Hồ Đức Yên
Tường thuật góp ý Hiến pháp của CLB Truyền thống kháng chiến – Khối Thanh niên, TP HCM.
Hội nghị sôi nổi trong suốt bốn tiếng đồng hồ…. chỉ có hai ý kiến đồng ý Điều 4, chín ý kiến đề nghị bỏ Điều 4…“
Ngày 6.3, tại Bảo tàng cách mạng TP.HCM, Khối Thanh niên thuộc Câu
lạc bộ Truyền thống kháng chiến đã tổ chức góp ý Dự thảo sửa đổi Hiến
pháp 1992.
Trong phần chương trình, hội nghị đã nghe ông Trần Quốc Thuận, nguyên
Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội giới thiệu tóm tắt Kiến nghị 7 điểm
của Nhóm 72 trí thức:
Quyền lập hiến phải thuộc về toàn dân, không thể thuộc về bất kỳ một tổ chức hay cơ quan nào;
Lời nói đầu không phải là chỗ để tuyên dương công trạng của bất kỳ tổ chức hay cá nhân nào; sửa Dự thảo theo đúng tinh thần của Tuyên ngôn về Quyền Con người năm 1948 và các công ước quốc tế mà Việt Nam đã tham gia;
Sở hữu tư nhân, tập thể, cộng đồng về đất đai cùng tồn tại với sở hữu nhà nước; các cơ quan nhà nước phải tuân thủ Hiến pháp và luật;
Thành lập Tòa án Hiến pháp với chức năng phán quyết;
Lực lượng vũ trang trung thành với Tổ quốc và nhân dân, không trung thành với bất kỳ tổ chức nào (yêu cầu bỏ quy định lực lượng vũ trang phải trung thành với Đảng Cộng sản Việt Nam);
Phải có trưng cầu dân ý để phúc quyết Hiến pháp;
Và cuối cùng là gia hạn thời gian lấy ý kiến của nhân dân đến hết năm 2013.
Đường lối của Đảng phải minh bạch
Nếu mở đầu cho chương trình là bản góp ý của ông Nguyễn Văn Thuyền,
nguyên Thường vụ Thành ủy, Chủ nhiệm CLB Kháng chiến TP.HCM, (do tuổi
cao không tham dự, được đọc lại tại hội nghị) với tinh thần chủ yếu là
sự cần thiết của điều 4 trong Hiến pháp, cùng câu hỏi gay gắt “ai là kẻ
mưu toan dẹp bỏ điều 4”, thì ngay sau đó là các ý kiến đầy tâm huyết thể
hiện xu hướng ngược lại.
Đặt vấn đề nên hay không nên có điều 4, luật sư Nguyễn Đăng Liêm,
nguyên Hiệu trưởng Đại học Gia Định cho rằng: Hiến pháp không thể tự
định trước cái quyền Đảng Cộng sản “là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã
hội” được. Hiến pháp “khẳng định ý chí của nhân dân” thì trước hết Đảng
phải được nhân dân trao quyền lãnh đạo. Nhưng vấn đề là nhân dân có
trao quyền đó hay không? Trong khí hoạt động của Đảng thời gian qua
không đảm bảo công khai, minh bạch; nhiều đường lối, chính sách và thực
hiện chính sách không của dân, vì dân đã dẫn đến sai lầm, yếu kém, tiêu
cực và đặc biệt là tham nhũng trầm trọng.
Tình trạng đó có nguyên nhân là người dân không được thực sự làm chủ,
hoặc hơn thế là quyền làm chủ của nhân dân bị vi phạm. Vì vậy, Điều 6
viết: “Nhân dân thực hiện quyền lực nhà nước bằng các hình thức dân chủ
trực tiếp, dân chủ đại diện thông qua Quốc hội, Hội đồng nhân dân và
thông qua các cơ quan khác của Nhà nước” là không thể. Bởi Quốc hội, Hội
đồng nhân dân cũng chỉ là “cánh tay nối dài của Đảng”. Đó là chưa kể
nhiều những văn bản dưới luật được thực thi đã vi phạm Hiến pháp. Với tổ
chức để người dân “thực hiện quyền dân chủ trực tiếp đại diện” như thế
thì làm sao “giám sát” được Đảng và lấy gì để “buộc” Đảng phải “chịu
trách nhiệm trước nhân dân về những quyết định của mình”? (Điều 4, Khoản
2).
