Người Buôn Gió
trích....Tôi cầm tờ giấy hủy bỏ biện pháp ngăn chặn bước qua những
cánh cổng nhà tù. Người công an gác cổng đứng tuổi, mái tóc hoa râm
trông phúc hậu, ông cầm tờ giấy ra trại nhập sổ rồi mở cửa cho tôi ra.
Ông nói thân tình.
- Về mà lo làm ăn nhé.
Tôi bước ra cánh cổng sắt, người xe đi lại. Tôi nhìn một lát định
hướng rồi đi về phía bên tay trái, đi bộ giữa dòng người tan tầm đang
hối hả về nhà. Tôi về nhà mẹ.
Mẹ tôi bắc ghế ngồi ngoài cửa, nét mặt buồn vời vợi, bà nhìn vào
luồng người đi lại mà như chả nhìn cái gì. Tôi đi từ trước mắt bà, trong
tầm nhìn của mẹ đến gần mà mẹ tôi cứ nhìn như thế, cái nhìn có hướng mà
như đâu đâu. Tôi đến cửa gọi nhẹ.
- Mẹ à, con đây.
Mẹ tôi như người đang mộng chợt tỉnh, mẹ cuống quýt đi vào nhà theo tôi. Giọng mẹ lắp bắp như không tin tôi đang trước mặt bà.
- Con sao, con sao rồi?
- Mẹ buồn cười thế, con đang ở nhà khỏe mạnh đây, lại cứ hỏi con sao là sao thế nào.
Tôi kể tôi vừa từ trại giam về đến thẳng đây, được về vì tội không
có gì phải xét xử cả. Chỉ ngăn chặn, giáo dục thế thôi. Mẹ tôi luống
cuống mở kim băng cài túi áo cánh nâu. nói đứt đoạn trong dòng nước mắt.
- Con cầm lấy mấy đồng mà tiêu. Người ta bảo hôm nay con không về
thì sẽ còn lâu mới về, mẹ từ sáng đến giờ cứ ngồi ngoài cửa đợi xem con
có về không?
Tôi giữ tay mẹ, nói vẫn còn tiền trại giam cho đi đường về nhà đây.
Mẹ bảo tôi về nhà luôn cho Tí Hơn mừng. Tôi chào mẹ để đi về nhà mình
nơi có Tí Hớn đang chờ bố. Ngoái lại thấy mẹ vẫn đứng trân trân nhìn
theo....hết trích
Weimar trời lạnh, mây xám giăng ngợp trời, mưa rả rích. Cứ mỗi lần trời
lạnh mẹ lại đau khớp xương. Giờ con lớn khôn lại đi biền biệt xứ người.
Chiều nay viết truyện, cuốn truyện đã gần xong. Con được những người ở
đây, chính phủ ở đây gọi con là nhà văn. Hai cái từ mà ở xứ sở mình con
không thể nào có được dâng mẹ. Mỗi lần đọc lại bài Cô Giáo Dạy Văn, con
thương mẹ vô vàn, và cũng nhớ cô giáo Dung vô vàn. Nhà tù đã giúp con
trở thành nhà văn chứ không phải là trường học ! . Nhưng người gieo cho
con ham muốn viết vẫn là mẹ và cô giáo dạy văn tên Dung.
Cô Giáo Dạy Văn.
Cô giáo dạy văn tên là Dung, năm cô dạy tôi hình như cũng là năm cô sắp về hưu. Cô thỉnh thoảng nói
- Các em cố học giỏi cho cô mừng nhé.
Cô hay ốm, thỉnh thoảng giờ văn lại có thầy , cô giáo khác dạy thay. Nhà
cô ở tận Ngọc Hồi, cô đi xe đạp đến trường để dạy. Trường tôi học nằm
trong khu phố cũ. Bọn tôi học buổi sáng, vậy cô đi từ nhà cô đến trường
từ mấy giờ. Lúc học cô tôi chẳng để ý đến điều đó.
