Người Buôn Gió
Nước Vệ triều nhà Sản năm thứ 68.
Mùa thu năm ấy khai quốc công thần đại lão tướng quân họ Vũ lìa đời.
Nhà Sản tổ chức quốc tang, nhưng ngắt mất phần bắn thần công tiễn biệt.
Dân chúng đổ xô nhau đi đưa tang đại tướng quân. Hàng nghìn người nhỏ lệ.
Bấy giờ có cái cây gần nhà đại tướng, bỗng nhiên lá vàng úa. Ở hồ Lục
Thủy giữa kinh thành, có con rùa già sống mấy trăm năm cũng ngoi đầu
lên mặt nước.
Ai cũng cho đấy là điềm trời thương xót tướng quân.
Lại nói bấy giờ cũng trong lúc quốc tang đại tướng, kho đạn quân nhu ở
trấn Tây Bắc phát nổ long trởi, lở đất, chết mấy chục mạng người. Ngay
đó bão lớn gây lũ lụt khắp miền Trung quê hương đại tướng, cảnh tang
thương chết chóc chồng lên nhau. Đau đớn không biết bao nhiêu mà kể.
Tiếng khóc mất người thân vang từ miền núi đến miền biển. Khiến đất trời trở lạnh đột ngột.
Tháng Nhâm Tuất, năm Quý Tỵ, năm Vệ Kinh Vương thứ ba.
Thầy thuốc họ Nguyễn mở phòng mạch lậu đồ sộ giữa kinh thành. Một hôm lỡ làm chết bệnh nhân, nửa đêm mang xác ra sông vất đi.
Quan coi việc chữa tàu biển thủ mấy trăm ngàn lượng vàng mua nhà cho vợ lẽ.
Người dân tộc thiểu số kéo về kinh thành kêu oan, dầm mưa dãi nắng ở vườn hoa kinh thành.
Nước Vệ lâm vào cảnh bi thảm. Đạo đức bá tính băng hoại, dân chúng
lầm than, quan lại nhũng nhiễu, thóc cao gạo kém, thất nghiệp, đổ nợ lan
tràn.
Trước cảnh đó, Vệ Kính Vương mới cho người sang phủ chúa, mời Bạo tể tướng cùng thiết triều bàn chuyện quốc gia đại sự.
Gặp Bạo, Vương nói:
- Nay tình trạng đất nước ta có nhiều điều không hay, tể tướng có cách gì chăng?
Bạo đáp:
- Vua, chúa không đồng lòng. Việc lớn khó mà giải quyết được.
Vương biết tể tướng hàm ý trách chuyện Vương phủ mấy năm nay có ý
không bằng lòng với phủ Chúa. Tỏ vẻ khoan hòa, nhã nhặn, Vương nói:
- Con đường đi lên xã nghĩa của nhà Sản, tất phải có những mâu thuẫn
nội tại. Đó là chuyện không lớn, khi xưa tiên vương nói khi gặp chuyện
bất hòa phải lấy chữ đoàn kết làm đầu, giữ đoàn kết như giữ con ngươi
trong mắt mình. Nay đất nước khó khăn, tể tướng là người anh minh lỗi
lạc, lại đương là rường trụ quốc gia. Chớ nên vì chuyện nhỏ mà làm hỏng
đại sự.
Bạo thấy Vương có ý hòa hoãn, cũng tạm gác qua hiềm khích. Kéo ghế ngồi ngang hàng nói:
- Vậy thì nay mỗi người lo phận của mình cho tốt. Bên Vương lo chuyện
trấn an dân tình, vỗ về để lòng người không oán thán. Khiến cho lòng
dân còn tin vào triều đình, tránh chuyện bất tín mà sinh ra trễ nải làm
ăn, thất thu ngân sách triều đình. Tránh dùng tuyên truyền thiếu nhất
quán vạch vòi những chuyện chính sách kinh tế, chẳng những không giải
quyết việc gì, gây xáo trộn niềm tin thêm.
Vương gật đầu:
- Chuyện ấy Vương phủ sẽ cho làm ngay, còn lại chuyện lo cho đất nước qua cơn khó khăn kinh tế này, trăm sự nhờ tay phủ Chúa.
Bạo phán:
- Đàm Cận làm quan bao năm, một lòng tận tụy, trên bảo sao làm vậy.
Triều đình không có ý kiến. Nhưng Phạm Gia làm thượng thư bộ lễ, thân
sinh trước kia coi bộ này có nhiều điều khiến Tề mất lòng, đưa lên phó
tể tướng sợ người Tề không ưng. Cái này để triều đình cân nhắc.
Bạo đứng dậy cáo từ:
Vương ngồi án thư, lôi bản dự thảo hiến pháp ra xem lại, sửa vội mấy
chữ, chỉnh dấu chấm phẩy. Rồi soạn công văn gửi bộ Học. Chỉ dụ bộ Học
phải ca ngợi rằng bản dự thảo này là thể hiện cho ý chí hào hùng của
nhân dân ra dưới thời kỳ mới, đồng thời phải nhấn mạnh con đường đi lên
thiên đường xã nghĩa vẫn còn dài toàn dân, toàn quân phải phấn đấu chịu
đựng gian khổ nhiều hơn nữa.
Lại nói về Bạo tể tướng, khi về phủ lập tức soạn công văn chỉ đạo tăng giá, tăng phí và tăng khai tháng khoáng sản.
Mưu sĩ có người thắc mắc chuyện tăng phí, giá e sẽ khiến dân tình thêm khó khăn mà oán hận.
Bạo nói:
- Như thế bọn phủ Vương mới chuyên tâm vào việc đối phó dư luận.
Không nhòm ngó việc nhà Chúa được. Hơn nữa chúng ta theo dõi phản ứng
dân chúng đến đâu, sẽ điều chỉnh. Cái này để đánh lạc hướng tất các dư
luận, để chúng ta tập trung cấp tốc gia tăng khai thác sản lượng tài
nguyên, lo tìm cách mượn tiền bên ngoài. Đó mới là cách lớn để giải
quyết vấn đề.
Lời bàn
Nhà Sản phước lớn, lúc nào cũng có nhân tài trị nước. Đừng tưởng việc
nói cho dân nghe là việc dễ, cũng đừng tưởng việc tăng giá, thuế và đào
tài nguyên muốn là được. Nói sao cho dân tin, làm sao cho dân không
biết. Đó mới là nghệ thuật cai trị độc đáo của nhà Sản.
Bởi thế nhà Sản mới tồn tại đến nay gần 70 năm.
