V. Quốc Uy
Cùng trong một tiếng kèn đồng
Người…ngoài cung kính, người… trong bất bình!
Người…ngoài cung kính, người… trong bất bình!
Nếu nhìn vào những hiện tượng biểu kiến như: quốc tang rất quy mô,
tốn kém, hàng chục vạn dân chúng tự phát tham gia tang lễ, tình cảm xúc
động của các tầng lớp nhân dân, mức độ tôn vinh vô tiền khoáng hậu ở
trong và ngoài nước…thì đây là đám tang lớn nhất từ khi ĐCSVN cầm quyền,
xác nhận người quá cố là một vĩ nhân của nước Việt Nam và của thế giới!
Không ít người coi đây là dấu ấn sâu đậm đã tạc vào lịch sử, bất di bất
dịch!
Rồi đây chắc chắn lịch sử sẽ xác nhận sự đánh giá đó là đúng hay sai,
nhưng là người đương thời ta hãy ghi nhận một vài đặc điểm của sự việc
mà ta nhận thấy:
- Rất nhiều ý kiến so sánh đám tang này với đám tang chủ tịch Hồ Chí
Minh năm 1969 như hai đám tang đẹp nhất và chắc chắn không còn được lặp
lại. Nhưng thực ra hai đám tang có sự khác nhau rất căn bản. Trong đám
tang Hồ Chí Minh thì cảm thức của nhà cầm quyền và cảm thức của quần
chúng là đồng nhất, tại thời điểm ấy trong lòng họ đều thương tiếc Hồ
Chí Minh như “một lãnh tụ cứu quốc anh minh, một cha già dân tộc”. Kết
quả đồng nhất ấy có thể đoán trước. Trái lại, trong đám tang Võ Nguyên
Giáp thì có sự phân ly ghê gớm giữa nhà cầm quyền và đám đông tham dự,
trong đó có những diễn biến bất ngờ không thể dự đoán.
- Sự cung kính của ĐCS và nhà nước Việt Nam chỉ là cung kính giả, vì
“cung kính không bằng nghe lời” (cung kính bất như tòng mệnh). Đã mấy
chục năm Võ Nguyên Giáp bị vô hiệu, những ý kiến rất đúng của Võ Nguyên
Giáp đều bị bỏ ngoài tai, còn bị giao những nhiệm vụ nhằm sỉ nhục (mà
sau đó không hề sửa lỗi hoặc xin lỗi) thì việc tổ chức tang lễ linh đình
chỉ nhằm che mắt thế gian và lợi dụng để làm sống lại hào quang quá khứ
mà họ đang rất cần và chỉ Võ Nguyên Giáp mới có thể là biểu tượng cuối
cùng của hào quang đó. Có người ca ngợi chữ “Nhẫn” của Võ Nguyên Giáp để
cuối cùng gặt hái được sự vinh danh hôm nay, nhưng vui mừng thế là
nhầm, vì hậu quả của chữ “Nhẫn” có tính thúc thủ đầu hàng đến hơi thở
cuối cùng đó khiến cho những “đồng chí” thù địch của ông có thể sử dụng
cái xác của ông để thu cái lợi mà tự họ không làm được. Khi sống ông đã
thua, khi chết lại thua một lần nữa.
Việc tổ chức Quốc tang khá bất ngờ, còn nhớ khi Võ Nguyên Giáp bắt
đầu nằm bệnh nhiều người đoán ĐCS sẽ không tổ chức Quốc tang nên mới lên
tiếng tranh đấu để đòi! Ngờ đâu sẽ là kịch bản “lúc sống thì chẳng cho
ăn, đến khi thác xuống thì làm văn tế ruồi”, làm tang to để thu lợi, đâu
cung kính gì? Việc một vị tướng mệnh danh là “tướng của nhân dân” luôn
gần gũi nhân dân đến khi chết lại chọn một nơi “khỉ ho cò gáy” cách biệt
nhân dân vẫn để lại một dấu hỏi, rất khó thuyết phục.
- Số lượng nước mắt và những lời tung hô của dân chúng cũng là diễn
biến bất ngờ đối với đảng, trong đó bao nhiêu phần trăm là tiếng khóc
thương yêu thành tâm dành cho “danh tướng”, bao nhiêu phần trăm là nhằm
nhấn mạnh một đối chứng để so sánh và dằn mặt những người cầm quyền hiện
nay, bao nhiêu phần trăm là từ một ẩn ức bênh vực Võ Nguyên Giáp như
bênh vực một người “cùng cảnh ngộ”?