Tán thành với quan điểm của ông Nguyễn Đăng Liêm, ông Lê Công Giàu,
nguyên Phó bí thư Thành đoàn TP.HCM, đã đưa ra một lập luận đầy tính
nhân văn. Theo ông, những tổ chức là “cánh tay nối dài của Đảng” thì
không thể phản biện được Đảng. Trước đây, Bác Hồ đã đề ra hai Đảng Xã
hội và Dân chủ; tất nhiên là hai đảng này không cạnh tranh nổi với Đảng
Cộng sản, nhưng ít nhất cũng là tổ chức phản biện trong Quốc hội đối với
đường lối của Đảng Cộng sản. Hiện về danh nghĩa chúng ta có hệ thống
kiểm soát quyền lực, nhưng trên thực tế hệ thống kiểm soát này không thể
kiểm soát được. Có thể ví đây là một cái thắng (phanh) lúc ăn lúc
không, thậm chí có lúc chạy tuột luôn. Thử hỏi, các đồng chí ngồi trên
xe máy không có thắng, liệu có dám chạy không? Vậy mà hiện nay con tàu
ViệtNamvới tám mươi sáu triệu dân phải ngồi trên một hệ thống thắng
không ăn, đang tuột dốc với tốc độ cao, cực kỳ nguy hiểm. Thắng không ăn
đồng nghĩa với hệ thống kiểm soát quyền lực bị vô hiệu, đã dẫn đến hư
hỏng không thể sửa được. Hãy thử nhìn ra các nước, chỉ với 30 năm họ đã
là một nước công nghiệp hóa, dân chủ, tự do. Còn Việt Nam ta kể từ khi
có Đảng đã hơn 80 năm, có chính quyền gần 70 năm và giải phóng cũng gần
40 năm mà vẫn lạc hậu. Điều đó có nghĩa là đường lối của Đảng không còn
phù hợp nữa, phải thay đổi.
“Nói Đảng nhưng thực chất là các vị trong Bộ Chính trị và một trăm
bảy mươi mấy vị ủy viên Trung ương lãnh đạo đất nước và quyết định thể
chế chính trị. Vậy bây giờ mấy vị này phải đề ra giải pháp đường lối đưa
đất nước đi lên. Nếu không được là có tội với dân tộc. Nếu không được
thì phải chấp nhận đa đảng”. Ông Lê Công Giàu nói.
“Phải dứt khoát bỏ tất cả các cụm từ xã hội chủ nghĩa”
Đó là một trong hai quan điểm khẳng định “dứt khoát” của ông Hồ
Hiếu, nguyên cựu tù Côn Đảo, nguyên Chánh văn phòng Ban Dân vận Mặt
trận, TP.HCM. Thứ nhất, tên nước không thể kèm theo ý thích của một số
người theo chủ nghĩa này, không theo chủ nghĩa kia; hay là theo cái đạo
này, bỏ cái đạo khác. Đó là chưa kể xã hội chủ nghĩa là chưa có thật,
rất xa với và không biết bao giờ sẽ có. Đặt tên nước là Cộng hòa Xã hội
chủ nghĩa là người cộng sản đã lạm quyền. Đề nghị lấy lại tên nước Việt
Nam Dân chủ Cộng hòa, cái tên do CT Hồ Chí Minh khai sinh.
Tên gọi “xã hội chủ nghĩa” như cái vòng kim cô. Vì cái vòng kim cô
xã hội chủ nghĩa duy ý chí này nên nhà đất sai không sửa, giáo dục kém
không sửa; rồi kéo theo hàng loạt chính sách không hoàn chỉnh mang tên
xã hội chủ nghĩa: pháp chế xã hội chủ nghĩa, Nhà nước xã hội chủ nghĩa,
nền giáo dục xã hội chủ nghĩa, y tế xã hội chủ nghĩa, kinh tế… đã thị
trường lại còn định hướng xã hội chủ nghĩa… Cái chữ “xã hội chủ nghĩa”
đó chia rẽ dân tộc trong nước và nước ngoài, chia rẽ cộng đồng thế giới.
