Dân Luận: Theo tin của gia đình và của nhà văn
Phạm Xuân Nguyên từ Hà Nội, nhà văn Bùi Ngọc Tấn đã qua đời vào lúc 6h15
sáng nay (18/12/2014) tại Hải Phòng sau một thời gian bị bệnh ung thư,
hưởng thọ 81 tuổi. Ông Bùi Ngọc Tấn sinh năm 1934 tại Thủy Nguyên (Hải
Phòng), năm 1954 trong đoàn quân về tiếp quản Hà Nội, sau đó làm báo
Tiền Phong, rồi chuyển về Hải Phòng tiếp tục viết báo và viết văn.
Năm 1968, ngày 8/12, ông bị bắt vì bị coi là liên quan đến vụ án
“xét lại” và phải ở tù năm năm (1973). Sau hơn hai mươi năm bị im tiếng
trên văn đàn, ông trở lại viết và xuất bản bằng những hồi ức về nhà văn
Nguyên Hồng, bằng những truyện ngắn nổi bật, và đặc biệt là bằng cuốn
tiểu thuyết mang tính tự thuật “Chuyện kể năm hai nghìn”. Ngoài ra ông
còn sáng tác nhiều tác phẩm có giá trị văn học cao, trong đó tiểu thuyêt
"Biển và chim bói cá" (2008) đã được giải thưởng Văn học Henri
Queffenlec của Pháp.
(Vietnamthoibao)
- Thương tiếc nhà văn Bùi Ngọc Tấn, anh vừa từ giã chúng ta lúc 6:30
sáng nay. Xin gửi các bạn, các anh chị lá thư tôi viết cho anh sau khi
đọc bản thảo "Thời biến đổi gien", được anh đưa thành bài Tựa cuốn sách
sắp ra mắt ở Mỹ với tên "Hậu chuyển kể năm 2000".
Cầu chúc hương hồn anh an bình.
Cầu chúc hương hồn anh an bình.
Hoàng Hưng
Thư gửi Bùi Ngọc Tấn sau khi đọc “Thời biến đổi gien”
Anh Tấn ơi!
Tôi đã đọc một mạch xong bản thảo cuốn sách trên 300 trang của anh
trên suốt chặng đường Đà Nẵng – Sài Gòn 20 giờ xe đò, trừ mấy giờ ngủ
chập chờn. Và cũng như cái lần đọc Chuyện kể năm 2000 (CKN2000) mà anh
còn nhớ rất rõ và kể lại trong sách này, nước mắt và cả sự nghẹn ngào
phải kìm để không thành tiếng nấc, cứ tự nhiên bật ra. Để rồi ngay sau
đó tiếng nghẹn ngào lại biến thành tiếng “cười rinh rích” không kìm nổi.
“Đi đến cốt lõi ngọn nguồn” của Sự thật, không né tránh, không sợ
hãi, cái Sự thật bi phẫn mà anh đã trải qua, mà bạn bè anh trong đó có
tôi, mà cả dân tộc này đã trải qua trong hơn nửa thế kỷ, anh đã phơi bày
nó chính xác đến từng chi tiết rùng mình y như từng nắp chai nước mà
hai đứa con anh chắt chiu để sống mỗi ngày; nhưng anh luôn vượt qua nó,
vượt lên trên nó bằng cái hài hước quen thuộc của mình. Cái hài hước chỉ
có ở những tâm hồn mạnh mẽ, không thể khuất phục, của những con người
“đắm đuối cuộc sống” – chữ của một hoạ sĩ bạn đọc CKN2000 mà anh tâm
đắc.
