Mặc Lâm, biên tập viên RFA
Bản đồ hình lưỡi bò mà Trung Quốc cho
in trên hộ chiếu phổ thông của họ đang làm cho nhiều nước nổi giận không
riêng gì Việt Nam.
Một nữ công an Trung Quốc ở Giang Tô cầm trên tay những hộ chiếu điện tử mới hôm 08-05-2012.
Thực chất của vấn đề này lợi hay hại đối với Việt Nam khi Hà Nội luôn theo đuổi chính sách kềm chế đối với Bắc Kinh?
Sáng ngày 22 tháng 11 cả
hai nước Việt Nam và Philippines chừng như cùng lúc lên tiếng chính thức
phản đổi Trung Quốc trước ý định in bản đồ hình lưỡi bò lên hộ chiếu
của họ. Ông Lương Thanh Nghị người phát ngôn Bộ Ngoại giao cho rằng việc
làm này vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần
đảo Hoàng Sa và Trường Sa cũng như quyền chủ quyền, quyền tài phán của
Việt Nam đối với các vùng biển liên quan ở Biển Đông.
TS Nguyễn Duy Chiến, trưởng ban biên giới chính phủ cho biết nhận định của ông trước sự kiện này:
“Quan điểm của tôi cũng giống với quan điểm phản đối của Bộ Ngoại giao. Rõ ràng như thế chứ không có gì phải nói thêm cả.”
Sự lo xa của Philippines
Trong khi đó phát ngôn
viên Bộ Ngoại giao Philippines ông Raul Hernandez khẳng định Manila
không thể bỏ qua hành động này của Trung Quốc cũng như cho phép nước này
tiếp tục lưu hành loại hộ chiếu in hình bản đồ xâm phạm chủ quyền của
Philippines.
Chưa ngừng ở đó, sáng ngày 23 tháng 11 Đài Loan phát hiện tấm bản đồ này chồng lên hai địa danh nổi tiếng của họ là Nhật Nguyệt Đàm (Sun Moon Lake) và Thanh Thủy Đoạn Nhai (Cingshui Cliff). Tổng thống Mã Anh Cửu lập tức lên tiếng chống đối mạnh mẽ sự việc này. Cũng như Việt Nam và Philippines Đài Loan cho thấy không chịu đựng nỗi sự liều lĩnh đến độ trâng tráo của một nước mà chính họ có huyết thống.
Phản ứng của Philippines
được xem là mạnh mẽ nhất khi ông Hernandez tuyên bố “Hộ chiếu sẽ được sử
dụng bởi các công dân Trung Quốc và nếu Phi cho phép lưu hành chúng thì
chẳng khác nào đã mặc nhiên công nhận chủ quyền phi lý của Trung Quốc ở
toàn bộ Biển Đông”.
Sự lo âu của Philippines
có vẻ vượt quá xa hiện thực vì thông lệ ngoại giao quốc tế chưa bao giờ
công nhận một tấm bản đồ in trên hộ chiếu lại xác nhận được chủ quyền
của nước đó. Tấm bản đồ lưỡi bò của Trung Quốc chưa được ai công nhận
thì lại càng vô giá trị hơn. Trong mưu toan này người ta chỉ có thể chấp
nhận hình ảnh tấm bản đồ ấy như một vật trang trí không hơn không kém.
Sẽ không thể có tiền lệ
Tướng Nguyễn Trọng Vĩnh,
một nhà ngoại giao kỳ cựu cho biết giá trị của tấm bản đồ in trên hộ
chiếu là hoàn toàn không có tính pháp lý vì chưa có nước nào làm và chấp
nhận như Trung Quốc đang làm:
“Cái ý đồ của họ là làm mọi cách tuyên truyền ra thế giới để chứng
minh các quần đảo ấy, các vùng biển ấy là của họ. Nó chỉ cốt chứng minh
như thế thôi. Từ trước tới nay hộ chiếu của các nước đều không có ai in
bản đồ của mình vào đó cả. Không biết thế nào mà Trung Quốc họ lại in
cái bản đồ lưỡi bò vào đó? Nó chỉ có mục đích muốn truyền bá cái đó là
của nó. Nhưng nó làm thế là đơn phương, vô lý.
Mặc dầu nó làm như thế thì làm nhưng không ích gì vì các nước người ta không ai thừa nhận cả.”
Hành động tự phát của
Trung Quốc chỉ có thể giải thích từ những sự kiện mà nước này từng làm
và từng thất bại. Những diễn tiến liên tục trong thời gian gần đây cho
thấy mỗi ngày ý đồ bành trướng của Bắc Kinh thêm lộ liễu hơn. Trung Quốc
thèm khát Biển Đông đến độ bất chấp những giá trị phổ quát nhất trên
trường ngoại giao quốc tế. Ít nhất hai lần Bắc Kinh mang tiền bạc làm
sức ép trên bàn hội nghị ASEAN đối với nước chủ nhà Campuchia. Buộc
Phnom Penh hai lần gây mất uy tín của ASEAN khi không đồng thuận được về
vấn đề Biển Đông.
