Người Buôn Gió
Ngày bé tôi nghe các đàn anh kể những chuyện khốc liệt trong nhà
tù. Những trận đòn, biện pháp hành hạ, tra tấn và khủng bố của các tù
nhân với nhau. Thường là tù trách nhiệm (một dạng tù chỉ huy do cán bộ
trại giam chỉ định) với các tù nhân khác, đôi khi là trực tiếp quản giáo
tham gia cuộc đánh đập.
Và những thủ đoạn tra tấn muôn vàn màu sắc như trói treo phơi nắng
hè, ngâm mình dưới ao mùa đông. Đòn đánh vào hai bên mạng mỡ hoặc hai
bên hông thắt lưng để om thận, đòn úp bàn tay vỗ vào tai cho chấn thương
âm màng nhĩ. Kiểu ngồi bó gối dẫn đến tê liệt chân...
Những câu chuyên đó không phải ở thời kỳ nhà tù thực dân, mà thời mà
cách mạng đã thành công, nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của chủ tịch Hồ
Chí Minh vĩ đại vinh quang đời đời. Chuyện như thế xảy ra ở nhà tù Phong
Quang, Quyết Tiến, Cổng Trời, Yên Hạ, Kế, Phú Sơn, Lam Sơn, Thanh Lâm,
Thanh Cẩm, Kỳ Sơn, Thanh Chương, Tân Lập, Thanh Xuân, Văn Hòa, Kim Chi,
Thủy Nguyên... những nhà tù mà sau này tôi đã đến, đã ở, đã đi qua tùy
trong hoàn cảnh khác nhau.
Định mệnh dường như gắn tôi với nhà tù từ nhỏ, 4 tuổi bám áo mẹ đi
thăm bố, 13 tuổi cùng anh đi thăm bố, lớn đi thăm bạn bè, anh chị em.
Rồi nhiều lúc chính mình lại ở tù cho người khác thăm. Bạn bè tôi tù
nhiều lắm, bởi tôi sinh ra và lớn lên ở tận cùng của xã hội, chuyện nhà
tù dính đến nhiều cũng là điều không có gì khó hiểu.
Thật kỳ lạ về trí nhớ của con người. Ký ức mà tôi nhớ được xa nhất
lại là hình ảnh mẹ tôi làm bánh mỳ tẩm đường và dẫn tôi vào thăm bố ở
nhà tù Hỏa Lò, lúc đó tôi mới tầm 4 tuổi. Chính vì ký ức này tôi còn nhớ
được, nên khi con trai tôi mới 3 tuổi, tôi đã phải để ý kỹ sao cho cháu
tránh được những điều không đáng thấy, hay không nên thấy. Năm con tôi 4
tuổi, tôi bị bắt vào tù vì điều 258. Ngày về con tôi nhảy lên bá cổ bố
ngay từ cửa, cháu thốt rằng.
- Bố Hiếu đây, nhưng mùi không phải là mùi bố Hiếu.
Vâng, cái đó người tù gọi là mùi tù, mùi tù chỉ có người nào đi tù
mới hiểu. Năm 2010 người đàn ông trí thức tôi gặp ở Berlinh tháo cặp
kính trắng ra, lau mắt nghẹn ngào nói về mùi tù. Anh từng bị giam giữ 10
tháng tù ở Việt Nam vì những tư tưởng của mình. Ấn tượng về nhà tù còn
đọng lại với cả những người đàn ông phong trần từng trải. Huống chi là
đứa trẻ ngây thơ. Tôi vẫn kể cho con trai tôi nghe ở nhà tù bố được đối
xử tốt, công an cũng tốt, họ nghi ngờ thì họ giữ bố để xem đúng bố phạm
tội không, chẳng phải thì họ cho bố về. Cháu vui lắm, cháu kết luận rất
hồn nhiên.
- Thế là công an bắt bố, thấy bố không có tội họ lại cho bố về với con. Công an làm thế cũng được.
Gần hai mươi năm trước đây, tôi từng chịu cảnh bị trói treo, đánh vào
mạng mỡ, vào tai, bị cùm xích ròng rã 15 ngày, bị biệt giam... tôi mới
nhận ra những điều mà các đàn anh đi trước kể cho tôi hồi nhỏ về những
gì diễn ra trong nhà tù là sự thật.
Gần hai mươi năm sau, tôi bị bắt nhiều lần, ở gần như khắp mọi miền
đất nước bởi những người an ninh. Lý do bắt thật bất công. Nhưng điều
kiện bị giam giữ không có gì đáng phàn nàn, thái độ của người canh giữ
cũng tốt.Nhưng thứ đó làm tôi cảm giác mọi thứ có một số điều đã tốt
hơn.