Tinh thần kép nói trên, thấm nhuần trong những trang miêu tả và kể
chuyện hấp dẫn, hồi hộp vô cùng, là sức mạnh những trang viết của anh, ở
đây cũng như ở CKN2000. Ấn tượng khó quên của tôi về CKN2000 chính là ở
những đoạn “căng thẳng” kỳ lạ như đoạn tả cảnh chia cơm tù ở trại,
những con mắt tù hau háu, đau đáu theo dõi việc “cân” các suất cơm bằng
chiếc que, những con mắt có khả năng phát hiện chính xác đến từng gam
cơm thừa thiếu; còn ở “chuyện kể” mới này, là ở những đoạn gom sách nộp
lại cho nhà xuất bản - những âm mưu tính toán, những cuộc điện thoại
bằng “mật mã”, những cuộc hẹn hò “bí mật” với vai chính mặc áo Phổ Nghi,
đội mũ “ninja”… – li kỳ như truyện trinh thám…
Vâng, 14 năm sau “Chuyện kể”, Bùi Ngọc Tấn lại hiến cho người đọc một
“chuyện kể”, lần này là chuyện kể về “chuyện kể”. Tất cả những gì liên
quan đến việc viết, in, phát hành, thu hồi CKN2000, với tất cả những con
người liên quan, những bình luận,
những hậu quả khôn lường của nó. Anh đã gọi cuốn tiểu thuyết dựa trên nguyên mẫu mình là Chuyện kể…, ngược lại, bây giờ đặt cái tên rất “tiểu thuyết” cho cuốn hồi ức – tư liệu về Chuyện kể… là Thời biến đổi gien.
những hậu quả khôn lường của nó. Anh đã gọi cuốn tiểu thuyết dựa trên nguyên mẫu mình là Chuyện kể…, ngược lại, bây giờ đặt cái tên rất “tiểu thuyết” cho cuốn hồi ức – tư liệu về Chuyện kể… là Thời biến đổi gien.
Có lẽ bởi anh không muốn người đọc chỉ đọc nó như một hồi ức riêng
tư. Mà là hồi ức về một thời đại. Một thời đại ghê gớm trên quê hương
chúng ta mà cái “gien” NGƯỜI đã bị biến đổi đến thảm hại!
Những con người tốt nhất, bản thân anh, người vợ thủy chung lặng lẽ
kiên cường, bạn bè anh – những nhà văn nhà báo khăng khăng một niềm tin
ngây thơ vào Cái Đẹp – suốt đời bị nghi ngờ, bị rình rập, bị săn đuổi,
đã phải lay lắt để tồn tại như những PHÓ NGƯỜI. Những người tốt khác,
ông giám đốc một nhà xuất bản hiếm có, những biên tập viên tâm huyết…
dám in tiểu thuyết của anh, những người âm thầm hỗ trợ cho nó ra đời và
đến tay người đọc… đã phải sống hai mặt, mặt NGƯỜI ở chốn riêng tư, mặt
CÔNG CỤ ở chốn hành nghề. Những kẻ khác thì tùy mức độ, phần NGƯỜI và
phần CÔNG CỤ tỷ lệ nghịch với nhau, ý thức CÔNG CỤ khác nhau từ chỗ ý
thức rõ rệt, đến chỗ vô thức, bản năng, hay chỉ là một thói quen tập
nhiễm.
Tôi nhớ đến cái vườn tượng trên một sườn đồi ở Praha. Rải rác từ chân
đến đỉnh đồi, là tượng những NGƯỜI không toàn vẹn hình hài, kẻ mất tay,
kẻ mất chân, kẻ không đầu, kẻ không tim… Nếu nói đến tội ác của một chế
độ, thì tôi xin nói rằng tội ác lớn nhất của nó chính là phá hủy TÍNH
NGƯỜI trong nhiều thế hệ. Một nền kinh tế lụn bại có thể nhanh chóng
phục hồi với sự tự cải tổ và trợ giúp từ bên ngoài, một nhà nước bất lực
có thể được thay thế với sự đồng thuận của dân chúng, một đất nước thất
trận có thể khôi phục lực lượng quân sự của mình bằng tiền bạc, kỹ
thuật… Nhưng một dân tộc mà TÍNH NGƯỜI bị phá hủy thì không biết cần đến
mấy thế hệ để trở lại làm NGƯỜI toàn vẹn.
