Chủ tịch Đảng FDP, Phó Thủ tướng Đức gốc Việt Rösler
TS Nguyễn Sỹ Phương, CHLB Đức
Không chỉ sự nghiệp lên như diều gặp gió ít ai có, mà ngay cả thời
điểm chấm dứt nó cũng được ấn định rõ vào lúc 45 tuổi, Chủ tịch Đảng
FDP, Phó Thủ tướng Đức gốc Việt Rösler được coi là một chính khách Đức
ngoại lệ.
Tính đến ngày 24.2.2013 ông tròn 40 tuổi, tức chỉ còn
5 năm hoạt động chính trường nữa, nhỉnh hơn thời gian cho một nhiệm kỳ
mới. Ngoại lệ còn đặc biệt ở chỗ, ông thuộc týp người luôn tạo bất ngờ
khác với cái người ta phán đoán. Rösler đi nghĩa vụ quân sự, thay vì chỉ
với thời hạn 1 năm, thì tự nguyện ở lại học y khoa để trở thành bác sỹ
quân y chuyên nghiệp, rồi tiến xa hơn, bảo vệ luận án tiến sỹ. Đang theo
đuổi tiếp chuyên khoa mắt để trở thành bác sỹ chuyên khoa này, thì bỏ
ngang bước vào chính trường.
Tiến một mạch chỉ trong vòng dăm bảy năm lên Tổng Thư
ký rồi Chủ tịch đảng FFD tiểu bang, Bộ trưởng Kinh tế Tiểu bang trẻ
nhất xưa nay. Sau thẳng cử của Liên minh cầm quyền năm 2009, Rösler được
cử giữ ghế Bộ trưởng Y tế Liên bang cũng trẻ nhất nội các xưa nay. Nửa
năm sau, ở tuổi 36, Rösler được Đại hội Đảng FDP bầu làm Chủ tịch đảng
Liên bang với số phiếu tín nhiệm kỷ lục 95,8 %, và đặt trọng trách chức
Phó Thủ tướng vào tay ông.
Bài phát biểu vo 66 phút của ông bị ngắt quãng nhiều
lần và khi dứt lời được cả đại hội đứng bật dậy vỗ tay tán thưởng như
với tài tử lâu tới 11 phút, kỷ lục dài nhất xưa nay; họ kỳ vọng ông như
một át chủ bài, có sứ mạng cứu vãn uy tín FDP trong dân chúng thời điểm
đó đã tụt từ mức tín nhiệm chiếm 14,6% cử tri bầu Quốc hội năm 2009,
xuống chỉ còn 3% theo thăm dò dư luận, mức thấp kỷ lục trong lịch sử
đảng này, nếu bầu cử, sẽ bị loại khỏi Quốc hội theo luật định, nghĩa là
không thể chấp chính. Lá phiếu người dân quyết định số phận mọi đảng
phái liệu có đủ tín nhiệm để họ trao quyền chấp chính hay không, trở
thành mục đích, thước đo, chuẩn mực, động lực vô hình, thúc đẩy mọi đảng
phái phải nỗ lực phấn đấu. FDP không ngoại lệ, giải thích tại sao
Rösler trở thành kỳ vọng cứu cánh.
Nhưng thật bất ngờ, kỳ vọng đó bị thực tế phủ nhận
phũ phàng, khi dưới sự lãnh đạo của Rösler, FDP vẫn không tài nào bứt
khỏi kỷ lục mất tín nhiệm 3% trước đó, còn bị bồi thêm 6/8 cuộc bầu cử
Quốc hội cấp Tiểu bang thất bại liên tiếp. Hàng ngũ lãnh đạo từ trên
xuống đều hoang mang lo cho số phận đảng FDP cầm chắc bị loại khỏi Quốc
hội trong kỳ bầu cử Quốc hội Liên bang năm 2013, tất yếu nảy sinh khuynh
hướng đòi Rösler đóng vai trò linh hồn của Đảng phải từ chức, sôi sục
cả đảng FDP lẫn chính trường Đức. Trong cuộc thăm dò ý kiến dân chúng
qua mạng FOCUS, với câu hỏi, ai sẽ cứu được FDP, 67% người trả lời tín
nhiệm Chủ tịch đoàn nghị sỹ FDP Rainer Brüderle, 23% tín nhiệm cựu Chủ
tịch Đảng Guido Westerwelle, chỉ còn 9% dành cho Rösler. Không thể chống
lại ý chí của dân, lập tức một kế hoạch lật đổ Rösler được đặt ra, đưa
Rainer Brüderle lên thay thế tạm thời, để lãnh đạo Đảng trong cuộc bầu
cử Quốc hội cận kề năm sau. Số phận Rösler vậy là đã được định đoạt.