Tuy nhiên đó chỉ là những thời gian ngắn ngủi, và những người canh
giữ là không phải là quản giáo chuyên nghiệp và nơi giam giữ chưa hẳn là
trại tù thực sự.
Hôm nay theo dõi câu chuyện về nữ tù nhân Đỗ Thị Minh Hạnh. Tôi đọc
lời kể của người thân cô, nhìn tấm hình cô chụp trước đến nay.
Tấm hình trước kia không son phấn, nhưng toát lên vẻ trẻ khỏe, sung
mãn đầy sức sống. Tấm hình sau dù Đỗ Thị Minh Hạnh gắng trang điểm thế
nào, cũng chẳng dấu nổi vẻ tiều tụy, ôm đau, đôi mắt và nét mặt gắng
bình thản nhưng người tinh tế vẫn nhận ra những gì khốc liệt mà cô đã
chịu đựng trong nhà tù.
Thương lắm những người tù nữ. Mỗi lần đi gặp người thân, họ mượn nhau
bộ quần áo tươm tất, xin nhau chút son phấn, họ trang điểm cho nhau
trước lúc gặp gia đình. Với mong muốn gia đình nhìn thấy mình không đau
khổ , không tiều tụy. Dù ở hoàn cảnh như vậy họ vẫn có dấu đi những gì
sẽ khiến người thân đau lòng, vẫn muốn an ủi người thân bằng cách che
đậy đi những gì mình phải chịu đựng.
Khi trước ở trong tù, được làm phục vụ cho đội trưởng đội quản giáo.
Nhiều lần đi qua song sắt khu giam nữ. Tôi phải dừng lại nghe những
tiếng van xin.
- Hiếu ơi, chị bị thu gương lược rồi, Hiếu lấy lại giúp chị đi.
- Tù rồi cần gì đẹp hả chị, ai ngắm đâu, lấy bị phát hiện thì em toi.
Tôi định dợm bước đi, người tù nữ vọng ra tha thiết.
- Em ơi, làm đẹp để chồng mình nó gặp, nó thấy mình không xấu, nó còn chờ, còn đi tiếp tế cho mình em ơi.
Người khác nói với theo.
- Làm đẹp chút, cho mẹ mình nhìn không xót em à.
Cái câu của người tù nữ nói với theo, khiến tôi không thể cầm lòng.
Tôi rình lấy chìa khóa kho của quản giáo để lấy gương, lược và cả nhíp
sắt nhổ lông mày cho các chị. Thậm chí thấy giấy bút tôi còn tiện tay
khua nốt để khuyến mại cho các chị luôn.
Đằng sau những lớp phấn vụng về, nét son thô kệch là bao nhiêu nỗi
đau muốn che dấu. Những chị em nào đọc được dòng này, nhìn cách trang
điểm của Đỗ Thị Minh Hạnh, chắc hiểu được vì sao cô ấy trang điểm không
được như xã hội, điều kiện nhà tù được như thế là một nỗ lực rất lớn. Và
xót xa hơn nữa, chúng ta hiểu được vì sao cô ấy cố gắng điểm trang.
Hai mươi năm trước nữa là thời gian tù của những đàn anh kể cho tôi,
rồi đến lượt tôi. Rồi hai mươi năm sau này nữa đến lượt Đỗ Thị Minh
Hạnh. Cảnh trói treo, đánh mang tai, đánh mạng sườn ...vẫn còn diễn ra
đằng sau những cánh cổng trại giam. Không tránh ai cả, từ tên tù ngỗ
ngược xăm trổ đầy mình đến cô gái trong trắng vì niềm thương yêu đối với
đất nước, niềm xót xa cho những thân phận người công nhân phải vào tù
và chịu đựng cảnh hung tàn đó.
O ép từ miếng ăn, nước uống, điều kiện vệ sinh, khủng bố tinh thần,
đánh đập dã man một cô gái đang chịu án tù vốn dĩ đã đầy oan ức.
Chả lẽ sự tàn bạo trong nhà tù Việt Nam vẫn muôn năm như vậy. Chả lẽ
những người quản giáo trại giam, đảng viên ĐCS cũng muốn sự bạo tàn này
được duy trì mãi mãi như ước mơ của họ qua khẩu hiệu ĐCSVN quang vinh
muôn năm? Nước CHXHCN Việt Nam muôn năm, chủ tịch HCM vĩ đại muôn năm?
Vậy để tôi cùng hô với các bạn.
Sự tàn bạo muôn năm!
