Thứ Ba, 2 tháng 9, 2014

Trung Quốc, nạn tham nhũng sau bộ mặt hào nhoáng (P. 2)

Evan Osnos
Diên Vỹ chuyển ngữ
(Tiếp theo phần 1)
Những vụ tai tiếng trở thành nhịp phách trong quá trình đi lên của Trung Quốc. Tổng hợp của kỹ thuật, giàu sang và những hớ hênh tày trời đã kéo mở bức màn từng bảo vệ giới lãnh đạo Đảng Cộng sản khỏi những soi mói bên ngoài. Chưa bao giờ người dân nhà nước Cộng hoà Nhân dân lại biết được quá nhiều những ưu tiên của những kẻ điều hành nó. Trong suốt hai năm, một cán bộ Đảng bình thường tên là Hàn Phong đã lưu lại hơn năm trăm trang nhật ký riêng trong đó liệt kê chi tiết cuộc sống của ông trong chức vụ cục trưởng Cục Độc quyền Thuốc lá tại thành phố Lai Tân ở miền nam. Khi nhật ký của Hàn Phong bị tung lên mạng - ông ta không biết được là bằng cách nào - nó thuật lại một cuộc sống tràn đầy tiệc tùng, ngoại tình, những chuyến đi công tác để hưởng thụ, xen kẽ với những công việc của Đảng. Sau một ngày làm việc bình thường, ông viết:
Thứ Ba, Ngày 6 tháng Mười một (Nhiệt độ 11-25 độ C, trời nắng): Mình hiệu đính một bài phát biểu về “Những Ứng xử Văn minh”. Vào giờ ăn trưa, Lý Đức Huy và những người khác từ Hạ Môn sang và cả bọn đi nhậu. Sau đó mình ngủ trưa tại nhà nghỉ công ty … Đi ăn tối, uống rất nhiều … Vào 10 giờ tối, cô Đàm Thiện Phương lái xe đến và kéo mình qua nhà cô ấy. Chúng tôi làm tình ba lần, và thêm lần nữa lúc tảng sáng.
Khi cuốn nhật ký bị tiết lộ, Hàn đã bị bắt vào tháng Ba 2010. Ông bị truy tố và kết án 13 năm tù vì tội nhận hối lộ trên một trăm nghìn đô la tiền mặt lẫn bất động sản. Trong cơ tầng chính trị, ông chỉ là một con cá bé, và Đảng không ngần ngại quẳng ông lên giàn hoả. Khi tôi đọc nhật ký của ông, tôi bị sốc vì vẻ bình thường của nó; ông không là một tên côn đồ cũng chẳng là một nhà lãnh đạo cấp quốc gia, ông chỉ là một người đàn ông làm trong khả năng có được của mình để nắm giữ những phẩm lộc mà hệ thống chính quyền treo trước mặt mình. (Ba kiểu lạm dụng ngân sách công bao gồm: đi lại, ăn uống và xe hơi - được gọi là “Tam Công”, và Bộ Tài chính từng ước đoán rằng nó đã làm thiệt hại cho nhà nước 14 tỉ nhân dân tệ - hơn phân nửa ngân sách quốc phòng.) Trong ngày cuối năm, Hàn thống kê cuộc sống của mình:
Công việc năm nay trôi chảy hơn mọi năm… Quyền lực của mình với nhân viên tăng lên … Con trai học hành tốt, nó được giới thiệu chuẩn bị tốt nghiệp mà không phải thi cử. Sau hai năm, nó sẽ không gặp khó khăn gì khi kiếm việc làm. Năng khiếu nhiếp ảnh của mình đã tăng thêm một bậc, mình sẽ cố gắng tiếp tục học mãi. Chuyện đàn bà cũng tiến triển tốt. Làm quen với cô Phan. Thường xuyên quan hệ với Đàm Thiện Phương, và mình cũng tận hưởng thời gian với Mạc Dao Đài. Năm nay tốt về mặt phụ nữ, nhưng với quá nhiều bạn tình, mình phải để ý đến sức khoẻ.
