S.T.T.D Tưởng Năng Tiến
"Cách mạng không phải để xây dựng lên một chế độ độc tài." - Huỳnh Nhật Hải & Huỳnh Nhật Tấn
Mới đây, Thanh Nien On Line có bài tường thuật của nhà báo Nguyễn Công Khế về cuộc hội thảo phong trào đấu tranh đô thị từ 1954 đến 1975 (trong hai ngày 19 và 20.5.2012) tại Đà Nẵng:
“Tôi nhìn xuống hội trường của Trường ĐH Duy Tân mà lòng bùi
ngùi, xúc cảm. Xúc cảm bởi tất cả các mái đầu đều bạc hoặc chấm bạc.
Những Nguyễn Hữu Thái, Phạm Chánh Trực, Lê Quang Vịnh, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê
Văn Nuôi, Lê Công Giàu, Tôn Thất Lập, Miên Đức Thắng, Vũ Hạnh... của
Sài Gòn. Những Chu Sơn, Nguyễn Duy Hiền, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Lê Phước
Á, Nguyễn Hoàng Thọ, Nguyễn Văn Bổn, Nguyễn Đồng Nhật, Hoàng Thị Thọ,
Trần Hoài, Võ Quê, Phan Hữu Lượng… của Huế. Những Phan Duy Nhân, Huỳnh
Văn Hóa, Đỗ Pháp, Lương Thanh Liêm, Lê Đức Hùng của Đà Nẵng. Còn những
Bửu Chỉ, Vĩnh Linh, Nguyễn Ngọc Lan, Phan Quí, Trịnh Công Sơn, Ngô Kha,
Phạm Thế Mỹ... và nhiều người thì đã ra đi vĩnh viễn, không có mặt trong
cuộc hội ngộ này…”
“Tôi cảm ơn anh Lê Công Cơ người đã hoạt động và lãnh đạo phong
trào từ những năm đầu của thập niên 60 thế kỷ trước, nay là Hiệu trưởng
Trường ĐH Duy Tân - Đà Nẵng đã có sáng kiến và đứng ra tổ chức cuộc gặp
rất có ý nghĩa và đầy cảm xúc này.”
Nội dung của cuộc hội thảo này ra sao (tuyệt nhiên) không thấy ông
Nguyễn Công Khế đề cập đến. Bởi vậy, “ý nghĩa” của nó (nếu có) e cũng
không sâu sắc gì cho lắm!
Gần hai năm trước, vào ngày 12/01/ 2010, cũng có bài viết liên quan đến “phong trào đấu tranh đô thị” (Bức Ảnh Quý Về Khí Phách Sinh Viên Huế 1975) trên trang Dân Luận:
“Nhà thơ Lâm Thị Mỹ Dạ trong một lần soạn lại sách vở tư liệu gia
đình, đã phát hiện ra trong thùng đựng ảnh cũ của gia đình bức ảnh thầy
giáo siêu hình học Trường Quốc Học Huế Hoàng Phủ Ngọc Tường đang diễn
thuyết trong một cuộc đấu tranh, với câu khẩu hiệu rất “ác chiến” sau
lưng 'CHÚNG TÔI THÁCH ĐỐ MỌI SỰ ĐÀN ÁP CỦA THIỆU - KỲ'.
Thấy bức ảnh giá trị, Mỹ Dạ bèn ra phố scan lại rồi phóng to treo
đầu giường anh Tường nằm. Trong ảnh có rất nhiều sinh viên và ‘cán bộ
phong trào’ đứng cạnh anh Tường. Trong ảnh còn có một người mặc xê-vin
trắng, thắt cà vạt đứng phía tay trái anh Tường, mắt nhìn xuống. Tôi hỏi
anh Tường: ‘Người này là ai?’
Tường bảo: ‘Đó là một vị đại diện bên Ty cảnh sát cử sang để
‘theo dõi’ cuộc mít –tinh’. Mới hay, chính quyền Thừa Thiên Huế những
ngày đó cũng rất ngại lực lượng sinh viên xuống đường, nên họ đã không
ra tay đàn áp cuộc ‘xuống đường’, mà chỉ ‘theo dõi’!
