Sau 3 kỳ viết về việc dự phiên tòa phúc thẩm Cù Huy Hà Vũ tại Hà Nội ngày 2/8/2011 tôi chỉ mới nói được những điều mình thấy mình nghe tại phiên tòa ở phần đầu, sau đó một số việc bận rộn nên viết hơi muộn kỳ này. Xin mọi người thông cảm, nhất là những người sốt ruột, cũng như rất nhiều người đã gọi điện, gửi thư… thúc giục muốn biết được chi tiết trong phiên tòa Công khai này đã xảy ra những điều gì.
Một ngày với một phiên tòa mà theo các Ls thì nếu ở phương Tây, phiên tòa này phải xử ít nhất là một tháng. Vì thế rất dài và nhiều nội dung, bài viết muộn và chia làm nhiều kỳ có thể làm người đọc hơi sốt ruột. Nhưng một bài viết thì không thể quá dài làm mất sức người đọc khi mà nội dung của nó đã làm không ít người phải mệt lòng.
Ôi, Việt Nam xứ sở lạ lùng
Hôm qua, khi đang định ngồi viết tiếp những phần cuối, thì một người bạn gửi cho đoạn video của VTV là đoạn “phóng sự” về phiên tòa Cù Huy Hà Vũ vừa qua (Tôi không có thói quen xem VTV từ mấy năm nay). Xem đọan video đó, tôi thấy cũng bình thường dù nhiều người hết sức bức xúc.
Ở đất nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa tươi đẹp của chúng ta, biết đến bao nhiêu việc lạ lùng hàng ngày hàng giờ vẫn xảy ra đấy thôi. Chỉ riêng việc người dân quan tâm nhưng mù tịt những điều gì đã xảy ra trong phiên tòa công khai, cũng đã nói lên sự kỳ lạ của luật pháp và xã hội Việt Nam.
Việc VTV làm phóng sự, đưa những điều bịa đặt là chuyện cũng không lạ gì dù đó là một Đài Truyền hình Quốc gia. Nhớ lại các vụ Khâm sứ, Thái Hà, VTV là kẻ xung kích đi đầu trong việc cắt xén, bóp méo những sự kiện ở đó. Tôi còn nhớ rõ VTV đã đưa một văn bản của nhà nước giao đất trái phép của Giáo xứ Thái Hà, quay lại đưa lên TV để gán cho rằng linh mục Bích (đã chết) trước đã giao đất đó cho nhà nước hoặc chuyện hóa trang giáo gian, thành giáo dân để ca ngợi việc cướp đất nhà thờ biến thành vườn hoa. Hoặc ngay cả việc cắt xén lời TGM Giuse Ngô Quang Kiệt để đánh đòn hội đồng một cách đê tiện, nhục nhã mà trước đó chưa đầy 24 tiếng đồng hồ, Thông tấn xã Việt Nam còn đưa tin ca ngợi buổi gặp gỡ của ngài với UBND TP Hà Nội.
Điều người ta kiêng kỵ nhất là đụng chạm đến người chết, nhưng ở đây vu cáo cho người chết những chuyện bịa đặt mất nhân tâm mà họ chẳng từ, thì chuyện một người vô danh tiểu tốt nào đó có bịa ra lời ông Cù Huy Cận cũng chẳng có gì là lạ.
Những điều đó không lạ, thì chuyện hôm nay VTV có đưa thêm gì nữa, cũng bình thường. Ở xứ ta, cái không bình thường đã trở thành bình thường là vậy.
Riêng tôi, tôi chỉ nghĩ rằng nếu con người còn chút lương tâm tối thiểu, liệu họ có khi nào nghĩ rằng những việc họ đang làm sẽ được nhận những hậu quả khủng khiếp của quy luật “Nhân – Quả” hay không? Có khi nào họ nghĩ rằng con cái họ sẽ lãnh nhận được những “kết quả tốt đẹp” của những công việc họ làm hôm nay?
