Đại tướng Võ Nguyên Giáp qua đời hôm trước thì sáng sớm hôm sau giờ
Mỹ tôi nhận được email từ Hà Nội của anh Cường, một người bạn mà tôi
coi như một người anh lớn. Trong thư anh viết:
“Biết em quan tâm những việc này anh gửi cho em bản gỡ băng của một
buổi gặp giữa cụ Giáp và John F. Kennedy Jr. hồi tháng Tám năm 1998. Bản
này do anh K., một người bạn Mỹ có mặt trong buổi hôm đó, thực hiện rồi
gửi cho anh. Anh đã từng đọc về cuộc gặp này nhưng nội dung trao đổi
chi tiết như trong văn bản gửi kèm thì anh chưa thấy ở đâu. Anh thấy có
lỗi vì đã giữ tài liệu có ý nghĩa lịch sử này đã lâu mà không sử dụng
làm gì cả. Nay cụ Giáp qua đời em xem rồi sử dụng thế nào cho phù hợp.
Anh K. chắc giờ ở Mỹ, đã mấy năm anh không liên lạc, số điện thoại lần cuối anh dùng liên lạc là…”
Văn bản anh Cường gửi gồm 7 trang với nội dung, bằng tiếng Anh, là
cuộc trò chuyện giữa John F. Kennedy Jr. là con trai duy nhất của cố
Tổng thống Hoa Kỳ John F. Kennedy (JFK) với Đại tướng Võ Nguyên Giáp vào
ngày 22 tháng Tám năm 1998 tại Hà Nội. Đọc đi đọc lại tài liệu này 2-3
lần tôi tự quyết định là cần phải liên hệ để gặp được anh K. do anh là
người Mỹ duy nhất có mặt tại buổi gặp hôm đó để ghi âm và tái hiện lại
nội dung cuộc đối thoại giữa hai nhân vật lịch sử. Tôi hình dung và hy
vọng rằng anh K. sẽ giúp tôi có được một góc nhìn mới về cách mà Đại
tướng Võ Nguyên Giáp giao lưu với nước Mỹ trong thời bình thông qua câu
truyện về cuộc gặp độc đáo này.
Qua miêu tả của anh Cường tôi cũng nhận ra là chính tôi cũng đã gặp
anh K một vài tháng trước trong buổi tiệc chia tay một người bạn chung
sắp rời Washington DC về lại Hà Nội. Do số điện thoại của anh K. mà anh
Cường cho không còn hoạt động nữa tôi đã phải liên hệ với người bạn
chung để cập nhật số điện thoại của anh K. Sáng Chủ nhật ngày 6 tháng
Mười tôi nhắn tin xin được nói chuyện với anh lúc nào tiện. Anh trả lời
ngay là đang đi lễ nhà thờ với gia đình và hứa sẽ gọi lại đầu giờ chiều.
Anh K. gọi tôi như đã hứa và chúng tôi nói chuyện với nhau hơn 40
phút. Là người đã có gắn bó 30 năm với Việt Nam lại là con rể Việt Nam,
anh K. mà tên Việt là Khanh, nói một thứ tiếng Việt thành thạo đến mức
suốt cuộc trò chuyện dài tôi gần như quên mình đang nói chuyện với một
người nước ngoài. Tôi bắt đầu bằng cách tự giới thiệu về mình, sau đó đề
cập đến việc anh Cường gửi cho tôi bản gỡ băng mà chính anh Khanh đã
thu âm 15 năm trước, kể với anh về ý định của tôi là viết một cái gì đó
về cuộc gặp mà anh Khanh đã tận mắt chứng kiến như là một cách để hồi
tưởng về Đại tướng Võ Nguyên Giáp trong những ngày này lúc đất nước Việt
Nam đang để tang ông. Anh Khanh kể sơ cho tôi nghe về hoàn cảnh của
cuộc gặp đó nhưng tôi phải xin phép ngắt lời anh và nhờ anh để dành câu
truyện kể cho tới lúc chúng tôi gặp nhau khi tôi có thể ghi chép lại cho
trọn vẹn. Anh Khanh nhiệt tình nhận lời đề nghị gặp của tôi và chúng
tôi hẹn là tôi sẽ qua đón anh ở cơ quan anh trong nội thành Washington
DC để cùng ăn trưa vào hôm thứ Ba ngày 8 tháng Mười.
+ + +
John F. Kennedy Jr sinh ngày 25 tháng Mười Một năm 1960 tại
Washington DC mười bẩy ngày sau khi cha anh, lúc đó là Thượng nghị sỹ
Kennedy vừa trúng cử để trở thành Tổng thống thứ 35 của Hoa Kỳ. Đắc cử
năm 43 tuổi, Tổng thống Kennedy thuộc đảng Dân chủ là tổng thống trẻ thứ
nhì của Hoa Kỳ và là tổng thống đầu tiên theo Công giáo La Mã. Dân Anh
Mỹ phong lưu có phong tục đặt tên cho con trai, thường là con trai cả,
giống hệt tên cha và dùng các hậu tố Jr. (Junior – trẻ, con) và Sr.
