Lê Quốc Tuấn thực hiện
Như chúng ta đều biết, sau thời gian bị giam giữ, chính quyền
Việt Nam vừa xác nhận sẽ tiến hành xét xử ba blogger, Điếu Cày, Phan
Thanh Hải (Anh Ba Sài Gòn) và Tạ Phong Tần theo khoản 2, điều 88, Bộ
luật Hình sự. Viện Kiểm sát Nhân dân TP. HCM tuyên bố đã chuyển cáo
trạng và hồ sơ vụ án sang Tòa án Nhân dân TP. HCM để "xét xử trong thời
gian tới".
Sự kiện này đang được dư luận, những người yêu tư do trong và ngoài
nước đặc biệt quan tâm. Nhân dịp này, Diễn Đàn X CàfeVN hân hạnh được
tiếp xúc với Luật sư Vũ Đức Khanh để trao đổi cùng ông về một số yếu tố
liên quan đến các khía cạnh chính trị, pháp lý của vụ án.
Ls Vũ Đức Khanh, ngoài chuyên môn về luật pháp, ông còn là một
blogger, nhà bỉnh bút, người tranh đấu dân chủ, nhân quyền cho Việt Nam .
Ông cũng là một tác giả quen thuộc với XCàfeVN qua những bài bình luận
thời sự về Việt Nam và vùng Đông Nam Á Châu, hầu hết đã được đăng tải
trên tờ Asia Sentinel và được giới thiệu bằng Việt Ngữ trên trang mạng
X-CàfeVN.
X-CafeVN: Thưa LS. Vũ Đức Khanh, trong cương vị là
một Luật Sư, dựa trên căn bản của Công Pháp Quốc Tế mà các quốc gia đều
có nghĩa vụ tuân thủ, ông có nhận xét gì về quá trình bắt bớ, giam giữ,
truy tố các blogger Điếu Cày, Phan Thanh Hải (Anh Ba Sài Gòn) và Tạ
Phong Tần cùng giá trị của vụ án mà Nhà cầm quyền Việt Nam đang xếp đặt?
Vũ Đức Khanh: Điều đầu tiên cần phải khẳng định ngay
lập tức là việc bắt giữ, giam cầm anh Nguyễn Văn Hải tự blogger Điếu
Cày là hoàn toàn sai trái. Cho dù bản án ngày 10/9/2008 số
108/2008-HS-ST của Tòa án Nhân dân Quận 3 TPHCM về tội “trốn thuế” của
anh Nguyễn Văn Hải có đúng hay sai hoặc là gì đi chăng nữa thì anh
Nguyễn Văn Hải cũng đã thi hành đúng thời hạn án; việc cơ quan công an
tiếp tục giam giữ anh Nguyễn Văn Hải kể từ ngày 20/10/2010 cho đến hôm
nay mà không có sự phán xét của tòa án là một việc làm hoàn toàn trái
đạo đức và pháp luật.
Vấn đề thứ hai cần được làm sáng tỏ là liệu điều 88 của Bộ Luật Hình
sự (BLHS) có vi hiến không, và thứ ba cần xem xét liệu có sự xung đột
giữa điều 88 nói trên với Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính
trị không?
Căn cứ theo điều 69 Hiến pháp 1992 thì rõ ràng điều 88 BLHS có vấn đề
lớn với những quyền cơ bản hiến định của công dân Việt Nam như quyền tự
do ngôn luận, tự do báo chí; có quyền được thông tin; có quyền hội họp,
lập hội, biểu tình. Mặc dù đã có rất nhiều người bị kết tội theo điều
này như Luật sư Nguyễn Văn Đài, Luật sư Lê Thị Công Nhân, Bác sỹ Lê
Nguyên Sang, Linh mục Nguyễn Văn Lý, Tiến sỹ Cù Huy Hà Vũ và vân vân
nhưng cho đến nay chưa có một tòa án nào giải thích rõ ràng điều luật
này. Có một số luật gia trong nước cũng thừa nhận rằng tình trạng này là
điểm "đen" nhất của ngành tòa án Việt Nam. Theo quan điểm tôi thì cho
dù đoạn cuối của điều 69 Hiến pháp 1992 có thêm cụm từ "theo quy định
của pháp luật", điều 88 BLHS vẫn vi hiến và chấm hết. Vì luật không thể
đứng trên Hiến pháp được cho dù muốn biện hộ ra sao. Đồng ý là luật
trong chừng mực nhất định có thể giới hạn một điều hiến định nào đó
nhưng sự hạn chế đó cần được giải thích một cách minh bạch, rõ ràng và
khả dĩ chấp nhận được trong một xã hội văn minh và thượng tôn pháp luật.