Trong suốt phiên tòa phúc thẩm Cù Huy Hà Vũ, điều mà HĐXX cảm thấy là “tội” lớn nhất, đó là bài viết yêu cầu xóa bỏ điều 4 Hiến pháp quy định sự lãnh đạo độc quyền của ĐCSVN mà theo Cù Huy Hà Vũ thì điều đó không chính danh, không đúng vì Hiến pháp cũng đã quy định là chỉ có Quốc hội mới là cơ quan quyền lực cao nhất.
Một bài viết khác cũng được nhắc đi nhắc lại nhiều lần trong phiên tòa nhưng không được đọc toàn văn và bị cáo cũng không có tài liệu trong tay mà chỉ được nghe Cáo trạng, được nghe VKS hoặc Tòa nhắc cho mà thôi là bài “Tam quyền nhất lập, đồng lòng hại dân”.
Mà Cáo trạng với bản án thì đã bị các luật sư vạch rõ là phát hiện có ít nhất 12 điểm bị cắt xén, thêm bớt, sửa nội dung nhằm ghép tội CHHV.
Viết đến đây, tôi chợt nhớ câu thơ của ai đó: “Ôi Việt Nam, xứ sở lạ lùng”.
Trái với các thông tin về vụ xử án này là không có báo chí, phóng viên báo nào được chụp hình đưa tin trong phòng xử. Tôi thấy ngược lại, trong phòng xử án đầy các loại máy quay phim, chụp hình… chĩa vào từng người dự tòa. Đặc biệt có nhiều người mang thẻ ghi rõ Phóng viên hẳn hoi.
Như vậy, việc không có nhiều tấm hình của phiên tòa được đưa lên báo chí, chỉ có thể là vì không có những tấm hình họ ưng ý muốn đưa mà thôi. Trong cả quá trình xử án, Cù Huy Hà Vũ không một lần tỏ ra lúng túng, sợ hãi hoặc mất tư thế, ngược lại anh luôn bình thản, nhẹ nhàng dù tay được tháo còng hay vẫn bị còng.
Phải chăng, tư thế này của bị cáo đã làm nhiều người lúng túng và sợ hãi?
Phần tranh luận tại phiên tòa
1h43 phút, Cù Huy Hà Vũ được dẫn giải vào tòa.
Theo tiến trình của vụ xử, bây giờ là đến phần tranh tụng.
Chủ tọa phiên tòa nói rằng: Theo luật, phần tranh tụng sẽ không hạn chế thời gian tranh tụng của các Ls, tuy nhiên đề nghị các Ls không trình bày lại những điều mà Ls trước đã nói. Đề nghị các Ls không trình bày về thủ tục tranh tụng.
Một người ngồi bên tôi nói nhỏ: Mỗi luật sư có một cách tranh tụng khác nhau, tất cả vụ án chỉ có mấy vấn đề mà thôi vậy không nhắc lại các vấn đề mà Ls trước đã nói, thì tranh tụng cái gì nhỉ?
Cù Huy Hà Vũ: Tôi có một yêu cầu, chỉ có một câu thôi. Ngay lập tức chủ tọa hô: “Ngồi xuống”.
Khi đó, chiếc Micro nơi Cù Huy Hà Vũ không làm việc, anh yêu cầu HĐXX điều chỉnh để anh có Micro sẵn khi cần sử dụng.
Chủ tọa: Khi nào đến phần bị cáo trình bày thì sẽ có micro.
Mở đầu phần tranh tụng, Ls Trần Quốc Thuận đề nghị Chủ tọa không cắt ngang bài bào chữa của ông.
Chủ tọa: Nếu Ls trình bày ngoài vấn đề thì Tòa sẽ cắt.
Luật sư Trần Quốc Thuận có bẩn bào chữa dài hơn vài chục trang, ông đọc rõ ràng mạch lạc những vấn đề của vụ án cách chi tiết và cụ thể với các nội dung như sau:
- Kiến nghị gửi HĐXX các tài liệu để HĐXX biết.
- Hiện tại ngành từ pháp đang cải cách hành chính, vì vậy phiên tòa này sẽ là biểu hiện của việc có cải cách hành chính không, ở mức độ nào…
- Gửi đến Tòa danh sách các cá nhân ký tên đòi trả tự do cho Cù Huy Hà Vũ.