Thời gian sau, giới blogger Trung Quốc học cách xem xét các bức ảnh của quan chức để tìm ra những bằng chứng về thói quen không trùng hợp với tiền lương của họ. Họ đăng những bức ảnh của các cơ quan công an có những chiếc Maserati và Porsche sơn màu xanh trắng. Họ chỉ ra một quan chức nhà đất địa phương tên Chu Cửu Canh thường xuyên được chụp ảnh khi hút loại thuốc lá giá 24 đô la một gói, và sau những điều tra về tội nhận hối lộ ông bị kết án 11 năm tù. Một blogger khác đã trở thành chuyên gia khám phá những cán bộ chuyên đeo những đồng hồ đắt tiền một cách đáng ngờ, và anh ta được biết với bí danh “kẻ canh xét đồng hồ”.
Ngành kiểm duyệt cố gắng hạn chế những thông tin này trên mạng trong khả năng của mình, nhưng mỗi vụ án mới lại xé thêm một lỗ hổng trên hình ảnh của Đảng vốn luôn cam kết rằng mình là “người đầu tiên nếm mùi cay đắng, người cuối cùng tận hưởng phúc lợi.” Mỗi vụ án mới lại giảm đi cái vẻ nó là trường hợp hi hữu, và mỗi chi tiết mới lại nhấn mạnh thêm khoảng cách giữa bề ngoài nghiêm trang và sự thật trần trụi bên dưới của Đảng. Một phụ nữ lên mạng kể lại quan hệ của mình với xếp của bà là Y Tuấn Khanh, Cục trưởng Cục Biên dịch Trung ương Đảng - tức là người chuyên rao giảng giáo điều và giá trị Mác xít. Người tình nhân này kể lại việc cô đã trả tiền cho ông để mua chức và đăng tải những tin nhắn giữa hai người trong ba năm qua cũng như những tường thuật dài về sushi, rượu sake và những hẹn hò vào giờ trưa.
Một trường hợp khác đã phát hiện ra một tập ảnh - bị rò rỉ khi chữa máy tính - trong đó ghi lại quan hệ tình dục qua lại của năm người nam nữ trong một khách sạn. Người xem nhanh chóng nhận diện một số quan chức nhà nước. Vấn đề ở đây không phải là sự xấu hổ mà là thói đạo đức giả: không lâu trước đó, chính quyền đã truy tố một giáo sư công nghệ thông tin, một người sống với mẹ già và trong thời gian rỗi, ông tổ chức nhóm làm tình tập thể - một cộng đồng trong đó ông được biết đến với cái tên mạng là Ngọn lửa Hùng tráng. Ông bị bắt và tuyên án ba năm rưỡi với tội danh “Dâm loạn tập thể”, một tàn dư của thời kỳ trước khi chính quyền truy tố người dân tội “lưu manh” vì có quan hệ tình dục ngoài hôn nhân. Trường hợp của Ngọn lửa Hùng tráng trở thành biểu tượng đấu tranh của những người ủng hộ quyền riêng tư, vì tin tức về các cán bộ làm tình tập thể trở thành một thách thức về quan hệ công chúng của Đảng. Một chính quyền huyện quyết định tuyên bố đấy là một trường hợp bị nhận diện nhầm, và tờ Nhân dân Nhật báo tóm tắt với tựa đề KẺ TRẦN TRUỒNG KHÔNG PHẢI LÀ BÍ THƯ CỦA CHÚNG TA. (Hoá ra chính là ông ấy.)
Có quá nhiều vụ khiến tôi gặp khó khăn trong việc cập nhật. Có một quan chức tại Sơn Tây bị phát giác với bốn vợ và mười con trong một xứ sở có luật một con. Và lại có một đoạn băng ghi hình khó quên của một bí thư Đảng tên Lôi Chính Phú hăng hái quan hệ với một phụ nữ chỉ một phần ba tuổi của ông. Và người này, hoá ra lại do một nhà xây dựng địa phương thuê để quyến rũ Lôi nhằm mục đích khống chế ông. (Ông là một con người to béo, phốp pháp, và dân mạng Trung Quốc đã so sánh ảnh ông với Jabba the Hutt, một nhân vật phì nộn ác độc trong phim Star Wars.)