đến ngày 20-11. Những năm ấy thì đứa nào thích đi thì đi, rủ nhau theo
nhóm. Góp tiền mua mấy bông hoa, cân cam,túi đường. Chỉ có hoa và quả
thế thôi. Kéo đến nhà cô giáo chủ nhiệm bóc tất ra ăn. Có nhóm còn lời
vì được ăn cam của nhóm khác. Học sinh bọn tôi chỉ đến nhà các thầy cô
dạy các môn quan trong như toán, văn, ngoại ngữ.. còn các thầy cô bộ môn
khác như hoạ, nhạc, thể dục, sinh, sử, địa gì đấy thì chả đứa nào đi.
Hôm trước các lớp trong nhóm rục rịch bàn nhau đến nhà thầy chủ nhiệm
dạy toán. Còn nhà cô Dung dạy văn xa quá, chả dứa nào nhắc.
Nhà thầy chủ nhiệm dạy toán ngay đường Trần Nhật Duật. Đa số học sinh
lớp tôi đều quanh khu phố cũ lên đi đến nhà thầy rất gần. Buổi sáng mang
hoa và cam, đường đến nhà thầy. Liên hoan ăn hết cam, thầy chủ nhiệm
con sai con gái đi mua chanh về pha nước chanh vì sẵn đường đấy. Thành
ra là chỉ có bó hoa còn lại, còn cam và đường thì học sinh mang đến học
sinh xơi. Nhưng ngày ấy các thầy cô giáo rât vui, chả ai nghĩ chuyện quà
cáp gì hết. Lúc ở nhà thây về hơn 9 giờ sáng, ra đến đường thấy mấy
thằng nghịch nhất lớp rủ nhau đi trèo bàng. Tôi bất chợt nảy ý nghĩ rủ
chúng đến nhà cô Dung. Kế hoạch được cả bọn nhất trí, chẳng phải là do
hiếu lễ với cô Dung, thật ra chúng tôi kiếm cớ đi chơi mà thôi. Bố mẹ
cho tiền đi mua quà thầy chủ nhiệm, đứa nào cũng bớt lại một ít. Chả đứa
nào mua tất cả dù số tiền vốn bố mẹ cho đã không nhiều. Nhưng đứa nào
cũng thăn lại một ít để tiêu riêng. Kiểm tra cả hội cũng đủ tiền mua bó
hoa đồng tiền. Thế là năm thằng quay lại nhà thầy chủ nhiệm hỏi nàh cô
Dung. Thầy có vẻ ái ngại. Thầy vẽ đường ra tờ giấy rất cẩn thận rồi đưa
cho tôi. Thầy nói với năm thằng.
- các em đi vào nhà cô Dung đường hơi xa, đi phải cẩn thận, đi chờ
nhau đừng để lạc nhau nhé. Thầy cho em làm tổ trưởng của nhóm. Em phải
bảo các bạn lúc đi đường nhé.
Tôi đứng nghiêm như quân nhân nhận lệnh cấp trên. Lần đầu tiên tôi được
thầy tin tưởng giao nhiệm vụ. Năm thằng chúng tôi ở lớp là một lũ ôn
dịch phá hoại. Cả năm thằng đều có cuốn sổ liên lạc riêng . Cứ sau mỗi
tiết lại lần lượt vác lên xin thầy, cô bộ môn nhận xét tiết ấy kỷ luật
ra sao. Đến giờ chơi thì bảo vệ trường đến cửa lớp áp giải năm thằng ra
một góc sân trường. Phải nói hôm ấy niềm vui phơi phới vì thầy cho tôi
làm chỉ huy năm thằng. Cả bọn cũng vui, chúng tôi phấn khởi đạp xe lên
đường.