Theo nhà thơ Trần Hữu Lục, thời kỳ đó có nhiều ‘tổ chức’ sinh
viên Huế độc lập với nhau xuống đường đấu tranh lắm. Ngô Kha cùng Trần
Quang Long lập ra nhóm đấu tranh, gọi là ‘Nhóm thanh niên chống xa hoa
phóng đãng’ và ‘Quán bạn’, tham gia xuất bản tờ tin ‘lực lượng’ kêu gọi
tuổi trẻ đấu tranh, đòi hòa bình dân chủ.
Họ luôn bám trụ ở Trụ sở Tổng hội Sinh viên (22 Trương Định, Huế)
để phát động đấu tranh. Họ xuất bản tập san ‘Tự quyết’, thành lập Mặt
trận văn hóa dân tộc miền Trung do Ngô Kha làm chủ tịch, tổ chức triễn
lãm tội ác của Mỹ tại Huế.
Có một nhóm sinh viên yêu nước khác gọi là NHÓM VIỆT, hoạt động
công khai Những năm 1967, 1968, đang là sinh viên đại học, Trần Hữu Lục,
Trần Duy Phiên, Lê Văn Ngăn, Trịnh Công Sơn… đã ra tờ báo Thân Hữu
(ĐHSP Huế, 1967), Sinh viên Huế (1968) do Trần Hữu Lục làm chủ biên.
Nhóm Việt sau Mậu Thân 1968 vẫn hoạt động công khai bằng cách phối hợp làm trang văn nghệ cho tạp chí Đối Diện, luôn chủ trương tìm về nguồn cội dân tộc, chống lại khuynh hướng lai căng, vong bản. Đến năm 1975, Nhóm Việt mới giải tán.
Nhóm Việt sau Mậu Thân 1968 vẫn hoạt động công khai bằng cách phối hợp làm trang văn nghệ cho tạp chí Đối Diện, luôn chủ trương tìm về nguồn cội dân tộc, chống lại khuynh hướng lai căng, vong bản. Đến năm 1975, Nhóm Việt mới giải tán.
Hoàng Phủ Ngọc Tường hăng hái làm chủ bút, phóng viên, biên tập
viên của nhiều tờ báo như Dân (Tiếng nói đấu tranh của Trí thức Huế),
Tiếng nói sinh viên, Việt Nam, Cứu lấy quê hương (Liên minh Huế).
Tôi sinh sau đẻ muộn, và chưa bao giờ có dịp được đặt chân đến Huế
nên không được biết rõ lắm cái “khí phách” của nhiều trí thức sinh viên”
(thưở đó) ra sao? Riêng những “cây bút xuất sắc của cách mạng” với tên
tuổi (vừa nêu) thì gần như mọi người đều đã nghe danh. Tưởng cũng nên
nghe chính những nhân vật này nói (hay viết ) qua về thành quả “cách
mạng” mà họ đã dõng dạc “kêu gọi đấu tranh” khi còn trẻ ... dại:
- Hoàng Phủ Ngọc Tường: “Điều quan trọng còn lại tôi xin ngỏ bầy ở
đây, với tư cách là một đứa con của Huế, đã ra đi và trở về, ấy là nỗi
thống thiết tận đáy lòng mỗi khi tôi nghĩ về những tang tóc thê thảm mà
nhiều gia đình người Huế đã phải gánh chịu, do hành động giết oan của
quân nổi dậy trên mặt trận Huế năm Mậu Thân. Đó là một sai lầm không thể
nào biện bác được, nhìn từ lương tâm dân tộc, và nhìn trên quan điểm
chiến tranh cách mạng” (“Nói Chuyện Với
Hoàng Phủ Ngọc Tường Về Biến Cố Mậu Thân Huế” – Thụy Khuê, RFI, 12 tháng 7, 1997).
Hoàng Phủ Ngọc Tường Về Biến Cố Mậu Thân Huế” – Thụy Khuê, RFI, 12 tháng 7, 1997).
