Hiệu ứng Thiên An Môn: Thuật ngữ “Vịt To Vàng” bị chặn

Josh Chin | China Real Time Report
Ngọc Hoà chuyển ngữ

Theo tờ Pacific Chronicle

Như một cuộc đối đầu giữa David và gã khổng lồ Goliath diễn ra hàng năm vào ngày 4 tháng 6 của đất nước, các hoạt động kiểm duyệt trên trang web hàng đầu của Trung Quốc có chức năng như mạng Twitter ngăn chặn việc tìm kiếm thuật ngữ “Vịt To Vàng” và loại bỏ biểu tượng ngọn nến được sử dụng để thể hiện nỗi tang thương giữa những người sử dụng Internet Trung Quốc mong muốn tưởng nhớ cuộc đàn áp biểu tình tại Thiên An Môn năm 1989 và bộ máy kiểm duyệt trực tuyến rộng khắp Trung Quốc.

Một sự tưởng tượng lại hình ảnh nổi tiếng có tên “Tank Man” được đưa lên mạng Sina Weibo (Trung Quốc) để kỷ niệm cuộc đàn áp các sinh viên biểu tình ngày 04 tháng 6 năm 1989 ở Thiên An Môn (Ảnh: Sina Weibo).

Trước lễ kỷ niệm vào thứ Ba, trang Sina Weibo đã xem xét lại một cuộc thử nghiệm ngắn hạn với bộ lọc tinh vi hơn. Cuối tuần trước, các tìm kiếm có liên quan đến cuộc đàn áp bị ngăn chặn trên trang web này đột nhiên cho xuất hiện các kết quả vô thưởng vô phạt, nhưng được lựa chọn cẩn thận. Nhưng cho đến đêm thứ Hai, những tìm kiếm này lại bị chặn trở lại.

Kiểm duyệt trên trang Sina cũng bận rộn với việc xóa bỏ các hình ảnh có liên quan đến Thiên An Môn trên trang web, bao gồm một loạt ảnh đùa cợt tái tạo bức ảnh biểu tượng “Tank Man”, được chụp khi các xe quân sự Trung Quốc đang cố gắng rời khỏi quảng trường.

Một phiên bản của hình ảnh “Tank Man” dựa trên trò chơi video “Angry Birds” của Rovio bởi nhóm biếm họa Hexie Farm (Ảnh: Sina Weibo).

Trong một phiên bản được tạo ra bởi người vẽ tranh biếm họa của Hexie Farm, một con chim màu xanh trong trò chơi “Angry Birds” của Rovio đứng trước một dòng xe tăng lợn, lông cánh dựng lên bày tỏ một cử chỉ thách thức. Những người khác đăng tải các hình ảnh khác nhau tái tạo hoạt cảnh Tank Man bằng Lego.

Trong số những ảnh nổi bật nhất là hình ảnh một dãy vịt cao su quá khổ thay thế những chiếc xe tăng – liên quan đến con vịt màu vàng khổng lồ hiện đang chiếm ngự cảng Victoria ở Hồng Kông đã gây ra làn sóng bắt chước và mua bán giá rẻ về vịt trên đất liền.

Trang Sina đã không đáp ứng lại ngay trước yêu cầu bình luận.

Khi Hồng Kông chuẩn bị tổ chức lễ cầu nguyện ban đêm hàng năm vào ngày 04 tháng 6, các nhà hoạt động AIDS tại Bắc Kinh và nhà bất đồng chính kiến nổi bật, ông Hu Jia, hôm thứ Hai đã đưa ra lời kêu gọi người Trung Quốc đại lục mặc màu đen để đánh dấu lễ kỷ niệm. “Tôi hy vọng những người đi du lịch tự do ở Hồng Kông sẽ đi đến cảng Victoria Park và xuất hiện tại sự kiện này,” ông Hu viết trên Twitter, dù bị chặn ở Trung Quốc nhưng vẫn có thể truy cập thông qua phần mềm tránh né kiểm duyệt mạng của Trung Quốc. “Những người nào ở Đại lục không thể đến được Hồng Kông nên mặc màu đen để tưởng nhớ sự kiện ngày 4 tháng Sáu một cách khôn khéo.”

Ông Hu sau đó nói đùa rằng việc mua áo thun đen ở Trung Quốc có thể sớm bị yêu cầu phải đăng ký bằng tên thật, ám chỉ đến những nỗ lực gần đây của chính quyền thành phố Côn Minh ở miền Nam, có lẽ trước áp lực dư luận, đã ngăn chặn cuộc biểu tình chống lại một nhà máy hóa chất bằng cách yêu cầu những người mua mặt nạ và áo thun trắng phải đăng ký bằng chứng minh nhân dân. Những người biểu tình trước đó đã sử dụng mặt nạ làm đạo cụ và mặc áo thun xịt khẩu hiệu chống ô nhiễm.

Các tìm kiếm “áo thun đen” cũng đã bị chặn trên trang Sina Weibo vào thứ Ba.

Một phiên bản Lego của hình ảnh “Tank Man” được đưa lên Sina Weibo hôm thứ Ba (Ảnh: Sina Weibo).
Bất chấp sự kiểm duyệt và những nỗ lực liên tục của chính quyền nhằm giảm nhẹ tầm quan trọng của các cuộc biểu tình năm 1989, mà Bắc Kinh mô tả là một “cuộc bạo loạn phản cách mạng”, mối quan tâm đến các cuộc đàn áp dường như vẫn còn rất lớn trong số những người sử dụng phương tiện truyền thông xã hội. Theo GreatFire.org, một tổ chức giám sát kiểm duyệt Trung Quốc, các tìm kiếm cho “4 6″ – cho ngày 4 tháng 6 – đã xuất hiện một thời gian ngắn trong danh sách các thuật ngữ được tìm kiếm hàng đầu trên trang Sina Weibo vào sáng thứ Ba.

Do không thể nói chuyện cởi mở về cuộc đàn áp, thay vì vậy, một số người sử dụng trang Sina Weibo đăng tải các ý kiến ghi nhận sự xuất hiện của những đám mây đen trên Bắc Kinh và thành phố Quảng Châu ở miền Nam khoảng giữa trưa thứ Ba.

“Trời thấy những gì mọi người thấy, Trời nghe những gì mọi người nghe,” nhà viết sử Zhang Lifan trích dẫn từ Kinh Thư, một trong năm văn bản Nho giáo cổ điển. “Hôm nay, trái tim của Trời cảm nhận được những gì trong trái tim của nhân dân.”

Một người sử dụng trang Sina Weibo khác: “Điều này dường như có nghĩa là một điều gì đó đã xảy ra trong quá khứ, nhưng tôi không thể tìm kiếm nó.”

Nguồn: Josh Chin, Tiananmen Effect: ‘Big Yellow Duck’ a Banned Term, China Real Time Report, ngày 04 Tháng Sáu 2013.

Bản Tiếng Việt © 2013 The Pacific Chronicle