Trường hợp cuối cùng mà tôi theo dõi trước khi bỏ cuộc không thèm đọc những tường thuật loại này là về một giám đốc công an huyện Ô Tô. Khi ông bị phát hiện có quan hệ tình cảm với những phụ nữ mà ông đã thăng chức họ trong lực lượng công an - trong khi nuôi họ trong những căn hộ cao cấp bằng tiền thuế của dân - cơ quan của ông đã đưa ra một minh định nghe có vẻ như là một tin vui trong hoàn cảnh ấy: hai tình nhân của giám đốc công an không phải là chị em sinh đôi, họ chỉ là chị em ruột. Khi tôi đọc đến chi tiết này, tôi ngừng nhai và ngẩng lên, chớp mắt để nhận thức được toàn bộ ý nghĩa của nó; lời biện hộ “chỉ là chị em ruột” dường như đã đóng thêm một dấu ấn vào hình ảnh của cán bộ nhà nước Trung Quốc.
* * *
Tính chất hời hợt của nó trở nên quá lố bịch khiến ta dễ bỏ qua rằng nó đã đi ngược lại một trong những rưòng cột của luật lệ Đảng: trong mấy nghìn năm qua, giới cầm quyền Trung Quốc luôn dựa trên quan niệm Đức Trị. “Khi một vị vương có hành xử cá nhân đúng đắn,” Khổng Tử nói, “chính quyền của ông sẽ có hiệu quả mà không phải ra lệnh. Nếu tư cách cá nhân của ông sai lạc, ông có thể ra lệnh, nhưng nó sẽ không được tuân phục.” Tương tự, thẩm quyền của đảng Cộng Sản đặt trên quan điểm rằng ngay cả khi các quan chức địa phương tham ô, tấm gương về tính khôn khéo, công bằng, và trọng dụng nhân tài của giới lãnh đạo cao cấp vẫn quá nổi bật để có thể xem việc bất đồng chính kiến ​​và bầu cử trực tiếp là không cần thiết và lạc hậu. Chủ tịch Hồ Cẩm Đào từng nói rằng “việc bồi dưỡng uy tín đạo đức cá nhân được xem là phẩm chất cơ bản của một cán bộ chân thực.” Khi chính quyền bị xem là đã vi phạm nền tảng “đức trị”, phản ứng của quần chúng có thể rất căng thẳng: trong thập niên tám mươi, cuộc nổi dậy tại Quảng trường Thiên An Môn phần lớn được châm ngòi bởi nạn tham nhũng tràn lan.
Trong tình hình bùng nổ tham nhũng mới đây, vấn đề đạo đức của Đảng có lẽ được phản ánh một cách chính xác nhất qua một đoạn phim từng thu hút dân chúng Trung Quốc hơn cả những đoạn phim màu mè nhất: khi các phóng viên địa phương hỏi một nhóm các em bé sáu tuổi rằng các em muốn làm gì khi trưởng thành, các em đưa ra những nghề nghiệp phổ biến - lính cứu hoả, phi công, hoạ sĩ - cho đến khi một em bé trai trả lời “Em muốn trở thành cán bộ.”
“Cán bộ gì?” người phóng viên hỏi.
“Một cán bộ tham ô,” đứa bé đáp, “vì họ có rất nhiều thứ.”
Tin tức cho biết các quan chức cấp càng cao thì càng giàu sang tột độ. Vào tháng Sáu 2012, hãng tin Bloomberg sử dụng tài liệu của các tập đoàn và các cuộc phỏng vấn để tính ra rằng gia đình dòng họ của chủ tịch tương lai Trung Quốc Tập Cận Bình có tổng tài sản trị giá hàng trăm triệu đô la. Sự giàu có này khiến Đảng khó giải thích được, vì thế họ quyết định im lặng: chỉ trong vòng 24 giờ, chính quyền đã ngăn chặn trang Bloomberg - nó vẫn bị chặn tại Trung Quốc không biết đến khi nào - và họ đã cấm các ngân hàng và công ty Trung Quốc ký kết các hợp đồng mới sử dụng mạng lưới điện toán của Bloomberg. Việc này gây tổn thất hàng triệu đô la về buôn bán và quảng cáo của công ty.
