Ts. Nguyễn Đình Thắng
Khi chính quyền Việt Nam vừa trả tự do cho 5 tù nhân lương tâm, lập tức có dư luận kháo rằng có lẽ để đánh đổi lấy Hợp Tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tôi không nghĩ rằng chính quyền Việt Nam lại thiếu hiểu biết đến mức ấy.
Dẫu Việt Nam có trả tự do cho hết các tù nhân lương tâm nhưng thiếu Đỗ Thị Minh Hạnh, Nguyễn Hoàng Quốc Hùng và Đoàn Huy Chương thì vẫn không giải quyết được bế tắc TPP. Từ đầu năm nay chúng tôi đã gắn liền việc trả tự do cho ba người hoạt động trẻ này với sự tôn trọng quyền lao động, điều kiện bất khả nhượng của các công đoàn lao động Hoa Kỳ đối với TPP. Các công đoàn này có ảnh hưởng lớn đến Quốc Hội Hoa Kỳ. TPP dù có được Hành Pháp ký mà Quốc Hội không phê chuẩn thì cũng vô hiệu lực. Hơn nữa, chính Hành Pháp Hoa Kỳ bây giờ trở nên cứng rắn đối với Việt Nam về các điều kiện để tham gia TPP.
Quyền lập và tham gia nghiệp đoàn độc lập và tự do đang là điều kiện quan trọng nhất của các công đoàn lao động và Quốc Hội Hoa Kỳ khi đối với việc cho Việt Nam tham gia TPP hay không. Việt Nam hiện không đáp ứng điều kiện này. Chế độ cộng sản quan niệm rằng họ phải giữ quyền kiểm soát giai cấp công nhân, nên không thể buông thả cho công nhân được quyền lập nghiệp đoàn độc lập với đảng cộng sản. Chính quyền Việt Nam đang đề nghị với Hoa Kỳ giải pháp là sẽ cho các công đoàn địa phương thêm quyền tự trị đối với Tổng Liên Đoàn Lao Động Việt Nam do đảng cộng sản kiểm soát.
Đề nghị này hoàn toàn không thoả đáng đòi hỏi của Hoa Kỳ. Các công đoàn lao động ở Hoa Kỳ, với truyền thống hoạt động độc lập, nhìn thấu “quỷ kế” này và dứt khoát không chấp nhận.
Kế thứ hai của Việt Nam là hứa hẹn sẽ cho công nhân quyền lập và tham gia nghiệp đoàn độc lập nhưng phải mất 5 năm. Các công đoàn lao động và Quốc Hội Hoa Kỳ hồ nghi kế hoãn binh này và có hai khuynh hướng. Khuynh hướng thứ nhất là chấp nhận cho Việt Nam 5 năm để từng bước cải thiện quyền lao động và trong 5 năm “thử thách” Việt Nam chỉ là thành viên dự bị của TPP. Trong tư cách dự bị, Việt Nam chỉ được hưởng quyền lợi tăng dần mỗi năm nếu theo đúng lộ trình đã cam kết với Hoa Kỳ. Khuynh hướng thứ hai là nói Việt Nam ra ngoài chơi, chừng nào hội đủ tiêu chuẩn thì quay lại đàm phán TPP.
Khuynh hướng thứ hai là gạt Việt Nam ra khỏi các cuộc đàm phán TPP. Chừng nào Việt Nam hội đủ tiêu chuẩn thì quay lại xin tham gia TPP.
Sau vụ giàn khoan HD 981, khuynh hướng thứ hai xem chừng thêm mạnh thế vì không còn nhu cầu dùng TPP để kéo Việt Nam ra khỏi quỹ đạo Trung Quốc. Trong vài tuần qua, tôi để ý thấy các công đoàn lao động Hoa Kỳ nói mạnh hơn, chọn thái độ quyết liệt hơn. Nhiều vị dân biểu và thượng nghị sĩ Hoa Kỳ cũng dứt khoát hơn về lập trường.
Bất luận khuynh hướng nào, một khi Việt Nam cam kết thoả đáng đòi hỏi của Hoa Kỳ về quyền lao động, thì sẽ lập tức vi phạm điều cam kết nếu vẫn còn giam giữ Đỗ Thị Minh Hạnh, Nguyễn Hoàng Quốc Hùng và Đoàn Huy Chương. Những người trẻ này không làm gì khác là đã thực thi chính điều mà chính quyền Việt Nam phải cam kết để hội đủ tiêu chuẩn tối thiểu để tham gia TPP.
Tuần này, một thượng nghị sĩ Hoa Kỳ có ảnh hưởng lớn đến TPP sẽ đi Việt Nam. Ông đã từng tuyên bố, không TPP cho Việt Nam nếu không cải thiện nhân quyền đáng kể. Tôi tin rằng vị Thượng Nghị Sĩ này sẽ giúp Việt Nam hiểu rõ phải làm những gì để thoả đáng các đòi hỏi của Hoa Kỳ về quyền lao động.
Ông đã cầm trong tay hồ sơ của Đỗ Thị Minh Hạnh, Nguyễn Hoàng Quốc Hùng và Đoàn Huy Chương.
Chiến Dịch Đòi Tự Do Cho Tù Nhân Lương Tâm Việt Nam mà chúng tôi phát động ngày 24 tháng 7 năm ngoái có mục đích bảo vệ và đòi tự do cho tất cả tù nhân lương tâm Việt Nam. Tuy nhiên, riêng trường hợp của ba người trẻ hoạt động cho quyền lao động kể trên thì chúng tôi lại gắn liền với TPP. Và Việt Nam sẽ không thể nào thoả đáng đòi hỏi của Hoa Kỳ nếu vẫn bỏ tù họ.