- Trần Vàng Sao: “Cuộc cách mạng này kinh khủng thật. Không phải
nó chỉ thay đổi tâm tính, thái độ, tư tưởng của từng con người mà thay
đổi vị trí của từng đồ vật trong từng nhà, cái ghế, cái bàn, cái tủ, cái
giường, tôn lợp trên mái nhà, lư hương trên bàn thờ… đều thay đổi chỗ,
xếp đặt lại tất cả. Hôm qua cái bàn còn để đó, hôm nay không còn nữa,
cái bàn đã đi qua nhà khác, đã ở ngoài chợ. Cuộc cách mạng này đã phá
hết, phá tan hết những gì mà từng gia đình đã bòn mót bao nhiêu năm nay
từ ông cha đến con cháu để nuôi sống mình, để tồn tại với đời. Và những
người làm cách mạng đã thay thế những gì mà họ đã phá sạch bằng công an,
bằng quyền lực trấn áp, bằng mệnh lệnh, khẩu hiệu, băng cờ” (Tôi Bị Bắt – talawas, 10.11.2005).
- Nguyễn Đắc Xuân: “Giấu máy ảnh trong áo mưa, tôi đi men theo
con đường sát với khu nhà bếp đối diện với xóm Rừng Phương Bối. Nhìn qua
hàng rào tôi thấy bên trong hàng trăm người đàn ông, đàn bà, con trai
con gái, áo nâu, áo lam nhếch nhác, nhiều người ăn mặc như cán bộ, một
số cầm máy ảnh, máy quay phim, đùi, gậy, dao rựa đi đi lại lại, ăn nói,
cười cợt lao xao. Tôi liên tưởng đến những côn đồ, xã hội đen, giả Phật
tử đã từng tung hoành ở Bát Nhã được lưu trong các trang web
phapnanbatnha, phusa, langmai lâu nay. Tôi sợ phải đối đầu với những
đồng chí của mình nên muốn nhanh chân ra khỏi nơi này… Tôi cảm thấy kinh
hoàng giống như sáng ngày 21-8-1963 khi Cảnh sát Dã chiến thực hiện kế
hoạch Nước lũ của ông Ngô Đình Nhu tấn công vào chùa Diệu Đế mà tôi đã
từng viết trên báo Giác Ngộ. Và hơn thế nữa, hồi 1963, thấy Cảnh sát Dã
chiến tôi có thể nhận ra họ để tìm cách đối phó, còn ở Bát Nhã hôm đó
Cảnh sát đồng chí của tôi mặc thường phục, không phân biệt với dân
thường, đám xã hội đen lau hau, tôi không biết họ là ai, nếu nhỡ bị họ
hành hung đập máy ảnh, thu giấy tờ trong ví của tôi thì tôi không biết
ai để mà thưa với chính quyền của tôi” (“Những Bạo Hành Ở Tu Viện Báy Nhã Xin Giải Thích Giùm Tôi” – sachhiem.net, 5.10.2009).
Qúi ông Hoàng Phủ Ngọc Tường, Trần Vàng Sao, Nguyễn Đắc Xuân đều đã “lên xanh,” đều “trở thành những cây bút xuất sắc của cách mạng”
và (rõ ràng) đều không được lạc quan hay hãnh diện gì cho lắm về thành
quả mà họ đã “sục sôi, tranh đấu, dấn thân” vào những ngày tháng cũ.
Vậy còn “... Những Nguyễn Hữu Thái, Phạm Chánh Trực, Lê Quang Vịnh, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê Văn Nuôi, Lê Công Giàu, Tôn Thất Lập, Miên Đức Thắng, Vũ Hạnh... của Sài Gòn. Những Chu Sơn, Nguyễn Duy Hiền, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Lê Phước Á, Nguyễn Hoàng Thọ, Nguyễn Văn Bổn, Nguyễn Đồng Nhật,Trần Hoài, Võ Quê, Phan Hữu Lượng… của Huế. Những Phan Duy Nhân, Huỳnh Văn Hóa, Đỗ Pháp, Lương Thanh Liêm, Lê Đức Hùng của Đà Nẵng...” thì sao?