Hành động này không những
bị báo chí Tây phương bình luận mà còn tác dụng ngược khi gián tiếp làm
nảy sinh cuộc gặp gỡ giữa Philippines, Việt Nam, Malaysia, và Brunei vào
ngày 12 thág 12 sắp tới trong khuôn khổ bàn thảo và tìm giải pháp cho
vấn đề Biển Đông. Đây là một nỗi chua chát đối với Trung Quốc khi rõ
ràng sự vận động của Bắc Kinh đối với Campuchia là vô ích.
Bốn nước ASEAN đang tự tìm
cho mình hướng đi bất chấp sự chòng chành của các thành viên còn lại.
Hội nghị bốn nước sắp tới tại Manila nói lên sự thật rằng Trung Quốc đã
sai lầm khi đem binh thư của thời Chiến quốc ra áp dụng vào thế kỷ của
vệ tinh và hàng không mẫu hạm.
Việc cho in bản đồ hình
lưỡi bò lên hộ chiếu của người dân Trung Quốc là một canh bạc thấu cáy
nguy hiểm. Sau những nỗ lực hù dọa, mua chuộc hay áp lực để chiếm bằng
được biển Đông không thành công đã khiến Trung Quốc liều lĩnh làm một
việc ngoài khả năng tiên liệu.
Phản ứng bất lợi thứ nhất
đối với Trung Quốc là tạo nên tiếng nói chung của những nước bị đường
lưỡi bò chồng lấn. Trước đây khi Trung Quốc có những hành động riêng rẽ
ức hiếp các nước trong khu vực thì phản ứng của từng nước không giống
nhau. Khi ngư dân Việt Nam bị Trung Quốc bắt bớ, tấn công hầu như không
một nước nào lên tiếng cho dù chỉ là loan tin. Khi vụ bãi cạn Scaborough
nổ ra giữa Philippines và Trung Quốc thì Việt Nam tỏ ra vô can không
một lời bình luận, xem như việc tranh chấp là chuyện nhà của người khác.
Việt Nam hưởng lợi như thế nào?
Trước đây vấn đề Biển Đông được các tờ báo nổi tiếng Tây phương xem như chuyện địa phương thì ngay sau khi tin tức cho in tấm bản đồ lên hộ chiếu đã làm nhiều tờ báo nổi tiếng giật mình và đánh hơi thấy đây chính là đề tài nóng và hấp dẫn chỉ sau vấn đề Do Thái và Palestine.
Khi báo chí Tây phương nhập cuộc thì trái banh khó lòng còn nằm trong chân Trung Quốc.
Đối phó với tấm hộ chíếu
bất thường của những du khách Trung Quốc khi họ vào Việt Nam là điều quá
dễ dàng đối với chính quyền Hà Nội. Ngay trước bàn hải quan nơi du
khách trình hộ chiếu, một tấm bảng lớn được viết với bốn thứ tiếng Việt,
Anh, Pháp và Trung có nội dung: “Chào mừng các bạn đến với Việt Nam!
Bạn có biết Hoàng Sa, Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam hay không?”
Hai cách chứng minh chủ
quyền nhưng khác nhau về trình độ. Tấm hộ chiếu chỉ tuyên truyền trong
dân chúng của họ, còn cái bảng tuyên ngôn kia đang nói cho cả thế giới
biết sự thật bất kể họ thuộc quốc tịch nào.
Còn một điều nữa quan trọng hơn rất nhiều, ngay cả khi Việt Nam không cần làm gì cả!
Đó là khi Trung Quốc đưa
con bài hộ chiếu ra thì chính là lúc họ tự mình đánh thức giấc ngủ của
nhân dân nhiều nước trong đó có Việt Nam.
Từ ngày mai trở đi khi du
khách Trung Quốc đến Việt Nam trình hộ chiếu nhập cảnh, không biết người
cán bộ hải quan ngồi xét hộ chiếu nghĩ gì khi đất nước của mình nằm
trong tay người du khách xa lạ kia, và anh ta có cảm thấy mặc cảm tội
lỗi đối với dân tộc, với tổ tiên của mình hay không khi tự tay anh đóng
con dấu cho phép họ nhập cảnh?
Rồi khách sạn, nơi bán vé
máy bay… những dịch vụ phải trình hộ chiếu… biết bao người Việt Nam nữa
sẽ kể cho nhau nghe sự nhục nhã của họ khi sống trên một đất nước mà chủ
quyền bị kẻ khác công khai tuyên bố. Thái độ thờ ơ lâu nay của người
dân được đánh thức không lẽ là một thất bại đối với Việt Nam hay sao?
Phản ứng dây chuyền này sẽ
làm chính phủ Việt Nam thức tỉnh trước một sự thật khó che đậy: lòng
dân là sức mạnh của dân tộc. Nó lớn lao và thiêng liêng hơn bất cứ tình
hữu nghị nào. Những kềm chế từ bấy lâu nay như chiếc bong bóng đầy hơi
sẽ bị lòng dân đâm thủng khi tấm hộ chiếu mang hình lưỡi bò xuất hiện
tại Việt Nam. Điều đó là chắc chắn.
Việt Nam có nên lấy làm làm mừng hay không khi cờ đang đến tay mình?
Nguồn RFA