Nhưng thật bất ngờ, kế hoạch chưa kịp thực hiện, thì
FDP lại thắng cử lớn, chiếm được 8,2% phiếu tại cuộc bầu cử Quốc hội
tiểu bang Schleswig-Holstein vào giữa năm ngoái, rồi sau đó tới tiểu
bang NWR lên đến 8,6% vượt xa so với kết qủa thăm dò ban đầu chỉ 2%, cao
hơn so với kỳ bầu cử trước chỉ 6,7%, gây tiếng vang lớn trên chính
trường Đức, đẩy đảng FDP vào thế khó xử số phận Rösler.
Tại cuộc hội nghị gặp gỡ truyền thống đầu năm của
Đảng FPD cách tháng trước, tại Thủ phủ tiểu bang Baden-Württemberg được
coi như một đại hội bổ sung, các nhân vật lãnh đạo cao cấp buộc phải đặt
vấn đề khủng hoảng nhân sự Chủ tịch Đảng lên bàn nghị sự. Kết quả
thương lượng thống nhất để Rösler giữ chức chủ tịch tới ngày bầu cử nghị
viện tiểu bang Niedersachsen quê hương ông, nếu thất bại sẽ bị thay
thế. Dư luận chính trường hồi hộp như xem bóng đá.
Tới sát kỳ bầu cử Quốc hội Tiểu bang Niedersachen,
theo kết qủa thăm dò dư luận, thật lạ lùng, uy tín đảng FDP lại rơi tự
do xuống đáy, chỉ còn 3-4% tín nhiệm, các đối thủ của ông phấp phỏng chờ
đợi cú nốc ao kết liễu sự nghiệp Rösler ở tuổi 39 chứ không cần chờ tới
45 như ông ấn định. Nguy hiểm hơn, theo cáo buộc sau này, Hans-Jürgen
Beerfeltz, cựu bí thư thường trực Đảng FDP đang giữ chức Quốc vụ khanh
thứ trưởng bộ hợp tác phát triển gọi điện tới viện thăm dò dư luận của
ARD vận động hạ kết qủa thăm dò, nhằm tác động xấu tới lá phiếu người
dân để FDP không đủ số phiếu vào nghị viện Tiểu bang, nhằm buộc Rösler
phải từ chức. Vậy là, vai trò chủ nhân của người dân không chỉ quyết
định số phận một đảng mà cả nhân sự của nó cũng phải theo chiều.
Tới ngày định mệnh chính trị của Rösler, 20.1.2013,
kết quả tranh cử của FDP thật bất ngờ so với mọi dự báo, vọt lên 9,9%,
tăng tới 1,7 % so với kỳ bầu cử nhiệm kỳ trước, đạt kỷ lục xưa nay, một
dấu hiệu tín nhiệm của dân chúng, không ai dám bác bỏ. 19 giờ 21 phút
sau khi nghe công bố kết qủa bầu cử, từ văn phòng Chủ tịch FDP ở tầng 3
toà nhà trụ sở Đảng Thomas-Dehler-Haus, Rösler bước xuống phòng họp báo
chí mở đầu bài phát biểu của mình, “đây là ngày đặc biệt, không chỉ của
Tiểu bang Niedersachsen mà của cả đảng FDP và tất cả những người ủng hộ
trên toàn nước Đức“.