Vậy còn “... Những Nguyễn Hữu Thái, Phạm Chánh Trực, Lê Quang Vịnh, Huỳnh Tấn Mẫm, Lê Văn Nuôi, Lê Công Giàu, Tôn Thất Lập, Miên Đức Thắng, Vũ Hạnh... của Sài Gòn. Những Chu Sơn, Nguyễn Duy Hiền, Hoàng Phủ Ngọc Phan, Lê Phước Á, Nguyễn Hoàng Thọ, Nguyễn Văn Bổn, Nguyễn Đồng Nhật,Trần Hoài, Võ Quê, Phan Hữu Lượng… của Huế. Những Phan Duy Nhân, Huỳnh Văn Hóa, Đỗ Pháp, Lương Thanh Liêm, Lê Đức Hùng của Đà Nẵng...” thì sao?
Những trí thức và sinh viên học sinh của phong trào đô thị trong cuộc hội ngộ tại Trường ĐH Duy Tân - Đà Nẵng - Ảnh: Lê Văn Thọ
“Các anh các chị, có thể không phải là thủ phạm nhưng không thể
phủ nhận là những người đã góp phần gây ra những điêu tàn đổ nát hôm
nay. Xin đừng im lặng nữa. Nếu không đủ sức để hành động, hãy viết, hãy
nói, hãy kể lại cho các thế hệ trẻ những bài học dù thất bại, những ước
mơ dù bị phản bội, những kinh nghiệm dù được đổi bằng xương máu của
mình. Là những người có lương tâm, hôm nay, không có tòa án nào kết án
các anh chị nặng bằng tòa án lương tâm của chính các anh chị. Là những
người vốn nặng tình cảm, hôm nay, không có tình cảm nào cấu xé các anh
chị bằng tình cảm các anh chị đã từng dành cho đất nước. Xã hội Việt Nam
băng hoại, trụy lạc, tha hóa ngày nay là chiếc gương, các anh chị hãy
soi vào đó để thấy lại chính mình...”
Đoạn văn thượng dẫn được trích trong bài viết “Thời Sinh Viên Ở Sài Gòn” của tác giả Trần Trung Đạo, trên trang Đàn Chim Việt – vào hôm 14 tháng 6 năm 2012 – và đã nhận được phản hồi của ông Lâm Vũ như sau:
“Thật ra ai cũng hiểu, rằng họ đã là cá nằm trong rọ. Nhưng đó
chỉ là vấn đề thể xác. Không ai có thể nhốt được tinh thần! Sự bệ rạc
của giới thanh niên thiên tả miền Nam sau 20 năm chỉ chứng tỏ một điều:
vốn dĩ họ chỉ có tiếng mà không có miếng, chỉ có cái vỏ mà thiếu thực
chất.
Nếu so với những người đồng trang lứa, nhưng đã cưỡng lại sự
quyến rũ của chủ nghĩa CS hư vô, phải nói lớp thanh niên thiên tả miền
Nam của thập niên 60s đã thua xa về cả bản lĩnh lẫn ý chí. Đó cũng là sự
khác biệt giữ lý tưởng thật và lý tưởng giả.
Ngay lúc này là cơ hội cuối cùng cho lớp thành niên ‘thiên tả’
của miền Nam, hiện tại đang ở lứa tuổi 60, đứng lên làm cuộc cách mạng
bản thân và để cứu dân tộc, chuộc lại những sai lầm của thời xưa. Nhưng
cho đến nay, tôi chưa thấy một dấu hiệu nào khả dĩ hy vọng họ có ý định
làm chuyện đó… Có lẽ, giấc mơ của họ là có thể biến mất khỏi trần gian
một cách yên ổn, tốt hơn là không ai để ý đến họ nữa… bây giờ cũng như
mãi mãi về sau…”
Nói gọn lại, và nói cách khác (bỗ bã hơn chút xíu) là họ đã bị thiến hết trơn rồi. Chấm hết.
Tưởng Năng Tiến
(*) Chúng tôi sẽ có bài viết riêng về nhà thơ Trần Vàng Sao, vào tuần lễ tới, cũng trên diễn đàn này.