Quyền cá nhân và quyền tập thể mà Nhà nước là đại diện thông qua bầu cử
tự do, công bằng có thể đối nghịch nhưng sự đối lập này không thể để
tiêu diệt lẫn nhau mà là sự hỗ tương, bổ túc cần thiết cho nhau và tạo
hài hòa trong cộng đồng quốc gia dân tộc. Nhà nước và nhân dân không thể
đối nghịch mà cần phải tôn trọng sự khác biệt để đảm bảo công bằng
trong đối xử hầu đưa đất nước phát triển đi lên. Trong tinh thần đó Nhà
nước mới thực sự của dân, do dân và vì dân.
Về phần Công pháp Quốc tế, căn cứ điều 53 Hiến pháp 1992 về quyền
kiến nghị với cơ quan Nhà nước của công dân, vào chức năng và nhiệm vụ
của Đại biểu Quốc hội được ghi nhận trong Hiến Pháp 1992 tại các điều 97
và 98 và khoản 3 điều 91Hiến Pháp 1992 về chức năng giải thích Luật của
Ủy ban Thường vụ Quốc hội, ngày 29 tháng 3 năm 2011 tôi đã có công văn
kiến nghị một số đại biểu Quốc hội thỉnh cầu quý vị này kiến nghị Ủy ban
Thường vụ Quốc hội giải thích điều 88 trong Bộ Luật Hình sự liệu có
xung đột, mâu thuẫn với Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính
trị không. Đáng tiếc đã hơn một năm trôi qua mà tôi vẫn chưa nhận được
một hồi âm nào cả!
Như đã trình bày, theo quan điểm tôi thì căn cứ theo điều 6 Luật ký
kết gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế 2005, Công ước Quốc tế về các
Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam đã ký kết tham gia, luôn có giá
trị pháp lý cao hơn Luật trong nước. Vì thế điều 88 BLHS tự thân đã có
những hạn chế nhất định đến các quyền cơ bản con người, quyền chính trị
của công dân nói chung đã hoàn toàn trái ngược với những quyền cơ bản,
thiêng liêng đã được ghi nhận trong Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự
và Chính trị mà Việt Nam là nước thành viên đã tham gia và cam kết tuân
thủ nó thông qua Bộ luật về Điều ước Quốc tế. Điều 26 Công ước Viên về
Luật Điều ước Quốc tế 1969 quy định nguyên tắc “Pacta sunt servanda”,
nêu rõ: “mọi điều ước đã có hiệu lực đều ràng buộc các bên tham gia điều
ước và phải được các bên thi hành với thiện ý.” Nguyên tắc này đã được
chuyển hoá vào quy định của Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước
quốc tế 2005: “Nhà nước CHXHCN Việt Nam tuân thủ điều ước quốc tế mà
CHXHCN Việt Nam là thành viên” (Khoản 6, Điều 3).
Nói tóm lại, điều 88 BLHS là vi hiến và trái với Công Pháp Quốc Tế,
hoàn toàn không phù hợp với Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và
Chính trị.
Cuối cùng tôi quan niệm rằng việc bắt bớ, giam giữ, truy tố quý anh
chị Nguyễn Văn Hải tự blogger Điếu Cày, Phan Thanh Hải (Anh Ba Sài Gòn)
và Tạ Phong Tần và còn nhiều người khác nữa là một việc làm hoàn toàn
mang động cơ chính trị, trái với đạo đức dân tộc, không đúng thủ tục quy
định của pháp luật và không phù hợp Công pháp Quốc tế. Quý anh chị này
chỉ thực thi những quyền hiến định công dân của họ. Những lời phê bình
ôn hòa thể hiện quyền tự do ngôn luận của họ chỉ là một việc rất bình
thường trong một xã hội tự do, dân chủ và văn minh. Đáng lý ra Nhà nước
nên khuyến khích chứ không nên có thái độ như vậy. Đứng về phương diện
chính trị, ngoại giao, tôi quan niệm rằng việc bắt giam và truy tố những
người này không những là một tổn thất rất lớn cho sự nghiệp xây dựng và
phát triển tư tưởng nhà nước pháp quyền tại Việt Nam mà còn làm mất đi
uy tín cũng như ảnh hưởng của Việt Nam trên chính trường quốc tế.
