Mỗi mảnh đất của quê hương là một mảnh thịt xương người Việt đã ngã
xuống để giữ gìn. Sao không bằng sức mình làm giàu trên mảnh đất ấy?
Trao nó vào tay người ngoài không chỉ là hoang phí mà còn là một mối
nguy hiển hiện. Đó là một sự lãng phí có tội với tương lai của đất nước.
"Tiết kiệm là quốc sách" - câu nói ấy được lặp đi lặp lại không biết bao
lần trên sách vở, báo đài nhưng dường như tác dụng của nó thực sự chưa
thấm vào đâu. Tôi chợt nghĩ, đó là do người Việt Nam chúng ta không
những không có bản tính tiết kiệm mà ngược lại còn vô cùng hoang phí,
nên khẩu hiệu ấy mới như "nước đổ lá khoai".
Hãy bỏ qua những "tiểu tiết" như tắt điện, tắt điều hoà khi ra khỏi
phòng hay những bữa tiệc xa hoa của không ít người Việt Nam khiến người
nước ngoài cũng phải "nể" - những sự hoang phí mang tính cá nhân như thế
chưa thấm vào đâu so với "trào lưu" hoang phí của cả một đất nước.
Bắt đầu từ chuyện những hồ nước Hà Nội bị san lấp và nhiều cánh đồng "bờ
xôi ruộng mật" khắp các tỉnh thành đột nhiên biến thành sân golf hay
được bê tông hoá thành khu công nghiệp. Đúng sai, phải trái thế nào
người dân đã nói quá nhiều. Tôi chỉ xin nhấn mạnh rằng việc xẻ thịt ao
hồ, đồng ruộng như thế là cực kỳ hoang phí.
 |
Đâu phải thành phố nào trên thế giới cũng được thiên nhiên ban tặng hệ
thống hồ đẹp và dày đặc như Hà Nội. Vậy mà chúng ta đã biến bao hồ lớn
hồ nhỏ của thủ đô thành ao tù chứa rác, thậm chí còn muốn bức tử chúng
để xây cao ốc, chung cư. Và dù biết rằng phải mất mấy trăm năm, mấy ngàn
năm những mảnh đất cằn khô mới thành ruộng nước hai mùa trồng lúa,
chúng ta vẫn nhẫn tâm đổ bê tông cốt thép lên trên để "xây cho nhà cao
cao mãi". Hành vi đó có thể gọi là gì ngoài hai từ hoang phí?
Ai đi qua đường Láng sẽ nhìn thấy tấm biển đề "Di tích lịch sử văn hoá
Chùa Nền", tấm biển mờ mịt vì bụi, chỉ lối vào một ngôi chùa luôn đóng
cửa im ỉm, sân chùa đã được trưng dụng làm kho hàng, bãi gửi xe, trước
cổng chùa ngổn ngang xi măng, sắt thép. Có phải vì cả nước có quá nhiều
những "di tích lịch sử văn hoá đã xếp hạng" nên chúng ta thành ra coi
thường? Nếu cứ hoang phí các di tích như thế, đến lúc chúng ta sẽ phải
xếp chúng vào "sách đỏ" vì nguy cơ tuyệt chủng.
Cả những "di sản văn hoá phi vật thể" cũng đâu được chúng ta trân trọng.
Sự hoang phí đội lốt bảo tồn mới đáng sợ làm sao: chúng ta háo hức giới
thiệu với thế giới về ca trù, quan họ; sung sướng nếu trong cuộc giao
lưu, bạn bè nước ngoài nói vài câu tiếng Việt hay hát một điệu dân ca.
Nhưng chính chúng ta đâu có biết trân trọng chúng? Bao nhiêu người Việt
Nam ngồi xem hết một vở chèo hay một vở cải lương? Chúng ta đối xử một
cách lạnh nhạt những thứ mà ngoài miệng xưng tụng là tinh hoa. Với sự
hoang phí ấy, liệu bao nhiêu bằng công nhận của UNESCO mới đủ để giúp
những tài sản tinh thần của dân tộc ta thôi tuyệt chủng?
 |
| Tôi chợt lạnh người khi gần đây báo chí đang xôn xao về chuyện nhiều địa phương cho nước ngoài thuê rừng, thuê đất. Ảnh: cadn.com.vn |
Một sự lãng phí đáng lo ngại hơn nữa - lãng phí nhân tài. Đất nước ta có
truyền thống hiếu học và trọng người có học. Nhưng giữa trọng thị và
biết cách sử dụng tiết kiệm, hiệu quả nhân tài lại có khoảng cách khá
xa. Đã có bao nhiêu người tu nghiệp trời Tây, mong được về làm việc
trong cơ quan Nhà nước nhưng rồi đành ngán ngẩm khăn gói ra đi "làm thuê
cho Tây". Bao nhiêu vị có học hàm học vị vẫn hàng ngày đến cơ quan chỉ
để nhâm nhi nước chè? Bao nhiêu luận văn, luận án phủ bụi trong thư
viện?
Nhân tài không phải như ao hồ tự nhiên mà có, để có một nhân tài, người
mẹ đã đổ mồ hôi trên cánh đồng, người cha đã sôi nước mắt trên những
cuốc xe ôm, người con đã mờ mắt vì những đêm chong đèn thức trắng. Vậy
mà nhân tài cuối cùng đi đâu? Chợt nhớ lời của người xưa: "Tiền vào nhà
khó như gió vào nhà trống". Nhưng với Việt Nam, có lẽ không phải số nhân
tài quá ít nên không đủ lấp đầy "nhà trống", mà vì nó trống trải, lạnh
lẽo, khó sống quá nên nhân tài vào cửa trước ra cửa sau. Ai đó đã đúc
kết một câu nói chua chát nhưng không phải không có lý rằng người Việt
ta "giàu thì ghét, nghèo thì khinh, thông minh thì không dám dùng." Nếu
vẫn giữ sự lãng phí nhân tài, liệu đến bao giờ chúng ta mới có thể hoá
rồng, hoá hổ hay mãi mãi chỉ loay hoay trong cái bẫy thu nhập trung
bình?
Tôi chợt lạnh người khi gần đây báo chí đang xôn xao về chuyện nhiều địa
phương cho nước ngoài thuê rừng, thuê đất. Chao ôi, mỗi mảnh đất của
quê hương là một mảnh thịt xương người Việt đã ngã xuống để giữ gìn. Sao
không bằng sức mình làm giàu trên mảnh đất ấy? Trao nó vào tay người
ngoài không chỉ là hoang phí mà còn là một mối nguy hiển hiện. Đó là một
sự lãng phí có tội với tương lai của đất nước.
Nếu không chịu tỉnh mộng, vẫn tưởng người Việt chúng ta luôn biết tiết
kiệm, biết trân trọng những thứ mình có, đến một ngày sực tỉnh muốn trân
trọng, muốn tiết kiệm những thứ ấy e đã muộn rồi.
Khương Duy