- Gửi bản photocopy các văn bản mà cơ quan điều tra đã dùng kết tội ông Cù Huy Hà Vũ khi thu được từ nhà ông là 24 Điện Biên Phủ.
- Văn bản nêu 12 điểm mà cáo trạng đã thêm bớt, sửa đổi sai với hồ sơ vụ án.
- Bản Kiến nghị xây dựng đất nước…
Phần tranh tụng, Ls Trần Quốc Thuận phát biểu một số nội dung như sau:
- Bản án sơ thẩm đã vi phạm Luật Tố tụng hình sự.
- Cơ quan điều tra tố tụng đã có nhiều dấu hiệu vi phạm Bộ luật TTHS của nước CHXHCNVN.
- Việc Tòa không mời các nhân chứng theo các điều luật như điều 54… là Đài VOA, RFA, Trâm Oanh, ông Nguyễn Minh Triết…. là sai pháp luật.
- Việc không công bố toàn văn 10 tài liệu dùng để kết tội thân chủ mà chỉ cắt xén theo ý của tòa và cơ quan điều tra là điều không thể chấp nhận được theo luật pháp hiện hành. Tòa đã tự cho mình quyền không công bố tài liệu.
- Cáo trạng đã sửa chữa, thêm bớt… mặc dù đã có ý kiến vẫn không được trả lời.
- Các bài viết trên mạng của ông Cù Huy Hà Vũ đã từ lâu, nhưng đã không được ai nhắc nhở.
- Các nhận định của Tòa án Nhân dân TPHN không khách quan. Nội dung nhận định không có điểm nào khác với cáo trạng (Kể cả các chỗ sai). Chứng tỏ Tòa chỉ nói theo, vi phạm về sự độc lập trong xét xử của Tòa án.
- Việc không công bố toàn văn các bài viết để xem xét, phân tích nguyên nhân và hành vi có phạm tội hay không mà chỉ trích dẫn nhằm kết tội là trái quy định của một phiên tòa.
- Hai bài viết về Đường sắt cao tốc và về Đảng cầm quyền ông Vũ viết chưa xong cũng được đưa ra luận tội. Không ai đi làm cái việc truy tố cái bào thai.
- Những bài trả lời phỏng vấn theo điểm C điều 88 Bộ luật Hình sự: Không có dầu hiệu nào của ông Vũ có mục đích, động cơ, hành vi, ý chí nhằm chống nhà nước CHXHCNVN. Đây là dấu hiệu bắt buộc phải có khi truy tố.
Trong khi ông Vũ không công nhận việc chống lại đảng, nhà nước và luôn luôn tự hào với truyền thống gia đình mình.
-Câu nói: “Chỉ có những ai mang hận thù với dân tộc mới có những hành vi….” không rõ tòa đã nói đến ai?
- VOA, RFA là đài từ Hoa Kỳ, mà VN hiện đang đám phán để liên kết chiến lược.
- Không thể coi bài viết “Bom hạt nhân nổ giữa Ba Đình của Đặng Thanh Ty là tàng trữ.
- Nếu nói rằng làm ra các bài phỏng vấn, thì phải là các đài FRA, VOA… chứ không phải là Cù Huy Hà Vũ. Tại sao Tòa không có một câu nào nói đến các đài như RFA, VOA…
- Bổ đẻ của ông Cù Huy Hà Vũ là Cù Huy Cận, Huân chương Sao vàng, gia đình có truyền thống…
Chủ tọa: Yêu cầu Luật sư không nói về những vấn đề liên quan đến vụ án.
Luật sư tiếp tục nói đến nhân thân Cù Huy Hà Vũ.
Chủ tọa nhắc tiếp: Đề nghị Ls không nói lại.
Ls tiếp tục phần trình bày về gia đình.
Chủ tọa: Đề nghị Ls không nói về gia đình.