Khi áp lực đối với giới lãnh đạo Trung Quốc gia tăng, một số những người ủng hộ họ đã nổi giận trước những tiết lộ này - cơn giận dữ này bùng nổ theo nhiều kiểu cách lạ lùng, làm ảnh hưởng đến cả đời sống của chúng tôi. Một hôm vợ tôi Sarabeth, đang làm việc cho một tổ chức giáo dục phi vụ lợi, nhận được một cú điện thoại từ một phụ nữ mà cô quen biết, đó là vợ của một giáo sư Trung Quốc có quan hệ gần gũi với Đảng. Họ là một cặp vợ chồng thời thượng - một con đang theo học một trường đại học thuộc Ivy League và có quan hệ sâu đậm với giới lãnh đạo cao cấp. Bà vợ mời Sarabeth ra nói chuyện tại một khu thương xá gần nhà. Tại tiệm Starbucks, bên cạnh cửa hàng Apple Store, người phụ nữ hỏi han về công việc nhà báo của tôi, rằng tôi có quen biết với Michael Forsythe hay không, anh ta là phóng viên Bloomberg, người đã đăng những chi tiết về tài sản của gia đình Tập Cận Bình. Bà nhắn Sarabeth gửi lời cảnh báo đến tôi, rồi từ tôi nhắn đến Mike. “Anh ta và gia đình không thể lưu lại Trung Quốc. Nơi đây không còn an toàn nữa,” bà nói. “Một chuyện gì đấy sẽ xảy ra. Nó sẽ trông giống như là một tai nạn. Không ai biết việc gì sẽ xảy ra. Người ta sẽ phát hiện ra anh ấy bị chết.”
Sarabeth, người không có mấy kinh nghiệm về những vấn đề như thế này, đâm ra hốt hoảng. Điều này có thật không? Tại sao bà này lại kể cho cô ấy chuyện này? Sarabeth cố gắng thấu hiểu câu chuyện và hỏi bà ta rằng ai là người đứng sau lời đe doạ này. “Không phải trực tiếp từ gia đình ông ấy,” người phụ nữ nói, ám chỉ chủ tịch Tập. “Đấy là từ những người chung quanh ông ta, họ muốn chứng tỏ lòng trung thành.”
Tôi gọi Mike khi anh ấy đang ở châu Âu nghỉ ngơi cùng vợ con. Anh nói với tôi rằng anh cũng nhận được lời đe doạ qua một nguồn trung gian khác. Trước đấy anh cũng từng gặp người vợ của vị giáo sư trên vì bà ta là cố vấn quan hệ công chúng cho cách thành viên của gia đình chủ tịch Tập. Giờ đây thì anh không biết nghĩ sao. Liệu có phải bà ta đang tìm cách giúp anh? Hay chính bà ta muốn đuổi anh ra khỏi Trung Quốc? Tin tức về tài sản gia đình họ đã là một thảm hoạ về quan hệ công chúng, và buộc anh ra khỏi nước có thể giúp ngăn chặn những tiết lộ khác. Đây là điểm giao thoa giữa truyền thông hiện đại và nền chính trị băng đảng.
Các chuyên gia an ninh của Bloomberg đã điều tra lời đe doạ trên - họ tiến hành phỏng vấn, giám định các quan hệ - và cuối cùng quyết định rằng Mike và gia đình có thể an toàn quay lại Bắc Kinh. Nhưng thật khó để quên đi sự kiện trên. Chỉ trong vòng một năm, anh ấy và gia đình đã rời khỏi lục địa và chuyển sang Hồng Kông. (Anh rời Bloomberg vào năm 2013.)