“Cùng cảnh ngộ” vì Võ Nguyên Giáp cũng giống mình (dân chúng), vì so
với địa vị thì Võ Nguyên Giáp cũng bị thất sủng, cũng bị vu cáo, cũng bị
xử trí oan! Ủng hộ Võ Nguyên Giáp như ủng hộ một “dân oan” hay “quan
oan” vậy! Nhiều người không dám dũng cảm ủng hộ các dân oan ở vườn hoa
Mai Xuân Thưởng hay ủng hộ Tiên Lãng, Thái Bình, Văn Giang…thì nay ủng
hộ “quan oan” Võ Nguyên Giáp cũng xả được chút ẩn ức mà lại an toàn.
Giới trí thưc có quá khứ theo đảng thì bám lấy Võ Nguyên Giáp như chiếc
phao của hào quang quá khứ để tự an ủi và biện minh cho mình…
- Mấy diễn biến kể trên cho thấy quả thực tướng Giáp gặp vận may,
những yếu tố khách quan đã xui khiến nên những hành động bất ngờ của
những phía rất khác nhau thậm chí ngược nhau nhưng lại cùng hội tụ để
gây ra hiệu quả chung là một Quốc tang rất hoành tráng, với nhiều lời
khuyếch đại, thậm xưng, tưởng như do bản thân tướng Giáp nhưng thực ra
được tô thêm lên do nhu cầu tự thân của những người thực hiện. Tác giả
Dạ Ngân dùng chữ "khóc cho chính mình” là quá đúng.
- Nói đến vận may của tướng Giáp không thể quên cái vận may được mấy
chục năm thất sủng và vô hiệu. Bị oan ức ngồi chơi xơi nước hóa ra được
đứng ngoài những sai lầm rất tai hại của đảng và nhà nước CS giai đoạn
mạt kỳ. Đã “vô tội” (một cách tương đối) lại bị oan nên mới được tung hô
như vậy trong Quốc tang, chứ nếu vẫn được ngồi ghế cao thì tránh sao
được vết xe đổ đã được thiết kế từ thời HCM mà không một hậu duệ nào có
thể làm khác, thì đám tang sẽ như thế nào, liệu có khác gì những đám
tang nhạt nhẽo của những tứ trụ cựu và đương chức, và liệu có vinh dự
bằng đám tang của các ông Trần Độ, Võ Văn Kiệt hay không?
- Sẽ không thể đánh giá về những chi tiết mâu thuẫn và khó hiểu trong
Quốc tang Võ Nguyên Giáp nếu không chú ý đến yếu tố ngầm nhưng “nặng
ký” là yếu tố Trung quốc. Võ Nguyên Giáp và Hoàng Văn Hoan giống nhau ở
chỗ cùng xưng tụng Hồ Chí Minh và Cộng sản nhưng Võ Nguyên Giáp không
theo bành trướng Trung quốc. Quan hệ của Võ Nguyên Giáp với Trung quốc
là quan hệ “cơm không lành canh chẳng ngọt” với những va chạm trong quá
khứ mà hai bên phải cố giữ gìn để khỏi bộc lộ công khai. Việc Bộ ngoại
giao Việt Nam phải cấp tốc chỉ thị cho khắp kinh đô Hà Nội hạ cờ quốc
tang ngay giữa trưa 13-10-2013, khi thi hài Võ Nguyên Giáp chỉ vừa kịp
đẩy ra khỏi Hà nội nhưng chưa kịp hạ thổ, để kịp đón sứ giả Trung quốc
Lý khắc Cường là sự nhục nhã không thể biện minh (việc để tang thì quy
định ngày chứ ai lại quy định giờ?). Đó là cách để ĐCSVN vô hiệu hóa sự
cung kính Võ Nguyên Giáp cho Trung quốc vừa lòng, đồng thời là cách của
Thiên triều dạy cho Chư hầu biết rằng nhân vật cao quý nhất của đất nước
Việt Nam mà các ngươi đang đưa lên mây xanh cũng không được thất lễ
trước một sứ thần thông thường của ta! Nếu quả thực là sứ giả của “tình
hữu nghị” thì dịp Quốc tang một nhân vật ưu tú nhất của nước chủ nhà
chính là dịp tốt để Lý Quốc Cường lịch sự cúi chào từ biệt người đã
khuất và có lời phân ưu với chủ nhà chứ sao chủ nhà lại phải dọn sạch
bàn thờ và trút sạch khăn tang để đón khách?