Thứ hai, theo, ông Hồ Hiếu là “dứt khoát phải xóa hẳn đất đai thuộc sở
hữu toàn dân. Toàn dân là ai? Ai tên là “toàn dân”. Nhà nước quản lý mà
trên là Đảng lãnh đạo thì đất đai là của Đảng, của Nhà nước mất rồi. Nhà
nước quản lý nghĩa là muốn thu hồi là thu hồi, muốn cưỡng đoạt, định
giá là cưỡng đoạt, định giá. Và như vậy thì vẫn xảy ra tình trạng như
thời gian vừa qua, chính sách về ruộng đất và thực thi chính sách này
không minh bạch, dẫn đến khiếu kiện đất đai kéo dài không dứt…
Đảng nên bình tĩnh và xem lại mình
Ông Kha Lương Ngãi, nguyên Phó Tổng biên tập báo Sài Gòn Giải phóng
phản ánh một thực trạng bức xúc, đó là tình hình đất nước đang rất khó
khăn với bao âu lo, nhưng Đảng và dân mỗi người lo một cách khác nhau.
Đảng lo giữ gìn thể chế, sự tồn vong của chế độ; dân lo đời sống khó
khăn, kinh tế sa sút, tham nhũng trầm trọng… Dân và Đảng không gặp nhau,
không còn đâu là ý Đảng, lòng dân. Ông Ngãi đề xuất: “Hiện, đang có góp
ý Hiến pháp của 72 trí thức (gọi tắt là Kiến nghị 72 – đã có hơn 9.000
người ký tên) với Kiến nghị 7 điểm đúng đắn. Vì vậy, Đảng nên gặp gỡ để
bàn bạc trao đổi, sửa Hiến pháp theo tinh thần của các kiến nghị nêu
trên nhằm phát huy dân chủ và hoà hợp dân tộc là những đòi hỏi hết sức
bức xúc của nhân dân trong giai đoạn trước mắt, cũng như cho sự phát
triển bền vững lâu dài của đất nước”.
Từ ý nghĩa này, ông Võ Văn Thôn, nguyên Chủ tịch UBND Q3, Giám đốc
Sở Tư pháp đề xuất, góp ý Hiến pháp là việc hệ trọng, Đảng nên hết sự
bình tĩnh, lắng nghe. Đã có chủ trương đúng đắn “góp ý không có vùng
cấm”, vậy đề nghị Tổng Bí thư, Chủ tịch Quốc hội, cũng như báo chí, đài
truyền hình của Đảng không nên lên án, đả kích những góp ý trái chiều.
Hội nghị cũng thu được nhiều ý kiến sắc bén qua các nội dung: Công
chức nhà nước ở các cơ quan lập pháp, hành pháp, tư pháp… đều ăn lương
do dân đóng góp. Bộ máy Nhà nước của dân phải phục vụ nhân dân, đương
nhiên phải phi chính trị hóa, kể cả công an, quân đội. Phải có tòa án
bảo vệ Hiến pháp, ngay đến Hiến pháp 92 cũng có những cái hay, cái đúng
nhưng thường bị các nghị định, nghị quyết sai vô hiệu hoặc đi ngược lại
với Hiến pháp. Lập hiến (xây dựng, ban hành hay sửa đổi hiến pháp) là
quyền của nhân dân, nhưng với Dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992 này thì vẫn
là do Đảng lập, Đảng soạn. Vì vậy phải viết lại Hiến pháp…
Hội nghị sôi nổi trong suốt bốn tiếng đồng hồ. Ngay cả bên lề, cũng
có những ý kiến xác đáng, ấy là: Góp ý hiến pháp không được báo đài phản
ánh trung thực. Một buổi như hôm nay chẳng hạn, chỉ có hai ý kiến đồng ý
Điều 4, chín ý kiến đề nghị bỏ Điều 4, nhưng lại sẽ tường thuật “Hầu
hết ý kiến khẳng định cần có Điều 4 trong Hiến pháp”!
Thứ tư, ngày 27 tháng ba năm 2013
H.Đ.Y.
H.Đ.Y.
