Luật sư Nguyễn Lệnh
Nếu đem Điều 4 của Hiến pháp năm 1980 và Điều 4 của Hiến pháp năm
1992 ra so sánh, chúng ta có thể tìm thấy ý chí của Quốc hội và câu trả
lời cho câu hỏi trên. Xin trích nguyên văn Điều 4 của cả 2 bản Hiến
pháp:
Điều 4 Hiến pháp 1980: “Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong và
bộ tham mưu chiến đấu của giai cấp công nhân Việt Nam, được vũ trang
bằng học thuyết Mác – Lênin, là lực lượng duy nhất lãnh đạo đất nước,
lãnh đạo xã hội, là nhân tố chủ yếu quyết định mọi thắng lợi của cách
mạng Việt Nam. Đảng tồn tại và phấn đấu vì lợi ích của giai cấp công
nhân và nhân dân Việt Nam. Các tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn
khổ Hiến pháp.”
Điều 4 Hiến pháp 1992: “Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong
của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai
cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác –
Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã
hội. Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp
luật.”
Có một số câu hỏi cần được làm rõ mới hiểu đúng ý chí của Quốc hội khi sửa đổi Hiến pháp năm 1980:
1/ Điều 4 Hiến pháp 1980: “Đảng cộng sản Việt Nam … là lực lượng duy nhất lãnh đạo đất nước, lãnh đạo xã hội…” đã được Quốc hội bỏ đi 2 từ “duy nhất”
trong Điều 4 Hiến pháp 1992. Phải chăng Hiến pháp 1992 đã không tiếp
tục thừa nhận Đảng CS Việt Nam là lực lượng “duy nhất” lãnh đạo Nhà nước
và xã hội ? Và mặc nhiên Hiến pháp 1992 cho phép “lực lượng” khác với
Đảng CS Việt Nam được quyền cùng chia sẻ sự lãnh đạo Nhà nước và xã hội
với Đảng CS Việt Nam ?
2/ Điều 4 Hiến pháp 1992: “Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.”,
tức là so với Điều 4 Hiến pháp 1980 thì Hiến pháp 1992 quy định các tổ
chức của Đảng không chỉ hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp mà còn phải
hoạt động trong khuôn khổ pháp luật nữa.
Như vậy, phải chăng Hiến pháp 1992 đã quy định thêm “khuôn khổ pháp luật” bên
cạnh Hiến pháp là nhằm gia tăng sự giám sát hoạt động của Đảng CS bằng
pháp luật, làm giảm quyền hành quá lớn của Đảng CS Việt Nam theo Hiến
pháp cũ 1980 ?
Cho đến nay, Quốc hội VN vẫn chưa ban hành Luật về tổ chức đảng
chính trị nên không ai biết thể lệ thành lập đảng chính trị như thế nào.
Nhưng phải chăng Điều 4 Hiến pháp 1992 chính là căn cứ pháp lý để một
“lực lượng” khác không phải là Đảng CS Việt Nam có thể xúc tiến việc
thành lập đảng chính trị dựa trên nguyên tắc “áp dụng pháp luật tương
tự” mà Đảng cộng sản đang hoạt động, theo quy định tại Điều 4 Hiến pháp
1992, cho tới khi có Luật về tổ chức đảng và thể lệ thành lập đảng?
N.L.
[*] Tham khảo: + Hiến pháp 1980; + Hiến pháp 1992.
________________________
GS Hoàng Xuân Phú - Thưa ông Vũ Minh Giang, Đảng Cộng sản Việt Nam hoạt động trong cơ sở pháp lý nào? [*]
Hiến pháp 1992 có năm lần nhắc đến từ „Đảng“, trong đó có ba lần ở „Lời nói đầu“, hai lần đề cập đến lịch sử và công lao của Đảng CSVN, lần thứ ba trong câu:
„Hiến pháp này... thể chế hoá mối quan hệ giữa Đảng lãnh đạo, nhân dân làm chủ, Nhà nước quản lý.“
Hai lần còn lại là ở Điều 4, nguyên văn như sau:
„Đảng cộng sản Việt Nam, đội tiên phong của giai cấp công nhân Việt Nam, đại biểu trung thành quyền lợi của giai cấp công nhân, nhân dân lao động và của cả dân tộc, theo chủ nghĩa Mác - Lê Nin và tư tưởng Hồ Chí Minh, là lực lượng lãnh đạo Nhà nước và xã hội.
Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật.“
Như vậy, mặc dù Hiến pháp 1992 khẳng định „Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật“, nhưng trong toàn bộ văn bản Hiến pháp không có quy định cụ thể nào về khuôn khổ mà Đảng CSVN được phép hoạt động, và cho đến nay vẫn chưa có „Luật về Đảng“
(hay tương tự) để quy định về quyền hạn, trách nhiệm, phạm vi và hình
thức hoạt động của Đảng, cũng như hình thức xử lý khi tổ chức Đảng vi
phạm Hiến pháp và pháp luật. Rõ ràng, xét về lô-gíc, tính hợp pháp của
việc „Công dân... biểu tình theo quy định của pháp luật“ khi chưa có Luật biểu tình không hề yếu hơn so với tính hợp pháp của việc „Mọi tổ chức của Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp luật“ khi chưa có „Luật về Đảng“.
Vậy thì quý vị có cho là Đảng CSVN phải... đợi đến khi có „Luật về Đảng“ hay không?
[*] Đầu đề do Tễu-blog đặt.
Trích trong bài: Quyền Biểu tình của công dân của GS Hoàng Xuân Phú