- Tuy chưa chống Tàu mạnh mẽ nhưng không ngoan ngoãn theo Tàu như
nhiều đồng chí của mình rõ ràng là một trong ba ưu điểm nổi bật của
tướng Giáp đáng được ghi nhận. Ưu điểm nữa là biết cách huy động lòng
yêu nước của dân chúng và có chiến thuật chiến lược thích hợp để từ 34
anh lính đầu tiên mà lập nên một đội quân hùng mạnh đủ sức đánh đuổi
những đội quân nhà nghề của những nước lớn, công đầu là ở Võ Nguyên
Giáp. Lại nữa, là võ tướng cao cấp nhất mà không võ biền, biết gắn bó
chan hòa với binh sĩ và dân chúng như “phụ tử chi binh”, có quyền chức
cao mà không sa đọa, bị thiệt thòi mà không oán giận, nhiều mưu lược mà
không mưu mô…, trong một nền độc tài ác tính mà ứng xử “đắc nhân tâm”
được như vậy chẳng hiếm có lắm sao? Chỉ tiếc rằng những tố chất đáng quý
ấy lại rơi vào tay một chủ nghĩa sai lầm mà tuổi thịnh trị của nó chỉ
bằng nửa tuổi thọ của Võ Nguyên Giáp!
- Sở dĩ nói đáng tiếc, bởi những ưu điểm ấy chỉ gắn với công trạng để
tôn vinh nếu ta thừa nhận những tiền đề như giá trị của chủ nghĩa Mác
Lê, nhân vật Hồ Chí Minh, Cách mạng Tháng tám và chủ nghĩa Xã hội…Trong
trường hợp những giá trị tiền đề ấy không còn, không được thực tiễn và
lịch sử xác nhận thì mọi giá trị xuất phát từ nó và xây dựng trên nó,
trong đó có giá trị Võ Nguyên Giáp, tất nhiên cần được xem xét lại. Bên
trên đã đề cập đến những vận may của tướng Võ Nguyên Giáp nhưng đến đây
lại nổi lên điều không may rất căn bản của ông.
Về xuất phát điểm thì đến nay chủ nghĩa Mác-Lê ảo tưởng và quá khích
đã được nhân loại tiến bộ đánh giá xong, khỏi cần nhắc lại. Về kết cục
thực tế thì nội trị xã hội Việt Nam đã như con bệnh ung thư giai đoạn
cuối (lời cựu TBT Lê Khả Phiêu), còn ngoại giao thì “Toàn bộ lãnh thổ Việt Nam đã an bài trong tay Trung quốc”
Những chiến công vĩ đại kia hóa ra lại là kẻ dẫn đường rất ngọt đến kết
quả bi thảm hôm nay chưa có lối ra! Vậy nên vạch đường qua những chiến
thắng ấy hay nên mở đường theo cách khác thì hơn? Còn nếu cãi rằng
“thằng Lịch sử” đã nhất quyết bắt ta phải lao vào con đường khốn khổ đó
chứ nhất định không thể có con đường nào khác, chọn cách sa xuống hố đó
là thông minh nhất, chân chính nhất, quan điểm lịch sử là phải như thế
thì thôi, chịu thua, chỉ còn biết ngửa mặt lên Trời mà than!
Là con người với nhau, nhất là người Việt Nam thì nghĩa tử là nghĩa
tận, khi lâm chung chỉ nên lưu lại với nhau điều tốt, quên đi điều khổ
đau. Nhưng là “nhân vật lịch sử” thì khác. Lịch sử có “barème” nghiêm
khắc của nó, vì hạnh phúc của muôn người Lịch sử phải vượt lên trên sự
duy cảm thường tình.
Không biết hậu thế sẽ coi V là nhân vật khi sinh ra là “phùng thời”
hay “bất phùng thời”, nên ngợi ca đến đâu, phê phán đến đâu, nên mừng
nay nên tiếc cho những tố chất bẩm sinh tuyệt vời của ông?
V.Quốc Uy (16-10-2013)
