Mạnh Kim
Cho đến giờ thì có thể khẳng định không gì có thể ngăn chặn được sự
lấn chiếm đến mức nuốt trọn biển Đông của Trung Quốc. Không cơ chế hoặc
tổ chức quốc tế nào có thể chặn đứng được Trung Quốc. Cuộc trình diễn
giàn khoan Hải Dương 981 đã trở thành phép thử và tiền lệ cho việc tung
ra nhiều giàn khoan khác và nhiều tham vọng khác. Mỹ đang bất lực. Tương
tự Liên Hiệp Quốc. Tương tự EU. Phải thừa nhận như vậy. Các gắn kết
kinh tế được ma mãnh thực hiện với các nước ASEAN ngay từ hồi cuộc khủng
hoảng kinh tế 1998 đã giúp Trung Quốc móc các nước khu vực sâu vào toa
tàu của họ, khiến ASEAN bây giờ bị vô hiệu hóa gần như tuyệt đối. Hó hé,
Bắc Kinh lập tức trừng phạt bằng đòn kinh tế, dám không?!
Trong nghiên cứu mới dài 62 trang của Trung tâm nghiên cứu quốc tế và
chiến lược (CSIS, một trong những think tank uy tín nhất Mỹ), công bố
ngày 11-6-2014, nhằm giải mã chính sách đối ngoại Trung Quốc, đã cho
thấy rằng Trung Quốc đang sử dụng sự gắn kết kinh tế làm công cụ số một
và vũ khí tối thượng để “bỏ túi” khu vực. Vài nước, chẳng hạn Campuchia,
thậm chí đã bị luộc chín đến mức không dám cục cựa nói trái ý Bắc Kinh.
Đã đến lúc hốt lời từ những phi vụ đầu tư chính trị thông qua mãnh lực
kim tiền. Còn lúc nào hơn lúc này? Thời cơ càng thuận lợi khi Mỹ không
chỉ suy yếu về kinh tế mà còn mềm yếu về chính trị dưới thời Obama - ít
nhất đó cũng là nhận định của Trung Quốc và nhận định phổ biến ở châu Á.
Do đó, sẽ không thể có chuyện Trung Quốc hạ nhiệt gây hấn.
Nghiên cứu CSIS đã tổng kết vài ý chính (BBC tiếng Việt 20-6-2014 đã
lược thuật, trong bài “Đánh giá về ngoại giao Tập Cận Bình”, nhưng bỏ
sót phần cuối là phần đáng chú ý nhất), cho thấy rằng chính sách đối
ngoại Trung Quốc đang được thực hiện từ những nhận định sau:
1/ Mỹ đang yếu; 2/ Châu Á xem kinh tế là vấn đề an ninh (quốc gia)
nên do đó không mạo hiểm đánh đổi quan hệ chính trị với các nước khác
khiến làm mất lòng Bắc Kinh và làm mất đi quan hệ kinh tế với Trung
Quốc; 3/ ASEAN là một tổ chức yếu kém (giúp Trung Quốc dễ dàng đánh hạ
bằng trò chia để trị và từ đó khăng khăng áp dụng chính sách đối ngoại
song phương, từng cặp một, hơn là đa phương).
Mỹ đang thực hiện chính sách tái cân bằng chỉ trên hai mặt trận – một
mặt tung ra chiến dịch thông tin nhằm “quỷ sứ hóa” Trung Quốc (lá bài
kinh điển của Mỹ) và một mặt xây dựng liên minh quân sự với các đồng
minh truyền thống (đặc biệt Nhật và Úc). Cách thức này, cho đến giờ, rõ
ràng là không đủ cứng và đủ sức răn đe để Trung Quốc chùn chân. Như đã
nói, Trung Quốc đã chắc ăn khi bỏ túi ASEAN (nếu không thể Singapore) và
luôn đẩy họ vào tâm trạng nơm nớp lo ngại bị Bắc Kinh trả đũa bằng đòn
trừng phạt kinh tế.
Vậy thì, muốn “chơi” lại Trung Quốc, chẳng còn khác nào khác là hạn
chế tối đa lệ thuộc kinh tế vào Trung Quốc. Đó là một cách. Thứ đến,
phải thực hiện một đòn mà Trung Quốc đang cố né tối đa: lôi họ ra tòa
quốc tế (Bắc Kinh thực ra rất ngán điều này). Kế nữa, phải tiến hành một
chính sách mà Bắc Kinh đang cố hết sức cản trở: đoàn kết khu vực; đồng
thời “quốc tế hóa” vấn đề tranh chấp biển Đông. Nói cách khác, cái gì họ
sợ thì đánh vào chỗ đó. Cần thấy một thực tế là Trung Quốc đang dồi dào
kim tiền và có thể thu phục được nhiều nước bằng tiền nhưng họ lại
thiếu “nguồn vốn” đồng minh trầm trọng. Điều đáng tiếc là các nước khu
vực do quá đặt nặng vấn đề an ninh kinh tế quốc gia nên vẫn chưa can đảm
xích lại gần nhau và xích lại gần Mỹ một cách công khai để hợp sức ngăn
cản sự bành trướng Trung Quốc.
Trừ phi có một ASEAN gắn kết hơn và trừ phi thoát (hoặc hạn chế được)
sự lệ thuộc kinh tế Trung Quốc, châu Á sẽ tiếp tục ngồi nhìn Trung Quốc
ăn mòn ăn dần như bầy dòi háo đói ngấu nghiến đục khoét một cơ thể
không còn sức đề kháng! Phải nhìn thấy điều này: Trung Quốc đang sống và
làm giàu bằng tiền của người khác. Nội lực kinh tế Trung Quốc hoàn toàn
không mạnh như được tưởng. Họ đang lệ thuộc vào nguồn vốn của người
khác chứ bản thân nền kinh tế phi thị trường Trung Quốc không đủ tạo ra
cho họ sức mạnh kinh tế nội lực tương tự Mỹ hay Nhật. Thiếu nguồn FDI,
họ sẽ yếu đi đáng kể. Nói cách khác, muốn đánh Trung Quốc, phải làm cho
họ nghèo, hay nói đúng ra là đừng giúp làm cho họ giàu (trong khi mình
cứ tưởng thiếu nó thì mình chết!). Một nước châu Á khôn ngoan và thông
minh là nước mà bây giờ phải tính đến việc kêu gọi đầu tư nước ngoài từ
những quốc gia không phải Trung Quốc đồng thời không háo hức tiếp tục
dồn vốn vào Trung Quốc. Để họ vào sâu vào sân nhà mình rồi thì có muốn
gỡ đã chẳng dễ nữa!
[*] Tựa đề bài viết do Dân Luận đặt.