(Senior – già, cha) để phân biệt hai người. JFK Jr. là một trong bốn
người con của vợ chồng Tổng thống Kennedy và Đệ nhất Phu nhân Jacqueline
(“Jackie”) Kennedy. Gia đình Kennedy sinh nở 4 lần nhưng gái cả và giai
út đều yểu mệnh và chỉ có hai người sống sót là JFK Jr. và người chị là
Caroline Kennedy.
Tổ tiên của dòng tộc nhà Kennedy gốc gác là nông dân nghèo Ireland đã
đến Boston thời giữa thế kỷ 19. Khởi đầu làm nghề gò đúc đồng sau đó
chuyển sang kinh doanh văn phòng phẩm rồi thực phẩm và rượu họ đã có
tiền cho con cái học hành và thăng tiến trong xã hội. Ngay từ thế hệ thứ
hai sau khi đến Hoa Kỳ, ông nội của Tổng thống Kennedy đã trở thành
doanh nhân thành đạt và hạ nghị sỹ bang Massachusets. Cha của Tổng thống
học Đại học Harvard rồi trở thành người kinh doanh tài giỏi từng đứng
trong top 20 người giầu nhất Hoa Kỳ, đồng thời là chủ tịch đầu tiên của
SEC - Ủy ban Chứng khoán Liên bang và Đại sứ Hoa Kỳ tại Anh. Tổng thống
Kennedy sinh ra ở Boston và lớn lên ở Boston và New York sau đó học và
tốt nghiệp Đại học Harvard năm 1940 lúc 23 tuổi. Năm 1941 mặc dù bị từ
chối nhập ngũ do đau lưng, Kennedy đã nhờ bạn của cha mình là Giám đốc
Tình báo Hải quân can thiệp để được gia nhập Hải quân rồi chỉ huy tầu
tuần tiễu mang ngư lôi số hiệu PT-109. Trong đêm rạng sáng ngày 2 tháng
Tám năm 1943 ở gần Quần đảo Solomon, tầu PT-109 bị khu trục hạm Nhật
Amagiri đâm vào và bị vỡ làm đôi. Những người sống sót đã bơi 5 km tới
một bãi cạn không có nước hay lương thực. Kennedy đã vừa bơi vừa dùng
răng cắn vào dây áo phao để kéo một đồng đội bị bỏng không tự bơi được.
Nhóm này về sau đã được cứu sống và hành động quả cảm của Kennedy đã
biến ông thành một huyền thoại anh hùng và việc này đã giúp ích cho sự
nghiệp chính trị của ông về sau. Mới 29 tuổi, năm 1946, Kennedy đã trở
thành Hạ nghị sỹ và 6 năm sau ông đánh bại Henry Cabot Lodge (về sau là
Đại sứ Mỹ người quyết định loại bỏ ông Ngô Đình Diệm) để trở thành
Thượng nghị sỹ Hoa Kỳ, rồi từ đó đi lên trở thành Tổng thống Hoa Kỳ vào
năm 1960.
Hoa Kỳ được khởi sự ra bởi một nhóm những vị trưởng lão lập quốc với ý
chí xây dựng một nền cộng hòa do tình cảm chán ghét nền quân chủ Anh
quốc. Mục đích xây dựng một xã hội bình quyền của giới trung lưu làm xã
hội Hoa Kỳ dị ứng với những dân vương giả, quý tộc nhưng do vẫn có những
gắn bó về văn hóa và phong tục với châu Âu kiểu cách nên người Mỹ vẫn
bị lôi cuốn một cách lãng mạn bởi những giới con dòng cháu giống. Gia
tộc Kennedy, với ba đời là chính trị gia thành đạt và giầu có rồi đạt
tới đỉnh điểm là việc John F. Kennedy lên làm Tổng thống Hoa Kỳ, được
nhiều người coi như là “Hoàng tộc Hoa Kỳ”. John F. Kennedy Jr, hay
John-John như báo chí lúc đó hay gọi âu yếm, cậu con giai đầu tiên của
gia đình thuộc một gia tộc coi trọng việc giữ gìn nòi giống ra đời đúng
vào thời điểm người cha đạt đến tột đỉnh vinh quang là đỉnh cao của nền
chính trị Hoa Kỳ vì thế đã tự động trở thành một Hoàng tử Mỹ. Những hình
ảnh của gia đình Tổng thống Kennedy với cha mẹ trẻ trung, tài sắc và
hai con một gái một trai kháu khỉnh xinh đẹp đã trở thành biểu tượng của
một nước Mỹ thanh bình mà người Mỹ hoài niệm về cái thời tươi đẹp trước
khi những cơn bão của thập kỷ 60 đổ bộ đến gây ra bao xáo trộn.
Đúng như ý từ câu Kiều “Trời xanh quen thói má hồng đánh ghen”, cảnh
hạnh phúc đó không kéo dài được lâu. Ngày 22 tháng Mười Một năm 1963,
Tổng thống Kennedy bị ám sát chết khi đang đi cùng vợ tới thăm thành phố
Dallas thuộc bang Texas. Đám tang của Tổng thống Kennedy diễn ra vào
ngày 25 tháng Mười Một năm 1963 tại Washington DC. Ngày hôm đó cũng là
ngày cậu Hoàng tử Bé John F. Kennedy Jr. vừa tròn ba tuổi.
(Còn tiếp)
