Người Buôn Gió
Một chiều mùa đông mưa lạnh, tồi ngồi đằng sau trước xe máy của một
người anh em Vinh đến Yên Hoà. Đó là điểm cuối cùng trong chuyến đi vòng
quanh tỉnh Nghệ An bằng xe máy. Tỉnh Nghệ An khá rộng, những người anh
em ở Vinh bị bắt trong năm 2011 ở rải rác khắp người giáp miền núi Đức
Thọ của Hà Tĩnh, người giáp Nghi Sơn, Thanh Hoá.
Quãng đường khá dài, tổng cộng đi rải rác khắp các nhà phải đến hàng
trăm cây số. Người chở tôi là em trai của Hồ Đức Hoà, cậu không hề tỏ
vẻ mệt mỏi, vì thế tôi cũng không có lý do gì để cơn mệt mỏi trong người
trỗi dậy. Lúc này họ mới bị bắt, tôi cần đi đến các nhà để động viên
gia đình họ và lấy thông tin viết bài về họ cho dư luận hiểu về con
người họ.
Nhiều người nhìn hành động tôi làm lúc đó, họ suy đoán tôi là người
Việt Tân. Họ cho rằng chỉ là người của Việt Tân mới tận tâm như vậy. Họ
cho rằng tôi đang đi thực hiênh nhiệm vụ Việt Tân giao và chi phí do
Việt Tân cung cấp. Những suy nghĩ đó của họ làm tôi thất vọng về một số
người đấu tranh, có lẽ họ không biết rằng đôi khi những kẻ lưu manh, vô
học vẫn có những tình cảm bạn bè, và có những hành động làm vì bạn bè mà
chả cần vụ lợi gì. Tôi không thanh minh cho việc làm của mình là trong
sáng, tôi chỉ e nó bị vấy bẩn sẽ ảnh hưởng đến những anh em ở trong tù.
Chả lẽ họ sống và tranh đấu rồi khi sa cơ, chỉ có người trong tổ chức họ
mới quan tâm. Còn bạn bè xa lánh họ sao.? Vậy hành động của họ là xấu
sao.?
Chính vì thế, tôi phải thanh minh những gì tôi làm với anh em Vinh
là tình cảm bạn bè. Họ xứng đáng được những tình cảm như vậy.
Đất Nghệ An cằn cỗi, mùa đông gió mưa lạnh tê tái cắt da cắt thịt,
mùa hè nóng như lò lửa. Tôi có nhiều bạn bè sống nghĩa tình ở đó. Không
phải bạn bè đấu tranh thôi đâu. Tôi còn có những người anh em chí thiết
trong nhóm của hiệp sĩ công nghệ thông tin Nguyễn Công Hùng. Ngoài ra
tôi còn có những bạn bè thời tôi làm dân lưu manh nữa. Tất cả những
người anh em dù ở địa vị nào, làm công việc gì, khác biệt trái ngược
nhau thế nào họ đều chung một điểm là sẵn sàng giúp đỡ khi tôi cần đến
họ.
Vinh là nơi duy nhất tôi có thể nói, đặt chân đến đó tôi không phải
dùng đến tiền. Chuyện đi lại, ăn uống, ngủ nghỉ hay giặt quần áo hay cần
đồ đạc gì những người anh em ở Vinh sẵn sàng cung cấp. Người cả đời
không liên quan gì đến chuyện đấu tranh, không chút lăn tăn khi lái xe ô
tô đưa tôi đi đến những nơi nóng bỏng. Người chỉ lo làm ăn chân chính,
con cái học hành, công việc thành đạt không quan tâm đến chính trị.
Nhưng khi tôi nói muốn ở nhờ nhà họ để tránh công an, họ sắp xếp chu
đáo, tận tình không hề e sợ.
Một mảnh đất đầy ắp nghĩa tình như thế, quên sao được.
Bởi thế tôi nhớ mùa đông năm 2011, hai anh em chúng tôi trên chiếc
xe gắn máy hiệu Honda đi hàng trăm cây số trong mưa gió giá lạnh đến
từng nhà anh em bị bắt. Giờ thì cũng không còn mấy ai nhắc nhớ đến họ.
Bây giờ Việt Nam vào mùa cưới, những ai chưa từng làm nhân vật chính
trong đám cưới chắc trái tim ít nhiều sẽ xao xuyến, rung động trước
những hình ảnh mùa cưới đang đến gần. Hình ảnh những chàng trai, cô gái
bưng trầu cau lễ vật ăn hỏi hay những tiếng xôn xao náo nhiệt từ ngôi
nhà bạt dựng lên đầu thôn, cuối xóm. Những ngôi nhà mà bạt mà cổng kết
bằng lá dừa có chữ Tân Hôn hoặc Vu Quy.