Nhiều đối thủ của ông vốn sẵn sàng chịu đựng tranh cử
thất bại hoặc chỉ đạt chừng 5% là đủ lật đổ Rösler, ngỡ ngàng. Đối thủ
Kubicki, Chủ tịch Nghị sỹ Đảng FDP tiểu bang Schleswig-Holsteins, phát
biểu, “Rösler không lay chuyển nổi. Vấn đề nhân sự Chủ tịch Đảng sau
thắng cử này, vậy là đã được giải quyết, nếu tiếp tục đặt ra sẽ là trò
hề“. Những người hâm mộ ông thở phào coi như cuộc chiến nhân sự Chủ tịch
đã phân thắng bại. Nhưng ngay đêm bầu cử, không mãn nguyện như bao nhân
vật lãnh đạo khác khi giành được chiến thắng, Rösler đưa ra quyết định
bất ngờ, gặp đối thủ Brüderle nhân vật quyền lực thứ 2 trong đảng hơn 28
tuổi đời, “đánh bài ngửa“ thoả thuận phân chia quyền lực, giành cho
Brüderle quyền ứng viên cao nhất tranh cử Quốc hội Liên bang, mà trước
đó nhiều cộng sự của Brüderle được thăm dò cho biết sếp họ không bao giờ
chấp nhận mà nhắm tới chức vụ Chủ tịch, nay với kết qủa bầu cử đã không
thể từ chối. Tuy nhiên Rösler vẫn không yên tâm với thoả thuận ngầm
này, bởi Brüderle có thể phá bỏ do không ai biết; các đối thủ còn lại
cũng chưa chắc đã thuần phục; e ngại một khi thắng lợi huy hoàng qua đi,
những người chỉ trích chưa hẳn đã chịu yên, nhất là về lâu dài, Rösler
lập tức lên lịch triệu tập buổi họp lãnh đạo FDP ngày hôm sau, và tại
đây đã làm tất cả bất ngờ, bởi chưa từng có tiền lệ. Ông chính thức đề
nghị Brüderle giữ luôn chức Chủ tịch Đảng: “Tôi sẵn sàng xin được rút
lui, nếu Brüderle muốn trở thành Chủ tịch Đảng“. Những người có mặt sững
sờ, có cảm giác như 2 đối thủ đứng trước phòng đăng ký kết hôn, cơ hội
duy nhất hoặc trả lời ngay đồng ý sẽ nên vợ nên chồng hoặc vĩnh viễn
phải bỏ nhau, chấm dứt mọi cơ hội làm lại.
Buổi thảo luận kéo dài cả tiếng đồng hồ, chỉ mỗi Bộ
trưởng Phát triển Dirk Niebel từng dính vụ bê bối chở thảm mua cho cá
nhân từ Afghanistan bằng máy bay công vụ không đóng thuế nhập khẩu bị
Quốc hội điều trần ủng hộ Brüderle làm Chủ tịch, thêm 2 người phát biểu
nói ý tứ. Brüderle hiểu mình hoàn toàn mất cơ hội, dù Rösler sẵn sàng,
bởi nếu ông nhận chức sẽ bị coi như „kẻ phó vương lật đổ vua“, bởi uy
tín Chủ tịch đã được dân chúng khẳng định qua bầu cử, không thể chống
lại tín nhiệm của dân. Hơn nữa nếu đa số kêu gọi ông làm chủ tịch còn có
thể sẵn sàng, đằng này bị lẻ loi. Rốt cuộc, Brüderle buộc phải tuyên bố
từ chối, còn Niebel bị coi là anh hùng rơm, mất uy tín. Với tuyên bố
đó, Brüderle hết cơ hội chỉ trích Rösler, hay giành ghế Chủ tịch đảng
trong tương lai, vốn từng nổi tiếng dùng nghệ thuật từ ngữ tấn công
Rösler, khi Brüderle phát biểu: “Người Đức cần cây cổ thụ vững vàng
trước bão táp (hàm ý bản sắc Đức) hơn là cây tre nghiêng ngả (ngụ ý gốc
Việt)“, do một lần Rösler đã tự ví mình cây tre hàm ý không thể bật gốc
trước mọi phong ba bão táp. Truyền thông Đức được dịp bình luận, thật
bất ngờ ngoài mọi dự đoán, bây giờ cây tre đó đã quật trở lại Brüderle.
Đòi hỏi tổ chức Đại hội Đảng FDP nhiệm kỳ sớm hơn vào tháng 3 này, vốn
theo điều lệ phải vào tháng 5, do các đối thủ trước đây cầm chắc FDP sẽ
thất cử nghị viện tiểu bang Niedersachsen thống nhất đề xuất để phế
truất Rösler, bầu Chủ tịch mới kịp tranh cử quốc hội tháng 9, cũng được
Rösler nhân cơ hội uy tín đang lên đồng ý, để dứt điểm mọi vấn đề.
Buổi họp được cho là buổi sát hạch khả năng lãnh đạo
của Rösler về mức độ chín muồi. Ông trở thành tâm điểm truyền thông Đức,
một chính khách hiếm hoi cuả Đức vượt qua được mọi áp lực tâm lý lâu
dài bởi các đối thủ, như người lái xe chạy trên đồng lầy luôn bị lún xóc
nghiêng ngả nhưng vẫn băng về phiá trước, được ca ngợi như người anh
hùng của quê hương tiểu bang ông, bởi ông đã tập hợp được họ, khẳng định
vai trò mình và Đảng mình đúng như người dân mong mỏi, gửi gắm niềm tin
nơi lá phiếu – thước đo chính xác sự tín nhiệm của họ đối với mọi đảng
phái trong thế giới hiện đại!
N.S.P.
Tác giả gửi trực tiếp cho BVN