Nỗi ám ảnh ấy đã theo tôi nhiều năm nay. Và trong tâm thế ấy, tôi tâm
đắc với Bùi Ngọc Tấn về ý nghĩa của việc Viết: Viết là “cuộc chiến đấu
vô vọng” để “giữ sự trong sáng trong đôi mắt nhìn đời của các con tôi”.
Tôi xúc động vì lời ông bác sĩ ung thư đang chờ chết nói ông đã được
tiếp sức từ những trang sách như thế nào: “Tôi hiểu rằng con người không
được phép bi quan, không được phép đầu hàng. Tập sách của anh đã nâng
đỡ tôi sống những ngày còn lại. Còn một ngày cũng sống cho ra sống”.
Vì thế, chúng ta phải viết. Vì những người đọc như thế. Vì chính
chúng ta. Có những kẻ không muốn ta viết, ta phải viết. Họ sợ ta viết,
ta phải viết. Họ cấm ta viết, ta phải viết. Họ trùy lung, tiêu hủy những
trang viết của ta, ta phải viết. Họ ngăn cản những trang viết của ta
đến người đọc, ta phải viết. Ta phải viết “khi cuộc sống chúng ta bị nén
xuống sát gần cái chết”, phải không anh Tấn!
Sài gòn, sau ngày biểu tình lớn chống Trung Quốc xâm lược 11/5/2014
Hoàng Hưng
Nhà văn Bùi Ngọc Tấn qua đời
Tác giả của "Biển và chim bói cá" tạ thế lúc 6h15 sáng nay, ngày 18/12, sau những năm tháng chống chọi với bệnh ung thư.
Nhà văn Bùi Ngọc Tấn qua đời tại nhà riêng ở Hải Phòng, hưởng thọ 81
tuổi. Gia đình ông đã báo tin cho các nhà văn, trong đó có nhà thơ, dịch
giả Dương Tường - người bạn thân của Bùi Ngọc Tấn.
Bùi Ngọc Tấn sinh năm 1934 tại thành phố Hải Phòng. Trước khi viết
văn ông làm báo. Theo đoàn quân tiếp quản Hà Nội năm 1954, ông tới Hà
Nội, sau đó làm phóng viên báo Tiền Phong với bút danh Tân Sắc.
Ở tuổi ngoài đôi mươi, ông đã có tác phẩm in ở các nhà xuất bản như Văn học, Lao động, Thanh Niên, Phổ thông.
Năm 1969, ông trở về quê làm biên tập viên tại báo Hải Phòng Kiến
thiết và tập trung viết báo để nuôi gia đình. Giai đoạn từ tháng 11/1968
đến tháng 3/1973 ông vướng vào lao lý. Bùi Ngọc Tấn có một thời gian
"ẩn dật" với văn chương, ngừng viết từ 1974 tới 1994.
Sau 20 năm im tiếng trên văn đàn, ông trở lại với bạn đọc bằng những
trang hồi ký về nhà văn Nguyên Hồng và những truyện ngắn nổi bật.
Nhà văn Bùi Ngọc Tấn (thứ ba từ trái sang, hàng sau) cùng bạn bè hồi tháng 11/2014.
Độc giả biết tới Bùi Ngọc Tấn qua nhiều tác phẩm như tập truyện Những
người rách việc (1996), Rừng xưa xanh lá (2004), tiểu thuyết Biển và
chim bói cá (2009). Bên cạnh đó, ông còn có nhiều tác phẩm nổi bật như
Mùa cưới, Đêm tháng 10, Nhằm thẳng quân thù mà bắn, Nguyên Hồng thời đã
mất, Một thời để mất, Một ngày dài đăng đẳng... Tiểu thuyết Biển và chim
bói cá của ông được trao tặng giải thưởng Henri Quefenlec tại Liên hoan
sách và biển diễn ra tại Pháp năm 2012.
Hiện gia đình nhà văn đang bàn bạc để định ngày đưa tang ông.
Lam Thu