Mỹ lo ngại biển Đông căng thẳng hơn vì Trung Quốc tăng hoạt động quân sự

WASHINGTON (NV) -Hôm Thứ Sáu 3 tháng 8 năm 2012, Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ ra một bản thông cáo báo chí bày tỏ sự quan tâm đặc biệt đến các diễn biến trong cuộc tranh chấp chủ quyền biển đảo trên biển Ðông.

Hải quân Trung Quốc dự lễ thượng kỳ tại đảo Phú Lâm trong quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam ngày 24 tháng 7, 2012. (Hình: Tân Hoa Xã)

Vụ việc ngày càng nghiêm trọng hơn từ khi Bắc Kinh loan báo thành lập bộ chỉ huy quân sự cho “thành phố Tam Sa” bao trùm đến 80% diện tích biển Ðông, một hành động chuẩn bị cho thế thượng phong khi xảy ra chiến tranh.

Bản thông cáo báo chí của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ viết: “Chúng tôi âu lo vì sự gia tăng căng thẳng trên biển Ðông và đang theo dõi tình hình thật sát. Những diễn tiến gần đây bao gồm cả những lời chống đối nhau, bất đồng ý kiến về dò tìm tài nguyên thiên nhiên, đe dọa trừng phạt kinh tế, và những việc xảy ra ở bãi san hô Scarborough Reef (Trung Quốc gọi là Hoàng Nham đảo) gồm cả lập hàng rào ngăn cản tiếp cận. Ðặc biệt, Trung Quốc nâng cấp quản trị thành phố Tam Sa và thiết lập doanh trại quân sự mới để bảo vệ các vùng tranh chấp trên biển Ðông trái ngược với các nỗ lực hợp tác ngoại giao nhằm giải quyết những khác biệt, mà như vậy có nguy cơ leo thang căng thẳng ở khu vực”.

Biển Ðông là theo cách gọi Việt Nam, Philippines gọi là biển Tây, Trung Quốc gọi là biển Nam, trên bản đồ quốc tế là South China Sea tức biển phía Nam Trung Hoa.

Bản tuyên bố này có dấu hiệu Hoa Kỳ thấy không nên tiếp tục giữ yên lặng khi những dấu hiệu giông tố ngầm đang dần lộ diện ở vùng biển mà quá nửa lượng hàng hóa của thế giới đi qua.

Bản tuyên bố lập lại chủ trương Hoa Kỳ không đứng về phe nào trong cuộc tranh chấp nhưng, vì là một nước và một cường quốc Thái Bình Dương, có quyền lợi quốc gia để duy trì hòa bình và ổn định ở khu vực, tôn trọng luật pháp quốc tế và tự do hải hành và tự do thương mại hợp pháp trên biển Ðông.

Hoa Kỳ kêu gọi các nước tranh chấp hành động làm giảm căng thẳng theo đúng tinh thần của bản Tuyên Bố về Biển Ðông năm 1992, bản Tuyên Bố Ứng Xử trên Biển Ðông (DOC) có từ năm 2002. Muốn vậy, Hoa Kỳ thúc các nước cố gắng đạt sự đồng thuận về một cơ chế đối phó và ngăn chặn tranh chấp. Cần phải tiến nhanh đến một bộ quy chế ứng xử hầu có thể mở đường cho sự giải quyết các bất đồng bằng những biện pháp hòa bình.

“Chúng tôi tiếp tục thúc giục các bên làm rõ và theo đuổi những tuyên bố chủ quyền lãnh thổ biển đảo theo đúng Công Ước Quốc Tế, gồm cả Công Ước Quốc Tế về Luật Biển”. Bản thông cáo báo chí của Bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ viết. Trong chiều hướng này Hoa Kỳ hoan nghênh bản tuyên bố 6 điểm nguyên tắc mới được ASEAN đưa ra hồi tháng trước.

Hoa Kỳ đã nhiều lần, qua những lời tuyên bố của Tổng Thống Obama và Ngoại Trưởng Clinton, tất cả các quốc gia Á Châu-Thái Bình Dương đều có quyền lợi để duy trì ổn định khu vực qua hợp tác và đối thoại.

Theo đó “Hoa Kỳ tích cực hậu thuẫn sự đoàn kết của ASEAN” và đang mở một loạt các cuộc tham khảo với các nước để cổ võ cho giải pháp ngoại giao giải quyết tranh chấp.

Bắc Kinh, qua tờ Hoàn Cầu Thời Báo, nhiều lần đả kích sự can dự của một nước thứ ba trong cuộc tranh chấp biển Ðông, đặc biệt là đả kích thẳng Hoa Kỳ. Bắc Kinh chỉ muốn đàm phán tay đôi để lấy thế nước lớn, quân đội hùng mạnh để đè các nước nhỏ trong khu vực, đặc biệt là Việt Nam và Philippines. Những lời dọa đánh Việt Nam và Philippines không phải chỉ thấy xuất hiện một lần.

Bắc Kinh cũng không che đậy các hành động chia rẽ, ly gián các nước ASEAN bằng những mồi nhử kinh tế và hợp tác viện trợ mọi mặt. Việc hội nghị cấp ngoại trưởng ASEAN ở thủ đô Cam Bốt tháng trước không ra nổi bản tuyên bố chung chỉ vì vấn đề tranh chấp biển Ðông là thí dụ điển hình.

Ngày 23 tháng 7 năm 2012 , sáu nghị sĩ (Kerry, Lugar, Webb, Inhofe, Lieberman và McCain) đã đệ trình một nghị quyết kêu gọi chính phủ Hoa Kỳ lên tiếng hậu thuẫn cho các nước ASEAN và thúc giục mau chóng đưa ra bản Quy Tắc Ứng Xử Biển Ðông. Nghị quyết tuyên bố tán thành sự tăng cường lực lượng Hoa Kỳ ở Tây Thái Bình Dương, đặc biệt là khu vực biển Ðông, kể cả hợp tác với các lực lượng đồng minh ở khu vực.

Ngày 26 tháng 7 năm 2012, Nghị Sĩ Jim Webb, chủ tịch Tiểu ban Ngoại Giao khu vực với Ðông Á và Thái Bình Dương phát biểu các hành động gần đây của Trung Quốc “nhằm tăng kiểm soát tại vùng lãnh thổ tranh chấp ở biển Nam Trung Hoa có thể đã vi phạm luật quốc tế”. Ông đòi chính phủ Hoa Thịnh Ðốn yêu cầu Bắc Kinh giải thích để báo cáo lại cho Quốc Hội. (T.N.)