Nếu đe doạ và trả thù là nhằm để đàn áp quá trình tìm tòi những thông tin không muốn được biết thì họ đã không thành công. Vào tháng Mười tờ New York Times đã dựa trên tài liệu của các tập đoàn để tính toán được rằng trong những năm Thủ tướng Ôn Gia Bảo còn tại chức, gia đình ông đã thâu tóm một tài sản trị giá 2,7 tỉ đô la. Trước đây gia đình ông không được cho là giàu có; cha là một nông gia nuôi lợn, mẹ là giáo viên. Nhưng tài sản gia đình giờ đây quá lớn đến nỗi nó nằm trong bảng xếp hạng các gia đình giàu có nhất thế giới của tạp chí Forbes.
Tin này là một nhạo báng đối với câu thần chú của Đảng: trước khi có Đảng, họ thường nói, Trung Quốc bị cai trị bởi các gia đình quyền lực, và Đảng đã phân phát những tài sản ấy lại cho nhân dân. Giờ đây rõ ràng tại Trung Quốc, vào thời điểm kỷ niệm 100 năm chấm dứt vương triều cuối cùng, lại đang quay về tình trạng phong kiến ngày xưa. Tầm mức của những ân sủng và tự trục lợi đã đặc biệt gây một ảnh hưởng đầy khó chịu đến uy tín của Ôn Gia Bảo vì ông đã xây dựng cho mình hình ảnh của một con người cấp tiến chuyên giữ gìn kỷ cương của Đảng. Được đặt bí danh là Ông Ngoại Ôn vì chuyên quan tâm đến người nghèo, ông từng tuyên bố “Tôi thường nói rằng chúng ta không chỉ để người dân có được quyền tự do ngôn luận, điều quan trọng hơn nữa là chúng ta phải tạo điều kiện để họ chỉ trích cách làm việc của chính quyền.” Nhưng rồi, đến sáu giờ sáng sau khi thông tin tài sản gia đình ông được tiết lộ, chính quyền của ông đã ngăn chặn tờ Times - và cũng như tờ Bloomberg, nó vẫn đang bị chặn.
Nhìn qua những chính sách của họ, việc ngăn chặn những tờ báo có ảnh hưởng nhất thế giới là một biện pháp rõ rệt nhất cho thấy Đảng sẵn sàng cô lập người dân để bảo vệ uy tín của mình ra sao: hiện nay nó đang ngăn chặn người dân truy cập Facebook, Twitter, The New York Times, Bloomberg News, và nhiều trang mạng khác. Giới kiểm duyệt đua nhau bảo vệ hình ảnh Thủ tướng Ôn trên mạng bằng cách lọc những cụm từ ghép, bao gồm Thủ tướng + gia đìnhÔn + hàng trăm triệu.
Ở đây không chỉ riêng vấn đề tiền bạc bị xem xét. Người dân thu thập những chứng cứ cho thấy đời sống quan chức thì khoẻ mạnh hơn của dân thường. Một nhà máy sản xuất máy lọc không khí đã vô tình châm ngòi cho một cơn giận dữ khi nó đưa ra quảng cáo khuyến mãi trong đó hãnh diện nói rằng các quan chức Trung Quốc thở không khí trong lành hơn nhờ hai trăm máy lọc cao cấp của họ lắp đặt dọc hành lang của các cơ quan ở thủ đô. “Tạo ra bầu không khí trong sạch, vệ sinh cho các cán bộ lãnh đạo là niềm hạnh phúc của người dân,” công ty tuyên bố. Trong khi người dân còn đang tìm cách cảm nhận niềm hạnh phúc trên, họ lại biết được rằng có một mạng lưới “nông trại đặc biệt” chuyên dùng để cung cấp các loại thực phẩm an toàn cho lãnh đạo Đảng. (Một báo cáo của Ngân hàng Phát triển châu Á dự tính trong năm 2007 có ba trăm triệu người ở Trung Quốc bị mắc bệnh liên quan đến thực phẩm mỗi năm.) Sau khi các nhà báo của tờ Phương Nam Tuần Báo viết bài về nông trại này, các tổng biên tập trên cả nước bị cảnh báo không được đăng tin này nữa.