Thầy chủ nhiệm vẽ đường rất dễ hiểu, chúng tôi tìm đến làng cô Dung. Hỏi
mấy người dân đang hái hành trên ruộng. Họ chỉ nhà cô ở ven làng. Chúng
tôi đến lúc cô đang hái rau bờ ao chuẩn bị bữa ăn. Cô Dung có hai con
gái, một đứa hơn chúng tôi khoảng 2 tuổi, đứa kia kém khoảng 2 tuổi. Cả
hai đứa đang ngòi học bài, trông chúng hiền lành và chăm chỉ. Đối với
năm thằng cá biệt như bọn tôi, chúng ở thế giới khác, ở một tầng lớp
khác. Tôi cứ tưởng con cô phải rất lớn cơ, về sau tôi mới biết chồng cô
đã có vợ trước. Cô là vợ hai, cô lấy chồng muộn, mà chồng cô ở nhà vợ cả
ngoài Hà Nội. Thỉnh thoảng mới về nhà cô. Nhà cô Dung sạch sẽ và
thoáng, có cái cửa sổ song gỗ nhìn ra cái ao mà bờ ao được xếp bằng
gạch. Cô rất mừng thấy chúng tôi đến, hình như cô cũng không nghĩ là có
học sinh đến nhà cô vào ngày này. Hai đứa con gái ngỡ ngàng nhìn chúng
tôi, chúng nhận thấy bọn tôi là lũ láo nháo lên lại cúi đầu học tiếp. Cô
Dung lấy nước cho chúng tôi uống, nước nhân trần có cam thảo ngọt. Cô
hỏi han bọn tôi đi thế nào rồi cô bảo cứ chơi cô xuống thổi cơm, cô bảo
chúng tôi ăn cơm với nhà cô. Cô xuống bếo thổi cơm còn chúng tôi ra vườn
chơi, nhìn thấy cây cối cái gì bọn tôi cũng thích. Nhất là cây cam
thảo, cả bọn châu đầu vào vặt nhành cây gặm. Rồi đi bắt châu chấu bẻ
chân ném xuống ao. Chán mấy thằng đi tìm tổ dế, tôi xuống bếp xem cô nấu
cơm. Lúc tôi ngồi xem cô đun bếp bằng những cành cây nhỏ khô. Cô nói.
- Hiếu này. Cô thấy em rất có khả năng học, sao em không tập trung
mà học. Các bạn khác họ chỉ chăm thôi chứ không tiếp thu nhanh như em.
Nếu em cố gắng học sau này em là người rất giỏi đấy. Lúc nào chấm bài
văn của lớp, cô rất thích xem bài của em. Tí nữa cô cho em mấy quyển
sách. Em cầm về đọc thêm ở nhà, đấy là sách nâng cao học môn văn. Em
đừng nghịch ở lớp nữa. Lúc nào cô cũng nghĩ con người em khác những gì
em đã làm. Mỗi lần em mang sổ lên cho cô nhận xét, cô rất buồn. Bạn khác
thì cô không buồn như thế.Nhưng em khác với các bạn cá biệt nhiều. Nếu
em chịu khó sau này có thể thành nhà văn đấy.
Tôi cúi đầu lí nhí.
- Vâng ạ
Cô hỏi
- Thế đi học xong về nhà em làm gì ?
Tôi thưa.
- Em đi bán hàng với mẹ em ạ.
Cô ngạc nhiên hỏi
- Thế mẹ em bán hàng gì ?
Tôi thưa.
- Mẹ em bán dép nhựa rong ngoài hồ Gươm. Lúc nào em đi học về em ra
trông hàng cùng mẹ, để mẹ em còn đi lấy thêm hàng hay đi về nhà vệ sinh.
Cả trông công an từ xa để mẹ em còn chạy nữa ạ.
Cô hỏi nữa.
- Bố em có đi làm gì không ?
Tôi thưa.
- Bố em ốm chỉ nằm trên giường thôi, bố em bị lao, cả ngày cả đêm
ho, khạc cả ra máu cô ạ. Bố em bảo bố em không sống được lâu đâu.
Cô Dung không hỏi nữa, cô đặt tay lên gáy tôi thở dài. Chúng tôi ăn cơm ở
nhà cô, bọn con gái nhà cô rất ngoan, chúng đi lại nhẹ nhàng. Nói
chuyện với mẹ thưa gửi, vâng dạ đâu ra đó.Lúc về cô đưa cho tôi hai cuốn
sách bọc trong tờ báo.
Năm ấy tôi được cử đi thi học sinh giỏi văn thành phố. Buổi sáng sau giờ
văn cô dạy, tôi chạy lên giơ cuốn sổ xin ý kiến nhận xét kỷ luật trong
giờ. Cô ghi nhận xét xong đưa cây bút cho tôi nói.