X-CafeVN: Theo nguồn tin trong nước, hiện nay các
luật sư Nguyễn Thanh Lương, Đoàn Thái Duyên Hải, Nguyễn Quốc Đạt, Hà Huy
Sơn đã được cấp giấy chứng nhận bào chữa cho các blogger trong cáo gọi
là "vụ án blogger Điếu Cày” này. Cũng trong cương vị là một luật sư, ông
nhìn thấy những khó khăn gì mà các luật sư này sẽ phải đương đầu để bảo
đảm công lý cho các bị can?
Vũ Đức Khanh: Tòa án Việt Nam không có sự độc lập
tối thiểu cần thiết như đúng nghĩa của một tòa án độc lập mà mọi người
mong đợi. Không có một vị thẩm phán nào mà không là đảng viên ĐCSVN. Và
đảng thì lúc nào cũng muốn lãnh đạo toàn diện, thậm chí, đảng còn muốn
lãnh đạo toàn diện cả luật sư luôn khi họ yêu cầu luật sư tuyên thệ
trung thành với đảng. Trước khi xét xử, đảng đã có chỉ đạo cả rồi cho
nên chốn pháp đình bổng chốc trở thành sân khấu nhỏ. Cái bi hài kịch lớn
nhất mà đồng nghiệp của tôi trong nước phải gánh chịu là cố làm sao cho
cá nhân mình không bị nhân dân và thế giới xem như một "anh hài" do đạo
diễn đảng chỉ đạo cho dù chỉ là "anh hài bất đắc dĩ"! Khó khăn lớn nhất
của con người là sống thật với chính mình và không có cái tòa án nào đủ
sức mang lại công lý thực sự bằng chính cái tòa án lương tâm. Tôi chỉ
ao ước các bạn đồng nghiệp và các vị thẩm phán khả kính của tôi cố gắng
hoàn thành sứ mạng công lý của mình trước tòa án lương tâm của họ mà
thôi.
X-CafeVN: Theo Ls. việc truy tố các blogger này có
liên quan gì đến dự thảo có tên gọi là “Nghị định quản lý, cung cấp, sử
dụng dịch vụ internet và nội dung thông tin trên mạng” đang được Bộ
Thông tin - Truyền thông soạn thảo, nhằm thay thế Nghị định
97/2008/NĐ-CP được ban hành trước đây ? Và nhìn chung, trong dư chấn của
các cuộc cách mạng dân chủ khởi đi từ lợi thế của thông tin mạng và sự
dấn thân của các blogger tự do ở các nước Ả Rập, những mưu toan này của
chính quyền Việt nam, kể cả việc truy tố các blogger nói trên, sẽ có ảnh
hưởng như thế nào đối với phong trào đấu tranh cho dân chủ và quyền tự
do ngôn luận tại Việt Nam, cụ thể là, trong hoàn cảnh đấu tranh gian khó
hơn như thế, các blogger Việt Nam sẽ phải nên làm gì vừa để tự bảo vệ
mình vừa có thể tiếp tục hành xử quyền tự do ngôn luận của mình?
Vũ Đức Khanh: Nhà nước CHXHCN Việt Nam là nhà nước
độc đảng, độc tài, chuyên chế và toàn trị. Cho nên, những loại văn bản
như thế này chẳng có gì lạ. Cái điều đáng quan tâm nhất là tại sao họ
lại đưa ra vào lúc này và phản ứng của quốc tế ra sao. Theo tôi, đảng
đang thực sự hấp hối và lo sợ không biết tương lai sẽ về đâu. Làn sóng
phản kháng, đối đầu với đảng ngày càng dân cao, đặc biệt từ trong chính
nội bộ đảng. Đảng đang tìm cách để ngăn chặn thành phần đối kháng này vì
nguy cơ tự hủy trong đảng rất cao. Thứ hai, phản ứng quốc tế sẽ rất
mạnh vì đừng quên rằng Việt Nam không phải là Trung Quốc và bối cảnh
chính trị, kinh tế, ngoại giao, quốc phòng trong khu vực hiện hoàn toàn
thuận lợi cho một sự thay đổi chính trị tại Việt Nam. Một nước Việt Nam
thực sự tự do, dân chủ chắc chắn đảm bảo quyền lợi của quốc tế ở Việt
Nam tốt hơn đảng CS đang cầm quyền. Tôi không tin là cái Nghị định này
sẽ sống thọ nếu không muốn nói chết yểu. Cho dù nó có sống đi chăng nữa
thì cũng không có công ty ngoại quốc nào chịu hợp tác toàn diện và người
dân Việt Nam thì luôn nổi tiếng về khả năng thích nghi.