Điều cuối cùng Hồ Cương dạy tôi về việc hối lộ một thẩm phán là nó thật đáng giá. Sau năm năm, anh bị bắt giữ sau một cuộc điều tra theo thông lệ về nạn tham ô trong toà án. Tổng cộng có đến 140 chánh án bị bắt, bao gồm cả viên chủ tịch toà án tối cao tỉnh. Hồ Cương bị truy tố và kết án một năm tù.
Sau khi ra tù, anh xuất bản một tiểu thuyết dưới bút danh Phú Sĩ, và sau đó lại thêm một cuốn nữa. Khi tôi gặp anh, anh đang viết một kịch bản truyền hình. Anh đã rút ra được kết luận qua những trải nghiệm của mình. “Mặc dù chúng tôi có một hệ thống pháp lý với vô số luật lệ và qui định, việc thực thi chúng là tuỳ ý,” anh bảo tôi, ngồi sâu vào ghế, mắt long lanh sau buổi cơm trưa. “Khi luật lệ có lợi cho những người làm luật, chúng được áp dụng; khi chúng không có lợi, chúng bị tảng lờ. Những người làm luật nói: ‘Ta mới chính là luật, và ta có quyền lực lớn nhất.’ Ai cũng biết điều này.” Anh cười. Trung Quốc, anh nói, vận hành bằng “luật lệ ngầm”. Anh nói tiếp: “Nó luôn như thế; chỉ là vấn đề ngày càng trở nên trầm trọng hơn trong vài năm qua.”
Trong đa số các quốc gia, ảnh hưởng lâu dài của chế độ nhà nước đạo tặc thật dễ để đoán trước: các nhà kinh tế tính ra rằng trong thang điểm tham nhũng từ một đến mười, cứ mỗi một điểm tham nhũng tăng thì tỉ lệ tăng trưởng của quốc gia ấy sẽ giảm 1 phần trăm. (Ví dụ như Haiti dưới thời Francois Duvalier hay Zaire dưới thời Mobutu.) Nhưng những ngoại lệ cũng rất quan trọng. Ở Nhật và Nam Hàn, nạn tham ô đi theo chiều tăng trưởng của quốc gia chứ không phải khi nó sụp đổ. Không có trường hợp nào đáng nghi ngờ hơn bằng Hoa Kỳ. Khi những người cổ xuý cho hệ thống đường sắt xuyên lục địa bị phát hiện là đã bí mật trả tiền cho chính họ để xây tuyến đường sắt này - vụ tai tiếng năm 1872, còn có tên là Crédit Mobilier - mức độ tham ô được giới truyền thông tường thuật là “Một bằng chứng tai hại nhất về các quan chức chính phủ và những kẻ côn đồ tư nhân cùng nạn tham nhũng được bày ra trước cái nhìn của cả thế giới.” Từ năm 1866 đến 1873, quốc gia này đã xây dựng ba mươi lăm nghìn dặm đường sắt, tạo dựng ra một nguồn tài sản khổng lồ nhưng, theo lời Mark Twain, cũng cho thấy được “nạn tham nhũng đầy nhục nhã”. Cơn bùng nổ quá độ của đường sắt dẫn đến sự kiện Khủng hoảng 1873 và sau đấy là những cơn khủng hoảng tài chính, trước khi áp lực chính trị nhằm ngăn chặn tham nhũng tạo được đà tiến trong thời kỳ Cấp tiến.
