Bản án không chấm dứt được một vụ án

Hà Tường Cát

Theo Diễn Đàn Thế Kỷ

Vụ nhân viên bảo vệ an ninh khu xóm George Zimmerman bắn chết thiếu niên 17 tuổi Trayvon Martin hồi năm ngoái ở Florida là chuyện gây nhiều tranh cãi sôi nổi trong xã hội Hoa Kỳ do tác động của nhiều yếu tố từ lý đến tình và lại thêm chịu ảnh hưởng về vấn đề sắc tộc. Do đó, bất cứ một kết luận nào của bồi thẩm đoàn và phán quyết của tòa án chắc chắn cũng sẽ không thể làm hài lòng tất cả mọi thành phần dân chúng đã có những nhận định, quan điểm, thành kiến khác nhau.

Sau khi tòa tuyên bố tha bổng Zimmerman hôm Thứ Bảy, phản ứng bất bình ngay lập tức đã đưa đến những cuộc biểu tình phản đối ở nhiều thành phố lớn. Nhưng dó cũng là điều mà các cơ quan công lực đã dự đoán từ trước và sẵn sàng chuẩn bị mọi biện pháp ứng phó để bảo vệ an ninh trật tự công cộng.

Người biểu tình ở New York, phản đối bản án tha bổng Zimmerman, đi bên cạnh các cảnh sát theo dõi đề phòng những hành động có thể gây rối loạn. (Hình: John Moore/Getty Images)

Về phán quyết tha bổng, bà Loni Coombs, cựu biện lý Los Angeles County, giải thích: “Bồi thẩm đoàn cho rằng Zimmerman không can tội (not guilty) chứ không phải là vô tội (innocent)”.

Một chuyên viên pháp lý khác, luật sư và cựu biện lý Faith Jenkins, nhận xét: “Việc xét xử không phải bao giờ cũng căn cứ theo sự thật mà chủ yếu là theo điều gì mình chứng tỏ được trong phiên tòa”.

Có lẽ kinh nghiệm này tác động đến Zimmerman, như tin của Reuters hôm Thứ Hai, theo đó anh ta tuyên bố sẽ đi học luật để trở thành luật sư bênh vực cho những người bị truy tố lầm về các tội hình sự như trường hợp của mình. Cũng có thể vì anh biết rằng vụ án của mình chưa phải là đã chấm dứt vì sẽ còn có thể bị truy tố trách nhiệm dân sự.

Trước kia Zimmerman đã học community college nhưng chưa lấy được bằng cấp về ngành tội phạm hình sự rồi bị trường sa thải vì được coi là nguy hiểm. Gia đình và những người thân cho rằng anh có ý muốn thành cảnh sát hơn. Theo luật sư bào chữa Mark O’Mara thì nếu Zimmerman sau này có bằng luật hình sự thì cũng không phải là điều ngạc nhiên bởi vì ông bố anh ta đã từng là một thẩm phán.

Zimmerman 29 tuổi, con của một di dân gốc Peru và anh được coi là thuộc thành phần da trắng hỗn chủng Nam Mỹ. Vì vậy khi bắn chết thiếu niên da đen 17 tuổi Trayvon Martin, chủng tộc trở thành một trong những vấn đề được chú ý, mặc dầu điểm quan trọng chính yếu trong án mạng này là Trayvon Martin không có võ trang.

Zimmerman và vợ mở một văn phòng bảo hiểm ở Sanford, miền trung Florida, và làm nhân viên bảo vệ an ninh tình nguyện của khu nghỉ dưỡng Twin Lakes. Khu này có 260 nhà và có hàng rào bao quanh. Buổi tối ngày 26 tháng 2, 2012, theo lời khai của Zimmerman, trong khi lái xe đi tuần, anh trông thấy một kẻ có hành động khả nghi đi bộ bên trong vòng rào và gọi báo cho sở cảnh sát Sanford. Sau đó Zimmerman xuống xe và trong cuộc trạm chán với Trayvon Martin đã bắn chết thiếu niên này, với lời giải thích là mình bị tấn công đe dọa đến tính mạng.

