Nguyễn Vạn Phú
Theo FB Nguyễn Vạn Phú
Mấy cuốn tự điển Anh-Việt, Việt-Anh hiện nay xem như lạc hậu so với
thời cuộc chừng 20 năm. Mỗi khi cần tìm những từ mới, không thể nào tìm
ra trong các cuốn tự điển này.
Ở đây xin chia sẻ một kinh nghiệm tìm từ tiếng Việt hay tiếng Anh
bằng Internet. Đơn giản là gõ từ hay cụm từ muốn dịch vào ô tìm kiếm,
tốt nhất là trong ngoặc kép, xong rồi gõ thêm một hai từ liên quan bằng
ngôn ngữ muốn dịch.
Ví dụ cụ thể cho rõ. Ví dụ các bạn muốn dịch cụm từ “công đoàn cơ sở”
qua tiếng Anh, hãy gõ cụm từ này vào ô search của Google, rồi gõ thêm
trade union. Ngay ở kết quả đầu tiên có thể thấy “công đoàn cơ sở”
(grassroots trade union).
Ngược lại, ví dụ các bạn muốn dịch từ “procurement” sang tiếng Việt
cho chính xác (tức là dùng đúng từ mà các văn bản chính thức đang dùng),
bạn gõ từ này vô rồi gõ thêm từ mua hay đấu thầu hay bất kỳ từ gì tiếng
Việt cũng được (càng liên quan đến procurement càng tốt). Ở kết quả thứ
ba hay thứ tư gì đó, sẽ thấy “mua sắm công” hay “mua sắm chính phủ”
(thậm chí còn biết thêm vì sao có sự thay đổi không dùng từ đấu thầu mà
nay dùng mua sắm công nữa).
Dĩ nhiên ở đây phải dùng sự phán đoán, chọn trang web của tổ chức nào
càng chính thức càng tốt, tài liệu nào càng nghiêm túc thì càng dễ tin
tưởng. Và kết quả này chỉ là kết quả ban đầu – cần làm động tác kiểm tra
ngược để kiểm chứng.
Cái này đặc biệt hữu ích khi dịch tên các tổ chức từ Việt sang Anh
hay từ Anh sang Việt. Ví dụ “Cục Kiểm soát hoạt động khoáng sản” tìm
theo cách gõ cụm từ này thêm mineral sẽ ra tên do chính cục này dịch là
“Department for Control of Mineral Activities”.
* * *
Nói tiếp chuyện thủ thuật tin học. Giả dụ bây giờ các bạn muốn tìm
thông tin về vị luật sư nổi tiếng Nguyễn Mạnh Tường, gõ cụm từ này vào
Google, bạn sẽ thấy choáng váng vì ngoại trừ hai kết quả đầu, hàng chục
ngàn kết quả tiếp theo là về tay bác sĩ khét tiếng đang ồn ào trên báo
chí trong suốt mấy ngày qua. Giờ làm sao?
Nhìn dưới ô search, sẽ thấy ngay một dòng, có chữ Search tools. Bấm
vào đó, ở dòng mới xuất hiện bên dưới, bấm Any time và chọn Custom
range. Giả thử chọn bất kỳ thời điểm nào trước tháng này, bạn sẽ loại bỏ
được gần hết các kết quả có tay bác sĩ khét tiếng kia.
Bây giờ hãy thực hành: Gõ “Kinh tế nhà nước”, “chủ đạo”, “Hiến pháp”
vào ô search, (tạm thời lơ đi, đừng nhìn vào kết quả được cập nhật này);
Xong rồi trong Custom range, chọn từ tháng 1-10-2012 đến tháng
1-2-2013. Kết quả có thể làm các bạn bất ngờ, ví dụ vài đoạn:
- "So với bản cũ, dự thảo Hiến pháp đưa ra lấy ý kiến nhân dân có
thêm một điểm mới là không quy định kinh tế nhà nước là chủ đạo", Phó
Chủ tịch QH Uông Chu Lưu nói.
- Trong quá trình thảo luận tại kỳ họp [Quốc hội], nhiều ĐBQH đề nghị
trong nền kinh tế thị trường định hướng XHCN, chúng ta không nên quy
định “cứng” trong Hiến pháp tên các thành phần kinh tế… Tiếp thu ý kiến
ĐBQH, Ủy ban Dự thảo sửa đổi Hiến pháp quy định chung về các thành phần
kinh tế tại điều 54 [không hiến định kinh tế nhà nước là chủ đạo].
- Điều mấu chốt mà nhiều đại biểu không nhất trí là dự thảo sửa đổi
Hiến pháp vẫn khẳng định kinh tế Nhà nước (KTNN) là chủ đạo, trong khi
trong suốt thời gian qua khu vực kinh tế này không làm tốt vai trò dẫn
dắt nền kinh tế. Các đại biểu nhấn mạnh cả 4 thành phần kinh tế phải
được đặt ở vị trí ngang bằng, bình đẳng.
Nói tóm lại, Internet là kho chứa đủ thứ, nếu chịu khó sục sạo, đối
chiếu, so sánh, sẽ thấy quan điểm của một số người, một số cơ quan, thậm
chí của quan điểm một số tờ báo thay đổi như chong chóng.