X-CafeVN: Được biết Ls. đã có những hoạt động, vận
động tích cực đến các giới chức, tổ chức quốc tế để ủng hộ, bảo vệ các
nhà đấu tranh vì dân chủ, nhân quyền tại VN. Nhân tiếp xúc này, xin Ls
cho biết chi tiết hơn về một số công việc đã qua của mình, nhất là xin
Ls cho biết, ông đã từng hành động gì để hỗ trợ các blogger Điếu Cày,
Phan Thanh Hải (Anh Ba Sài Gòn) và Tạ Phong Tần nói riêng và những nhà
tranh đấu trong nước nói chung?
Vũ Đức Khanh: Tôi có một hoài bão duy nhất đó là
muốn được cống hiến trọn vẹn cuộc đời cho sự nghiệp đấu tranh vì tự do,
dân chủ và phát triển bền vững tổ quốc Việt Nam yêu dấu. Tôi sinh ra và
lớn lên trong cảnh chiến tranh huynh đệ tương tàn trên quê hương tôi.
Những ngày trẻ thơ của tôi là đói khát, ngu dốt, tù đày, ly tán và hận
thù của đất nước và đồng bào tôi. Nhưng may mắn đã mỉm cười khi tôi có
cơ hội vượt biên thoát khỏi thiên đàng XHCN, cái thiên đàng trần gian mà
ĐCSVN đã không ngừng rao giảng để cuối cùng đồng bào tôi phải sống như
trong địa ngục gần 37 năm đối với miền Nam và gần 3/4 thế kỷ với đồng
bào miền Bắc. Nói như thế nhưng tôi chưa bao giờ có một ý nghĩ hận thù
gì ai vì chuyện tuổi thơ của tôi đã bị đánh cắp. Tôi luôn tin tưởng chỉ
có tình thương thực sự mới có thể hóa giải mọi thứ, giúp con người nhân
bản hơn. Tất cả những việc tôi đã, đang và sẽ làm đơn giản là giải thích
với bè bạn năm châu hiểu rõ hơn về bộ mặt thật của nhóm cầm quyền Việt
Nam hiện tại và những ấp ủ, hoài bảo của dân tôi về ước mơ chung bình dị
nhưng vô cùng cao quý - ước mơ làm người Việt Nam tự do. Tôi sẽ tiếp
tục tiếp xúc, trao đổi và vận động những người bạn, những quốc gia bạn
có cùng chung lý tưởng tự do, dân chủ và tôn trọng quyền con người cùng
nhân dân tôi cương quyết đấu tranh vì Việt Nam tự do, dân chủ và phồn
vinh. Đối với quý anh chị Nguyễn Văn Hải tự blogger Điếu Cày, Phan Thanh
Hải (Anh Ba Sài Gòn) và Tạ Phong Tần nói riêng và những nhà tranh đấu
vì tự do, dân chủ trong nước nói chung, tôi xin khẳng định là tôi sẽ
tiếp tục sát cánh cùng tất cả quý anh chị kiên quyết đấu tranh cho đến
hơi thở cuối cùng vì tổ quốc và đồng bào Viêt Nam vì tương lai sáng lạng
của dân tộc, vì một nước Việt Nam tự do, dân chủ và phú cường. Quý anh
chị sẽ không bao giờ cô đơn trong cuộc chiến đầy chính nghĩa này, tổ
quốc, nhân dân Việt Nam và bè bạn năm châu đã, đang và sẽ tiếp tục cùng
quý anh chị vững bước đồng hành trên bước đường đưa Việt Nam đến bến bờ
tự do.
