Nguyễn Văn Tuấn
Mô hình “nghiên cứu khoa học” thời Lê Duẩn
Đọc cuốn “Đèn cù” đến Chương 9 thấy tác giả kể một câu chuyện liên
quan đến suy nghĩ của ông Lê Duẩn về dinh dưỡng và rau muống mà chỉ biết
phì cười. Chuyện kể như sau:
(Bắt đầu trích): Nhân nhắc đến Lê Duẩn thời gian này [1], xin kể
tiếp một việc cũng vào sổ tay tôi lúc ấy. Ban văn hoá của báo cho biết
anh Lê Duẩn quan tâm đến đời sống dân lắm. Anh đã hỏi kỹ anh Phạm Ngọc
Thạch [2] rằng một bát cơm ăn với rau muống luộc có khác một bát cơm ăn
với rau muống xào không. Khi nhờ phân tích khoa học cao siêu, (tôi ngứa
tay thêm mấy chữ này vào đây) biết là có khác nhau… ”cơ bản” thì anh
Duẩn đã chỉ thị hãy cố sao cho “về cơ bản” dân ta được ăn nhiều rau
muống xào mà “cơ bản” bớt luộc đi. Nói “về cơ bản” vì phấn đấu cho có
thêm mấy triệu thìa mỡ mỗi ngày “về cơ bản” không dễ!… Tôi nghĩ ngay
việc gì phải Phạm Ngọc Thạch nghiên cứu, cứ bày lên bàn ông Duẩn hai dúm
cơm, một rang mỡ, một không là ý kiến nó cho ý kiến nó ngay không phải
chờ Phạm Ngọc Thạch chỉ thị cho ngành y tế. (Hết trích).
Câu chuyện chứng tỏ một đất nước quá nghèo nàn, nghèo đến nổi phải
để ý đến xào và luộc rau. Câu chuyện còn cho thấy suy nghĩ hết sức đơn
giản qua câu hỏi có thể nói là không nên có từ một người với chức danh
tổng bí thư đảng. Nó chứng tỏ tư duy đơn giản và khá tuỳ tiện. Không suy
luận được giá trị dinh dưỡng giữa luộc và xào thì rõ ràng là có vấn đề
về văn hoá cơ bản. Nên nhớ rằng ngài cựu tổng bí thư chỉ học đến tiểu
học thì bỏ trường đi làm cách mạng. Với trình độ như thế thì rất khó đòi
hỏi ông có suy nghĩ gì cao siêu.
Không biết ông Phạm Ngọc Thạch khi được hỏi như thế đang nghĩ gì. Ông là người có học đàng hoàng, tốt nghiệp bác sĩ ở Pháp năm 1934. Thuở đời nay, ăn học đến thế mà phải đi trả lời câu hỏi về rau muống luộc và rau muống xào cái nào có giá trị dinh dưỡng hơn! Khổ nỗi người hỏi lại chính là sếp của mình.
Bs Phạm Ngọc Thạch là người có cá tính rất Nam bộ. Ông tự lái xe hơi
chứ không cần đến tài xế. Nhiều người gần ông cho biết ông ăn nói rất
bặm trợn và… bình dân (kiểu “mày”, “tao” như ông Tôn Đức Thắng). Nhân
nói chuyện Bs Phạm Ngọc Thạch, xin kể câu chuyện về ông như sau:
“Bác sĩ Nguyễn Văn Cương, trước kháng chiến chống Pháp có phòng mạch
tư ở đường Cây Mai, Chợ Lớn. Tập kết năm 1954 ra Bắc, anh được phân
công làm Giám đốc Viện điều dưỡng cán bộ miền Nam gần Hải Phòng. Là
người theo Phật giáo Tịnh độ cư sĩ, anh Cương thờ Phật Quan âm trong
nhà, và tối nào cũng gõ mõ tụng kinh. Tuổi cao, anh mất trong một cơn
hôn mê đái đường nặng. Bộ trưởng Phạm Ngọc Thạch tự lái xe từ Hà Nội
xuống đưa tang hơi trễ, khi linh cữu đã đưa ra khỏi nhà. Vào nhà thấy
tượng Phật và chuông mõ còn để chỗ cũ, anh nổi nóng thật sự, bảo phải
lập tức đưa theo xe tang. Anh nói: ‘Tin hay không là chuyện riêng của
các anh; còn tất cả chúng ta đều phải tôn trọng tín ngưỡng của người
thân đã khuất’.”
Quay lại câu chuyện rau muống, tôi phải nói là ngạc nhiên một người
làm chức cao chót vót như thế mà lại quan tâm đến… rau muống. Còn bao
nhiêu chuyện khác sao ông ấy không quan tâm và đầu tư suy nghĩ. Cũng có
thể ông ấy muốn lấy rau muống ra để chứng minh rằng ông rất quan tâm từ
những chuyện vĩ mô đến những chuyện vi mô, thể hiện một nhà lãnh đạo
toàn diện. Chỉ có điều câu hỏi hơi vớ vẩn và làm lộ ra cái hạn chế về
trình độ khoa học phổ thông. Thật rùng mình khi một người như thế mà
được đặt vào vị trí lãnh đạo cao nhất và ảnh hưởng bao trùm lên tất cả
các hoạt động chính trị - xã hội – khoa học.