- Cô cho em mượn bút đi thi, bút đầy mực đấy. Chiều em thi xong mai trả cô. Nhớ chuẩn bị bút đề phòng hỏng có cái thay.
Buổi trưa tôi mang cơm cho mẹ. Mẹ ra ghế vườn hoa Lý Thái Tổ bây giờ
ngồi ăn. Thường thì buổi trưa công an không đi cho nên mẹ chủ quan để
tôi trông. Tôi đang ngồi thấy bóng công an đến hét.
- Mẹ ơi công an.
Mẹ quăng cạp lồng cơm chạy đến xốc gánh hàng lên vai quảy bước chạy,
nhưng không kip nữa. Hai chú công an đã nắm được đòn gánh quát.
- Chạy đâu cái con mụ này, về đồn.
Mẹ tôi chắp tay xin, mẹ nói.
- Tôi lạy các anh làm phúc, tôi nghĩ buổi trưa vắng người không ai
qua lại mới để ven đường. Mọi khi tôi toàn ngổi trong chỗ Trần Nguyễn
Hãn. Các anh thương mẹ con tôi. Khổ quá tôi chưa ăn gì từ sáng, cháu nó
mang cơm ra đói quá vội ăn. Không kịp gánh hàng vào trong.Tôi van các
anh cho tôi nuôi cháu. Bố nó ốm nằm nhà mấy năm nay rồi.
Mặc kệ mẹ rớm nước mẳt. Hai chú công anh mặt lạnh như tiền kéo lê hai
thúng dép đi, để mẹ đứng trơ trơ với cái đòn gánh trên vai.Hai chú kéo
được chừng mấy mét thì một chú dừng lại quát.
- Mày mà không tự giác gánh về, để bọn tao phải lôi về đồn thì bọn tao thu sạch.
Mẹ tôi lồng đòn gánh vào đôi quang, khóc nức nở gánh theo hai chú về
đồn. Tôi thu dọn cái cạp lồng cơm mẹ vừa ăn mấy miếng vất tung toé. Bước
thấp bước cao chạy theo. Về đồn gánh hàng bị nhốt trong kho. Mẹ tôi cứ
ngồi ở ghế gặp công an nào ra vào cũng trình bày, xin xỏ. Nước mắt ngắn
dài. Chỉ có một chú nói nhẹ nhàng.
-Chị cứ ngồi đấy tí nữa giải quyết.
Còn các chú khác mỗi người quát một câu khác nhau
- Im cái mồm đi, đây là nhà bà à mà bà nói lắm thế.
- Thu hết cho lần sau chừa, đừng lằng nhằng.
Mãi sau có một chú gọi mẹ tôi vào kho, lấy một đôi dép chú ấy đi thử. Chú hỏi
- Đôi này bao nhiêu tiền?
Mẹ tôi rối rít.
- Anh cứ lấy mà đi, không đáng bao nhiêu đâu ạ. Anh cho tôi xin đôi dép cũ tôi cân nhựa cũng gần bằng vốn mà.
Chú ấy xỏ đôi dép mới, bỏ lại đôi dép cũ đi vào trong. Lát sau một chú khác ra gọi mẹ tôi bảo.
- Thế bây giờ muốn thu hết hay nộp phạt.
Mẹ tôi hoảng hốt xin nộp phạt. Nhìn tờ biên lai ghi tiền phạt mẹ tôi
sững người. Một lúc mẹ móc tiền ra nộp. Gánh hàng ra khỏi đồn một quãng,
mẹ tôi ngửa cổ lên trời nấc tiếng kêu.
- trời cao đất dày ơi ! Sao số tôi khổ thế này.
Sáng sau tôi trả bút cho cô Dung. Cô hỏi tôi làm bài tốt không. Tôi ngập
ngừng nói rằng buổi trưa ngủ quên đến 4 giờ chiều mới thức. Cô Dung
nhìn tôi đầy tức giận, cô nói.
- Không thể giáo dục nổi nữa.
Từ đấy cô chả bao giờ nói gì với tôi. Lúc nào gặp hành lang tôi chào thì mặt cô lạnh tanh.....