Minh Văn
Một dãy nhà trọ của công nhân ở khu Công Nghiệp/ảnh: Báo Đất Việt
Cổ nhân có câu: “An Cư Lạc Nghiệp”. Thật vậy, dù người ta có
làm gì, ở đâu thì trước tiên phải có nơi ăn chốn ở đàng hoàng, kế đó
mới có thể ổn định và phát triển sự nghiệp. Đó là chân lý và lẽ thường
xưa nay, cũng là một quan niệm về cuộc sống nhân sinh của chúng ta vậy.
Việt Nam chúng ta, kể từ đảng Cộng Sản nắm quyền cai trị đã mấy mươi
năm. Đây là đảng của giai cấp Công Nhân và nhân dân lao động, giai cấp
được coi là tiên phong cách mạng. Theo đó mà suy, thì người lao động ở
Việt Nam bây giờ thực sự giàu có và hạnh phúc, đặc biệt là người Công
Nhân. Sự thực lại trái ngược với điều đó, khi mà người Công nhân phải
sống thiếu thốn cả về vật chất và tinh thần. Những điều kiện tối thiểu
để đảm bảo cho cuộc sống của họ không hề được đáp ứng: Đó là nơi ở và
việc làm. Họ phải bươn chải để tự tìm kiếm công việc, tự lo chỗ ở cho
mình với một mức lương hạn hẹp. Bởi vậy mà sự an cư, lạc nghiệp của
người Công Nhân còn lắm nổi gian nan.
Hiện nay, đất nước Việt Nam đang trong tiến trình “Hiện đại hoá – Công Nghiệp hoá”.
Ngoài mấy trung tâm công nghiệp lớn là Hà Nội, Hải Phòng, Sài Gòn và Đà
Nẵng thì hầu như địa phương nào cũng có ít nhất một vài khu công nghiệp
cho riêng mình. Kéo theo đó là lực lượng lao động ở các địa phương đổ
về các trung tâm này để làm việc. Ngoài các tệ nạn là môi giới, lừa đảo
việc làm hay bóc lột người lao động, thì ở đây chúng ta chỉ nói đến sự
gian khổ và thiếu thốn nơi ăn chốn ở của người Công Nhân lao động.
Mức lương thu nhập hiện nay của người Công Nhân Việt Nam là rất thấp,
trung bình chỉ từ 2 – 3 triệu đồng/tháng, nhiều nơi chỉ ở mức 1,5 triệu
đồng/tháng. Họ không được các công ty bố trí nhà ở, vì vậy mà phải tự
tìm kiếm chỗ trọ cho mình. Với mức lương như vậy, mọi chi tiêu đều gộp
trong đó, thì điều dễ hiểu là người công nhân khó mà tìm được cho mình
một chỗ trọ tươm tất. Sự an cư vì vậy khó mà được như ý. Họ chỉ có thể
tìm cho mình những chỗ trọ nhếch nhác và thiếu thốn đủ thứ tiện nghi.
Mức thuê mỗi phòng trọ này có giá chỉ từ 500 – 700 ngàn đồng/tháng,
chẳng những vậy họ còn phải rủ nhau 3 – 5 người ở chung một phòng. Vì
như vậy sẽ tiết kiệm được tiền, dành phần lương còn lại cho các khoản
chi tiêu khác. Thử đặt mình vào vị trí của người công nhân, các bạn sẽ
thấy họ phải tài năng thế nào mới có thể làm được những phép tính tằn
tiện cho sự chi tiêu của mình. Làm sao mà vẫn sống được với mức lương đó
để còn sức cho chủ lao động tiếp tục bóc lột cái thân thể còm cõi của
mình. Người Công Nhân (giai cấp tiên phong lãnh đạo cách mạng) phải tính
toán chi tiêu từng đồng bạc lẻ, còn các quan chức (đầy tớ của nhân dân)
lại giải trí bằng cách đánh mỗi ván cờ tướng trị giá 5 tỉ đồng?. Thế mà
chưa thấy đình công phản đối, quả là sức chịu đựng của người Công Nhân
xứ ta cũng thật dẻo dai và mãnh liệt dường bao.
Những ngôi nhà trọ vách bằng ván ép, mái tôn, nền xi măng ẩm thấp là
nơi ưa thích của người Công nhân khi thuê nhà trọ. Không phải vì họ
thích gian khổ và thiếu thốn, mà họ buộc phải chấp nhận như vậy, họ
không có sự lựa chọn nào khác. Trung bình mỗi người công nhân chỉ có
khoảng 2 m2 để ăn, ở và ngủ nghỉ. Nơi vệ sinh công cộng lại rất bẩn thỉu
và hôi hám, vô cùng ảnh hưởng tới sức khoẻ của chủ nhân thuê trọ. Mùa
hè, những dãy nhà trọ dài lê thê này nóng hầm hập bởi mái tôn hấp thụ
nhiệt rất tốt, người Công nhân như bị quay chín tại nơi ở của mình. Máy
điều hoà thì chắc chắn là không rồi, vì vậy dù có bật cái quạt điện cũ
chạy hết công suất cũng không thể cải thiện được nhiệt độ trong phòng.
Chẳng những vậy, họ còn thường xuyên chịu cảnh thiếu điện nước, luôn lo
sợ nạn mất cắp và thiếu trị an.
Lực lượng lao động, và đặc biệt là lao động nhập cư hiện nay đang gia
tăng ở Việt Nam. Nguyên nhân chính là sự phát triển của các khu công
nghiệp. Điều này thu hút người lao động từ các địa phương đổ về tìm kiếm
việc làm. Vấn đề nhà ở cho người Công Nhân là điều cấp thiết và không
thể né tránh. Người lao động cần có chỗ ở tốt hơn cho mình trước khi họ
được ổn định công việc. Nhà nước hay các công ty sử dụng lao động không
thể mãi vô cảm và vô trách nhiệm đối với đời sống của người công nhân,
lực lượng chính để “Hiện đại hoá, công nghiệp hoá” đất nước.
Nghe đâu Chính phủ có chủ trương xây dựng nhà ở cho người lao động có
thu nhập thấp. Chờ mãi chẳng thấy địa phương hay khu công nghiệp nào
thực hiện điều này, chỉ thấy họ cướp đất của dân để bán, trong khi người
công nhân thì mãi bơ vơ tìm nơi ăn chốn ở cho mình.
Với thực trạng trên, quả là an cư chẳng có, lạc nghiệp cũng không đối với người Công Nhân Việt Nam hiện nay.
Để ghi nhớ cảnh này, Minh Văn tôi có xúc cảm mà làm mấy câu thơ sau:
Búa Liềm đã mấy mươi năm
Mà dân lao động ăn nằm chẳng yên
Lang thang đi khắp ba miền
Áo cơm chẳng có nhân quyền cũng không
Kể từ thống nhất non sông
Toàn dân lưu lạc vào vòng bể dâu
Công Nhân giai cấp đi đầu
An cư lạc nghiệp ở đâu bây giờ?
Mà dân lao động ăn nằm chẳng yên
Lang thang đi khắp ba miền
Áo cơm chẳng có nhân quyền cũng không
Kể từ thống nhất non sông
Toàn dân lưu lạc vào vòng bể dâu
Công Nhân giai cấp đi đầu
An cư lạc nghiệp ở đâu bây giờ?
Mong rằng từ nay về sau, người Công Nhân ở nước ta không còn phải chịu cảnh như vậy nữa.
2.11.2012
Minh Văn