James Hookway
Lê Anh Hùng chuyển ngữ
Lê Anh Hùng chuyển ngữ
Đại sứ quán Mỹ nhanh chóng ra tuyên bố chỉ trích phán quyết của toà án
Lê Quốc Quân, phải, đang lắng nghe các thẩm phán trong phiên toà xử ông ở Hà Nội, Việt Nam. Ảnh Associated Press.
Mối quan hệ đang ấm lên của Việt Nam với Hoa Kỳ dường như lại chuẩn
bị trải qua một giai đoạn lạnh lẽo sau khi một phiên toà ở Hà Nội kết án
một luật sư nhân quyền nổi tiếng từng du học ở Mỹ, một trong những
blogger nổi tiếng nhất Việt Nam, 30 tháng tù giam trong một vụ trốn thuế
mà đông đảo dư luận cho là mang động cơ chính trị.
Mấy năm gần đây, hai quốc gia cựu thù ngày càng tăng cường quan hệ
thương mại và quân sự, mà đỉnh cao là chuyến thăm Nhà Trắng của Chủ tịch
Việt Nam Trương Tấn Sang để gặp Tổng thống Barack Obama
hồi tháng Bảy. Tuy nhiên, nhân quyền vẫn tiếp tục làm xói mòn triển
vọng về một mối quan hệ rộng hơn, với việc Hoa Kỳ đặc biệt chú ý đến
trường hợp Lê Quốc Quân, nhà hoạt động 42 tuổi bị kết án hôm thứ Tư.
Đại sứ quán Hoa Kỳ tại Hà Nội nhanh chóng ra tuyên bố sau khi ông
Quân bị kết tội, tố cáo Việt Nam sử dụng luật thuế vì mục đích chính trị
và hối thúc nhà cầm quyền Việt Nam phóng thích các tù nhân chính trị
khác.
“Việc chính quyền Việt Nam sử dụng các điều luật thuế để bỏ tù những
người chỉ trích chính phủ hoặc bày tỏ quan điểm chính trị của họ một
cách ôn hòa là điều đáng lo ngại”, toà đại sứ tuyên bố. “Chúng tôi kêu
gọi chính phủ hãy thả các tù nhân lương tâm và cho phép mọi người Việt
Nam bày tỏ quan điểm chính trị của mình một cách ôn hòa.”
Trong suốt phiên toà, ông Quân luôn khẳng định mình vô tội; ông mô
tả mình là nạn nhân của những “âm mưu chính trị” trước khi đường truyền
âm thanh dành cho một nhóm phóng viên và nhà ngoại giao bị cắt. “Nếu toà
án đại diện cho công lý thì họ sẽ nhận thấy là tôi vô tội,” ông nói.
Chủ toạ phiên toà Lê Thị Hợp nói ông Quân phạm tội trốn 30.000USD
thuế doanh nghiệp liên quan đến công ty tư vấn mà ông điều hành ở Hà
Nội. Ông bị bắt tháng 12 năm ngoái trong lúc đang đưa con gái đến
trường, không lâu sau khi ông đăng một bài viết trên blog cá nhân, chỉ
trích sự độc quyền quyền lực của Đảng Cộng sản ở Việt Nam.
Công an mặc thường phục chặn những người phản đối tiếp cận toà án hôm thứ Tư. Ảnh Agence France-Presse/Getty Images.
Hà Huy Sơn, luật sư của ông Quân, cho biết thân chủ của ông sẽ kháng
án. “Bản thân tôi nhận thấy bằng chứng mà các công tố viên trình bày
trước toà không thật sự thuyết phục”, ông Sơn nói.
Phóng viên không thể liên lạc ngay được với các quan chức chính phủ Việt Nam để phỏng vấn.
Đối với Hoa Kỳ cũng như các chính phủ nước ngoài khác, ông Quân đã
trở thành một biểu tượng cho số phận của nhiều nhà bất đồng chính kiến ở
Việt Nam khác, và nhà cầm quyền Việt Nam dường như đã tỏ ra thận trọng
trước khả năng phiên toà hôm thứ Tư sẽ thu hút thêm nhiều vụ phản đối.
An ninh xung quanh khu vực toà án được thắt chặt, với hàng trăm cảnh sát
được triển khai trong khi rất nhiều người ủng hộ ông Quân tập trung gần
một nhà thờ Công giáo La Mã, hô vang các khẩu hiệu đòi công lý.
Năm 2013, ít nhất 46 nhà hoạt động, trong đó có nhiều blogger, đã bị
tống giam vì phê phán sự lãnh đạo của Đảng CSVN, nhiều hơn con số của
cả năm 2012. Tháng Bảy vừa qua, tổ chức Phóng viên Không biên giới nói
rằng Việt Nam chỉ đứng sau Trung Quốc về số blogger đang bị giam giữ.
Những người khác cũng từng bị nhắm tới trong các vụ trốn thuế, chẳng hạn
như trường hợp Nguyễn Văn Hải, người nổi tiếng hơn với bút danh Điếu
Cày, bị kết án năm 2008.
Chính sách đàn áp nêu bật sự quan ngại của các nhà lãnh đạo chuyên
quyền ở Việt Nam về Internet. Mức độ thâm nhập Internet đang gia tăng
nhanh chóng, với hơn 1/3 dân số Việt Nam sử dụng tiện ích này, một tỷ lệ
cao hơn cả Indonesia hay Thái Lan. Những người bất đồng chính kiến đang
ngày càng sử dụng Internet để phê phán tình trạng thiếu tôn trọng các
quyền dân sự cũng như năng lực quản lý kinh tế yếu kém của chính phủ,
một nền kinh tế chỉ mới bắt đầu hồi phục sau hiện tượng nợ xấu tích tụ
chồng chất.
Ông Quân quan tâm đến rất nhiều vấn đề; ông thảo luận về những chủ
đề mà thường là nằm ngoài phạm vi đưa tin của các phương tiện truyền
thông nhà nước, vốn chịu sự kiểm soát ngặt nghèo ở Việt Nam, như nhân
quyền hay chính trị.
Năm 2007, ông bị bắt sau khi trở về từ một khoá học bổng tại Quỹ
Quốc gia Hỗ trợ Dân chủ (National Endowment for Democracy) ở Mỹ, khiến
Thượng nghị sỹ John McCain
và cựu Ngoại trưởng Madeline Albright lên tiếng yêu cầu phóng thích
ông. Tổ chức Ân xá Quốc tế (Amnesty International) sau đó tuyên bố ông
Quân, người còn là một tín đồ Công giáo, là tù nhân lương tâm, và ông
được phóng thích 3 tháng sau đó.
Năm 2011, ông Quân lại bị bắt giữ khi tìm cách quan sát vụ xét xử
một nhà bất đồng chính kiến khác, và kể từ đó cáo buộc nhà cầm quyền về
việc dàn dựng một chiến dịch đe doạ, mà thường là bạo lực, nhằm vào ông
và những người ủng hộ.
Địa chỉ email của James Hookway: james.hookway@wsj.com
* Nguồn: Wall Street Journal