X-CafeVN: Cuối cùng, Ls. có lời chia xẻ nào gửi đến
gia đình các blogger Điếu Cày, Phan Thanh Hải (Anh Ba Sài Gòn) và Tạ
Phong Tần trong lúc này?
Vũ Đức Khanh: Nhân loại tiến bộ đã từng khẳng định
rằng mọi người sinh ra đều có quyền tự do, quyền sống và quyền mưu cầu
hạnh phúc cá nhân trên cơ sở tôn trọng và không xâm phạm đến những người
khác trong quá trình thực thi những quyền cá nhân của mình trong cộng
đồng xã hội và nhân loại. Nhân dân Việt Nam cũng thế, có quyền tự do,
quyền sống và quyền mưu cầu hạnh phúc và, không ai có thể xâm phạm các
quyền thiêng liêng ấy. Nhân dân Việt Nam có quyền hưởng tự do và các
quyền cơ bản của con người và sự thật phải được sống tự do và được hưởng
các quyền thiêng liêng ấy. Tuy nhiên hiện nay nhà cầm quyền Việt Nam đã
nhẫn tâm, tàn bạo tước đoạt đi những quyền tự do thiêng liêng đó của
nhân dân ta. Thân nhân của quý vị đã không thể ngồi yên nhìn cảnh chướng
tai, gai mắt, đất nước điêu tàn, nhiễu nhương nên đã âm thầm hy sinh
hạnh phúc riêng vì sự sinh tồn, vì niềm hạnh phúc chung của dân tộc đứng
lên đấu tranh đòi quyền tự do, quyền sống và quyền mưu cầu hạnh phúc
cho toàn dân tộc. Sự hy sinh của họ quá to lớn, vĩ đại nhưng trong cái
hy sinh đó không thể không nhắc tới sự hy sinh âm thầm nhưng không kém
phần to lớn của quý vị, những người cha, mẹ, vợ, con và tất cả anh chị
em trong gia đình. Tôi còn nhớ khi đứa con trai trưởng tôi chào đời,
cháu không khóc trong lúc mọi người đang lo lắng thì bà bác sỹ phụ sản
đã véo vào cháu để cháu khóc tiếng khóc đầu tiên chào đời. Khi cháu
khóc, vợ chồng tôi cũng khóc nhưng cái khóc này là khóc trong niềm vui
vô hạn khi đón con mình đến với thế giới loài người chúng ta. Có lẽ, Tạo
hoá đã an bài cho nhân loại chúng ta trước khi ngây ngất nếm niềm vui
hạnh phúc làm người phải khóc lên tiếng bi ai để hiểu rõ hơn về giá trị
đích thực của cuộc sống, của thân phận con người và nhất là hạnh phúc
được làm người. Quý vị hãy khóc nhưng đừng khóc than cho thân phận éo
le, nghiệt ngã của những người thân của quý vị mà hãy khóc cho cái niềm
hạnh phúc, sung sướng tột đỉnh khi được sống trọn vẹn như một con người
tự do vì hơn ai hết quý vị nhận thức được sự cống hiến vì tự do của
những ngưòi thân này. Mong quý vị có được cảm xúc thiêng liêng quý báu
này.
X-CafeVN: Thay mặt thành viên độc giả X-CàfeVN, trân
trọng cảm ơn Ls đã dành cho chúng tôi phần phỏng vấn này, hy vọng sẽ
được gặp lại Ls trong những dịp khác trên con đường đâu tranh chung vì
dân chủ, tự do cho dân tộc Việt nam.
Vũ Đức Khanh: Trân trọng cám ơn anh Lê Quốc Tuấn và
thành viên, độc giả X-Café VN đã cho tôi cơ hội hầu chuyện với quý vị.
Chúc X-Café VN luôn vững chắc thành công trong sự nghiệp cao cả mang đến
bạn đọc những thông tin trung thực vì một nền truyền thông tự do, nhân
bản và tôn trọng sự khác biệt. Chúc quý vị mọi sự an vui và vững tin vào
sự nghiệp đấu tranh đầy chính nghĩa sáng ngời vì tự do, dân chủ cho
nhân dân Việt Nam.
Bài phòng vấn này do Lê Quốc Tuấn, Tổng Biên Tập Diễn Đàn X Càfe VN thực hiện.