Có hai cái nhìn cơ bản về việc tham nhũng có thể ảnh hưởng đến tương lai Trung Quốc ra sao. Cái nhìn lạc quan là nó là một phần của quá trình chuyển hoá từ chủ nghĩa xã hội sang thị trường tự do, và dù sao nó cũng tạo ra được hệ thống đường cao tốc và đường sắt khiến cả những quốc gia phát triển cũng phải ngưỡng mộ. “Người Trung Quốc thành công hơn,” cựu Bộ trưởng Giao thông Hoa Kỳ Ray LaHood nói với các phóng viên, “vì ở nước họ chỉ có ba người ra quyết định.Ở nước ta, có đến ba nghìn người tham gia.” Học giả Bùi Mẫn Hân lại không lạc quan đến thế. Ông nói với tôi rằng Đảng chỉ truy tố có 3 đến 6 phần trăm đảng viên dính líu đến những vụ sai trái, và chỉ có một phần ba những người bị tuyên án thật sự bị đi tù. Khi Andrew Wedeman, một nhà khoa học chính trị tại Đại học Georgia State chuyên nghiên cứu về Trung Quốc điều tra thói quen hối lộ và truy tố, ông nghĩ rằng bộ máy tham ô ở Trung Quốc cũng đi theo hệ thống bảo kê giai tầng như ở Nhật và Nam Hàn. Thay vì thế, ông phát hiện ra rằng “bằng chứng cho thấy nạn tham nhũng ở Trung Quốc hiện tại thật sự là vô tổ chức.” Ông viết rằng “tham nhũng ở Trung Quốc gần giống như tham nhũng ở Zaire hơn là tham nhũng ở Nhật.” Nhưng không như Zaire, Trung Quốc lại trừng phạt nhiều người mắc tội này; trong vòng năm năm, Trung Quốc đã xử phạt 688 nghìn Đảng viên vì tội nhận hối lộ, đút lót và biển thủ; họ đưa ra 350 bản án tử hình vì tội tham nhũng, và Wedemen kết luận rằng “Ở mức độ căn bản, có vẻ nó đã ngăn ngừa được nạn tham nhũng vượt khỏi vòng kiểm soát.”
Cái nhìn đen tối hơn lại cho rằng mối đe doạ từ tham nhũng ở Trung Quốc không phải là kinh tế mà là chính trị. Dưới quan điểm này, chất kết nối giữa người dân và giới lãnh đạo đang bị giảm dần, giai cấp cầm quyền đang hết sức hối hả vơ vét trong những năm cuối của thời kỳ tăng trưởng nhanh chóng, và khả năng tự cách tân của Đảng cũng chẳng khá gì hơn thời các nước Sô Viết trước đây. Sau vụ án Bạc Hi Lai, một số lãnh đạo cao cấp của Đảng bắt đầu đặt vấn đề về tình trạng sức khoẻ của Đảng. Bốn quan chức về hưu đã ký một bức thư mở yêu cầu “Đảng đang trong tình trạng nào khi thậm chí những cấp cao nhất cũng bị dính líu vào một câu chuyện còn tàn ác hơn cả những chuyện trong Nghìn Lẻ Một Đêm?” Những người lãnh đạo mới, họ viết, “phải công khai … tài sản của họ và gia đình.” Giới lãnh đạo Trung Quốc cho rằng cải cách chính trị sẽ dẫn đến bất ổn, nhưng liệu họ có nghĩ rằng không làm gì cả cũng sẽ dẫn đến kết quả tương tự? Khi một nền kinh tế đang tăng trưởng, người dân có thể nhân nhượng với nạn tham ô trắng trợn. Nhưng khi nó chững bước lại, cũng một mức độ tham nhũng ấy có thể trở nên không chịu đựng nỗi.
Tôi hỏi Hồ Cương rằng liệu anh có nghĩ Trung Quốc sẽ vượt khỏi cơn bùng nổ tham nhũng hay không, như Mỹ và Nam Hàn đã từng. Anh ngồi yên một lúc và nói “Tôi thấy xã hội này như một cái ao lớn. Nhiều năm qua, người ta dùng nó như một cái cầu tiêu vì chúng tôi có thể. Và chúng tôi có được quyền tự do làm thế, ngay cả khi cái ao ngày càng dơ bẩn. Giờ đây chúng tôi cần một người có thể đứng lên và bảo với tất cả rằng cái ao đã bị nhiễm bẩn và nếu mọi người cứ tiếp tục làm ô uế nó, sẽ chẳng ai sống sót cả.”

Lưu trữ

Tự điển



Tự điển Việt Nam
đã được bổ sung những ý nghĩa "chính thức"