Qua điều tra sơ khởi, Zimmerman không bị bắt giữ hay truy tố, căn cứ theo luật tự vệ ở Florida. Với phản ứng của dư luận và những cuộc điều tra của FBI sau đó, tới ngày 11 tháng 4 Zimmerman mới bị bắt giữ và truy tố tội sát nhân bậc hai, nghĩa là giết người do thù ghét, nóng giận hay có ác ý nhưng không phải là có mưu định trước. Chính điều này đưa đến nhiều phức tạp bởi vì khó có thể nào xác định được thái độ và hành đông của can phạm vào lúc đó khi không có sự hiện diện của một nhân chứng nào khác và phải căn cứ trên sự xét đoán lời khai của nhân chứng duy nhất là Zimmerman.

Cả hai phía buộc tội và bào chữa đều không có được bằng chứng cụ thể nào. Theo lời bác sĩ Vincent Di Malo, chuyên viên pháp y, nói rằng cơn mưa đã xóa đi các dấu vết tại hiện trường và không thể nào tìm ra bằng chứng nào khác trên tay của nạn nhân.

Các luật sư bào chữa đưa ra một đoạn băng video hoạt hình để diễn tả sự việc xảy ra lúc đó căn cứ trên lời khai của nhân chứng duy nhất sống sót là Zimmerman và đoạn băng ngắn ghi âm những lời anh ta trao đổi qua điện thoại với cảnh sát nhưng quan tòa không chấp nhận giá trị của cách trình bày này.

Bồi thẩm đoàn gồm 6 phụ nữ được chọn vào ngày 20 tháng 6 vừa qua trong đó 5 người là da trắng. Bốn bồi thẩm dự phòng gồm 2 nam 2 nữ cũng đều là dân da trắng, tên tuổi tất cả những người này không được tiết lộ. Bồi thẩm đoàn họp kín để thảo luận và trình kết quả lên thẩm phán ngày 13 tháng 7 với kết luận Zimmerman không can tội.

Bản án được công bố tối Thứ Bảy, ngày Chủ Nhật các cuộc biểu tình phản đối xảy ra ở hàng trăm thành phố và hứa hẹn sẽ còn tiếp tục vào cuối tuần tới. NAACP, tổ chức Thăng Tiến Dân Da Màu cũng ngay lập tức nạp kiến nghị với 130,000 chữ ký thu được trong ít giờ lên bộ Tư Pháp, yêu cầu truy tố dân sự.

Năm 1995 tại tòa án Los Angeles, O.J. Simpson, cựu danh thủ football NFL, được tha bổng khi bị truy tố tội đâm chết vợ và người bạn trai của vợ. Vụ án cũng đã gây nhiều phản ứng tranh luận mạnh mẽ có mang yếu tố chủng tộc khi nghi can là dân da đen. Dù được tha bổng, sau đó cuộc đời O.J. Simpson vẫn suy tàn với án bồi thường $33 triệu bởi tòa xử dân sự năm 1997. O.J. Simpson chuyển sang ở Florida và tới 2008 bị kết án 33 năm tù với tội danh trộm cắp ở Las Vegas. Người ta khó mà không nghĩ rằng khi ban bản án cuối cùng này, các thẩm phán không chịu ảnh hưởng bởi chuyện cũ.

George Zimmerman nguyên thủy không có tiếng tăm hay tài sản như trường hợp O.J.. Simpson, nhưng theo nhận xét của gia đình cũng như các chuyên gia đã có nhiều kinh nghiệm trong ngành tư pháp, cuộc đời của đương sự sẽ không thể nào trở lại bình yên sau vụ án đã có sự quan tâm quá rộng rãi này và riêng điều mong muốn trở thành luật sư của anh chắc rằng khó có hy vọng đạt tới. (HC)