thành độc giả của tôi. Họ thường xuyên đọc. Gọi cho bạn
bè. Thậm chí, tôi có ông chú với bà cô lúc nào cũng đi khoe “tôi là ông
chú, tôi là cô cái thằng Buôn Gió.”
NV: Con trai của blogger Người Buôn Gió bây giờ
cũng chín tuổi rồi, và anh đã viết cho con rất nhiều bức thư, thế cha
con anh có bao giờ ngồi và nói với nhau những câu chuyện tương tự như
nội dung của những bức thư đó không?
Blogger Người Buôn Gió: Cháu cũng đọc những bài tôi
viết. Có những lúc đi học về cháu chưa phải làm bài, cháu rất là khệnh
khạng, ngồi vào máy tính, xong cháu Google xem hôm nay Người Buôn Gió
viết cái gì, rồi cháu ngồi đọc. Chúng tôi không thảo luận về những thư
tôi viết cho cháu, chỉ có một cái truyện tôi viết về tuổi thơ của tôi,
thì cháu có hỏi lúc ấy bố bé, bố như thế nào thế nào, thì tôi kể cho
cháu nghe. Tôi tâm sự với cháu, chẳng hạn như bố thương bà nội thì bố
nấu cơm, bố làm các việc giúp bà, hay là thương ông nội thì tôi làm gì.
NV: Trở lại với cái cái chữ Buôn Gió, chắc hẳn hai chữ này với anh phải có một ý nghĩa gì đó sâu sắc lắm?
Blogger Người Buôn Gió: Chúng ta người nào cũng có
một ước mơ, thí dụ ước mơ cải cách xã hội, ước mơ xã hội được dân chủ,
cái tên Buôn Gió nó thể hiện một giấc mơ, một ước mơ mà tôi đang trên
đường thực hiện. Tôi cũng chỉ mong lúc nào đất nước mình tràn ngập gió
thì tôi không phải đi buôn nữa, thì đó là một điều hạnh phúc.
NV: Cảm ơn blogger Người Buôn Gió đã dành thời gian cho chúng tôi.