Tôi từng là một tù nhân may mắn được nhìn những đám cưới. Ở tù dù
chuyển chỗ nào, một thời gian là tôi được làm tự giác. Có nghĩa là được
đi lại ra ngoài nhà dân, được cán bộ chở đi làm những việc cho nhà cán
bộ. Hoặc sai đi đâu đó ra ngoài làm gì.
Có vài lần nhà quản giáo nào cưới con họ, tôi được chở đi làm những
việc chuẩn bị cho đám cưới. Dựng rạp, dán trang trí, trông xe, khiêng
vác. Những lần như thế tôi được đối xử như người nhà, tôi không phải mặc
quần áo tù. Tôi chứng kiến những chú rể trạc tuổi mình, cô dâu trạc
tuổi người yêu mình tràn trề hạnh phúc trước những lời chúc của mọi
người. Ở tuổi 25, lúc ấy tôi không vững chắc như bây giờ, nhìn những
hình ảnh họ và nghĩ thân phận mình, nhớ đến người yêu mình. Những lúc
tôi và người yêu bàn chuyện tương lai...đó là những cảm xúc chua chát,
buồn, cay đắng mà khó có thể tả được.
Tôi đi tù, người yêu đến thăm một lần rồi thôi. Nhà cô ấy nghèo, ở
trong một xóm nhỏ bên Gia Lâm, mãi tít trong làng Thượng Cát gần ra ven
sông Đuống. Sau lần thăm ấy một thời gian, cô yêu và lấy người khác. Có
bạn tù mới vào đội, nhà gần đó kể cho tôi nghe. Tôi biết chồng cô ấy là
người làm ăn tử tế, tôi cũng cảm thấy được an ủi dù rất buồn.
Lúc chứng kiến những đám cưới như thế, tôi hình dung cô dâu đang vén váy cưới chui vào xe hoa kia là người yêu mình.
Làm tự giác tôi cũng được chứng kiến những đôi tình nhân gặp nhau.
Có cô chung thuỷ hàng tháng đều đặn thăm người yêu, có cô đến một vài
lần rồi thôi. Có cô đến xin người yêu thôi không chờ đợi để đi lấy
chồng. Nhưng thường thì các cô đều đặn đi thăm chiếm chỉ vài phần trăm.
Có trường hợp cô gái quay ra yêu đồng bọn của người yêu. Cả hai dẫn nhau
đến thăm và thông báo sẽ cưới nhau. Những nam tù nhân trong trường hợp
ấy đều rất buồn, có người suy sụp bỏ ăn, có người phẫn uất tìm cách trốn
trại, có người còn định tự vẫn.
Giờ tôi hiểu vì sao tôi được làm tự giác, làm tự giác phải có tiền
đóng bảo lãnh, hoặc có thân nhân quyền thế bảo lãnh, hoặc là thân nhân
của chính quản giáo. Những sự bảo lãnh chắc chắn để tù nhân không bỏ
trốn. Tôi được nhận làm tự giác vì tôi thắng được nỗi đau của mình,
những người quản giáo nhận ra điều đó từ khi đó. Còn tôi bây giờ, đã gần
20 năm mới nhận được ra một góc của mình.
Tôi trở về nhà trong một ngày thu, nắng vàng nhẹ, gió tháng 10 mơn
man dịu dàng trên mặt, tôi nhìn trên đường đi những xe hoa lác đác. Qua
bên sông tìm lối cũ đến cái xóm nhỏ ngày trước hay qua. Nhà cửa xây dựng
san sát, khó lắm tôi mới tìm ra đường vào nhà người yêu cũ. Bố mẹ người
yêu cũ ngập ngừng khó khăn khi tiếp tôi. Chỉ có cô em út là sinh viên
đại học là vẫn đối xử chân tình với tôi như một người anh. Cô không né
tránh tôi như người ta vẫn tránh một tên tù về. Sau này đám cưới cô út,
tôi có đi dự, cô út đứng ra viết thiếp mời tôi. Tôi hỏi có ngại gặp lại
chị em không. Cô út bảo em cưới em mời anh, từ lúc em 11 tuổi đến giờ,
em luôn quý mến anh dù anh có làm gì đi nữa.
Tự nhiên tôi lan man về chuyện của mình là bởi tôi nghĩ đến xóm nhỏ
Yên Hoà. Nơi mà người tù nhân Hồ Đức Hoà trạc tuổi tôi đã từng dự định
làm đám cưới cho mình vào đầu đông năm 2011 ấy. Trước lúc bị bắt, Hoà
xây ngôi nhà mới trên đất bố mẹ cho, ngôi nhà khi tôi đến còn chưa quét
sơn, cửa sổ còn chưa lắp, cầu thang chưa có lan can. Nếu Hoà không bị
bắt, chắc lúc tôi đến ngôi nhà đã hoàn thiện, sẽ có trên bức tường sơn
mới ấy một khung ảnh cưới của Hoà và vợ.
Hồ Đức Hoà chịu án tù mười mấy năm. Nếu về chắc anh cũng gần 50 tuổi.
Bây giờ đang là mùa cưới, mùa của những đôi uyên ương se kết hạnh
phúc cuộc đời. Bạn tôi, Hồ Đức Hoà đang ở trại giam nào, anh có nghĩ gì
trong lúc này. Người vợ sắp cưới của anh còn chờ đợi anh không.?
Nhưng tôi tin rằng dù thế nào, sau này anh sẽ có người vợ tốt và có thằng con trai thông minh, thương bố như tôi.
Tôi trải qua, tôi hiểu, dù có bản lĩnh đến đâu, trong hoàn cảnh như
vậy, vào mùa như vậy trong năm. Những người lưu đày chưa từng làm đám
cưới đều chua chát trong lòng. Có lẽ người ấy sẽ không khóc ban ngày,
nhưng khi đêm xuống, ký ức trở về, hiếm người ngăn nổi dòng nước mắt
trong cảnh cô độc khi nhìn qua hàng song sắt phi 20.
Một chiều hè đổ lửa, tôi đến Thái Bình, tìm mãi đến nhà em Ngọc,
người yêu của Pau Le Son. Ăn với gia đình em bữa cơm, an ủi động viên em
cũng như cho gia đình em thấy em đã yêu một người tốt. Tìm được một
người đàn ông tốt trong đời, thì dù có vài năm chờ đợi cũng xứng đáng.
Cuộc đời của một người phụ nữ quan trọng nhất là tìm được một người đàn
ông tốt làm chồng. Chứ không phải là làm sao để không bị cô đơn trong
quãng thời gian nào đó của cuộc đời.
Mối tình của Lê Văn Sơn là mối tình đầu chớm đơm hoa, mối tình của
Hồ Đức Hoà là mối tình sắp đến lúc sắp kết trái. Cả hai người đều bị bắt
tù vì dấn thân đấu tranh cho một xã hội tốt đẹp hơn. Trong muôn vàn
những gì họ chịu đựng, đói, rét, bệnh tật của nhà tù, họ còn có những
nỗi đau về tâm hồn mà khó ai có thể nhận thấy mà ái ngại cho họ.
Hôm nay tình cờ tôi nghe được bản nhạc Qua Xóm Nhỏ, lời ca buồn khiến tôi nhớ đến các bạn.
Chiều nay tìm về thăm xóm ấy nghe kể rằng một ngày cuối đông
Pháo hồng nhuộm trên bến sông
Có cô em nho nhỏ dẹp thương mong
Bước xuống thuyền hoa kết bằng muôn màu sắc hồng
Pháo hồng nhuộm trên bến sông
Có cô em nho nhỏ dẹp thương mong
Bước xuống thuyền hoa kết bằng muôn màu sắc hồng
Những người lưu manh như tôi trước kia, sự mất mát là điều trừng
phạt. Chúng tôi chấp nhận nó như tính cách đỏ đen của chúng tôi khi cờ
bạc, thua là mất sạch. Vì thế chúng tôi vượt qua. Chúng tôi mất hạnh
phúc bởi những toan tính tầm thường của bạc tiền cho cá nhân mình.
Các anh không như lũ chúng tôi, tuy là mất mát về tình cảm, nhưng
điều mất mát của các anh là bởi những gì cao cả mà các anh theo đuổi.
Cho tất cả người dân trong đất nước này, vì thế tôi nghĩ các anh dù có
thế nào, hãy tự hào về những gì mình đã mất đi.
Xin gửi đến các anh bản Khúc Tình Ca Hàng Hàng Lớp Lớp như một lời
động viên, chia sẻ. Với tôi, lúc nào cũng nhớ đến các anh, dù ở đâu trên
trái đất này, tôi vẫn luôn nhớ đến các anh.
Hỡi người anh thương
Chưa trọn thề ước
Nhưng tình đất nước
Đâu dễ riêng cho mình
Dệt mộng thắm kết uyên ương.