Dường như, trong phiên tòa này, mỗi khi nhắc đến nhân thân và truyền thống gia đình Cù Huy Hà Vũ là một điều gây sự khó chịu cho HĐXX thì phải, họ chặn ngay bằng câu: “không nói lại, không liên quan đến vụ án”… và những câu tương tự để ngăn chặn mọi người tại phiên tòa được nghe. Điều này làm tôi khác ngạc nhiên lúc đầu, có phải truyền thống gia đình của Cù Huy Hà Vũ khi được nói lên, hẳn đã làm ngạc nhiên và giật mình nhiều người đang nắm giữ cán cân quyền lực khiến họ cảm thấy xấu hổ khi đưa xét xử một người con trong một gia đình có công khai quốc như ông Cù Huy Cận? Hay là chính ngay yếu tố đó đã bác bỏ lời buộc tội Cù Huy Hà Vũ đã chống nhà nước CHXHCNVN vì không đưa ra được lý do nào khả dĩ?
Thế nhưng, nhân thân Cù Huy Hà Vũ theo nhóm phóng viên VTV sau đó thì được chiếu cho cả nước, cả thế giới biết? Những chuyện đời tư, có hoặc không, bịa đặt hoặc có thật… được VTV đưa lên màn hình rất có chủ ý và ác ý.
Luật sư: Khi nói đến bố mẹ, vợ con mà không cho nói thì chắc phải nói về gia tộc Cù Huy Hà Vũ…
Nhưng, mỗi khi nói đến vấn đề đó, thì Chủ tọa lại yêu cầu “không nói đến những điều không liên quan vụ án” và cảnh cáo luật sư để ngăn chặn.
Luật sư Trần Quốc Thuận tiếp tục bài bào chữa với các nội dung như sau:
- Cách nói của Vũ làm người khác khó chịu, đó là do tính chất vùng miền, chứ không phải là sự vi phạm pháp luật.
- Điều 69 Hiến pháp quy định: Công dân có quyền tự do ngôn luận… Nhưng đến nay, 19 năm sau vẫn không có Luật như Luật Lập hội, biểu tình…
- Công ước Quốc tế về các quyền dân sự và chính trị năm 1960 mà VN là thành viên đã thừa nhận các điều khoản về quyền tự do ngôn luận của mỗi cá nhân. Cù Huy Hà Vũ khi trả lời phỏng vấn báo chí, chính là thực hiện các quyền nêu trên được phá luật bảo vệ.
- Sau khi nghiên cứu hồ sơ vụ án, tôi cũng đồng tình rằng Cù Huy Hà Vũ đã không vi phạm như bản án đã tuyên.
- Nếu coi Vũ là người xuyên tạc qua những bài viết của mình khi đề cập các vấn đề xã hội VN hôm nay, thì bộ phim chiếu trên VTV mới đây còn nêu rõ hơn rất nhiều… Tuy rằng phim là hư cấu, thế nhưng khi VTV1 phỏng vấn, nhiều người đã khẳng định những tệ nạn như trong phim nêu là có thật.
Chủ tọa: Yêu cầu Ls không phát biểu những vấn đề không liên quan.
Ls Trần Quốc Thuận đã phải cắt đi rất nhiều trong bài bào chữa của mình. Đến mức ông phải nói rằng: “nếu tại Tòa mà Chủ tọa không cho tôi nói, e rằng tôi phải phát biểu ở nơi khác mà quyền tự do của tôi không bị hạn chế”.
Ls: Kết luận, Cù Huy Hà Vũ không có tội, yêu cầu tòa trả tự do ngay tại tòa cho Cù Huy Hà Vũ.
Câu cuối cùng của bản bào chữa này, Ls Trần Quốc Thuận đề nghị: “Tôi đề nghị HĐXX ban hành một bản án đúng quy định của pháp luật”.
Trong quá trình các Luật sư, Đại diện VKS thẩm vấn hoặc các Ls bào chữa cho mình, Cù Huy Hà Vũ luôn quay lại phía người đang nói. Điều này được Tòa nhắc nhở rằng bị cáo phải quay lên phía trên nơi Chủ tọa. Nhưng Cù Huy hà Vũ đã phản ứng rằng: Khi người ta thẩm vấn hoặc nói với tôi, tôi quay về phía họ để nghe chăm chú, rõ ràng hơn, đó là phép lịch sự tối thiểu. Vì thế ông vẫn tiếp tục quay lại phía Luật sư và sau đó Tòa đã không nhắc về chuyện đó nữa.
Ls Trần Quốc Thuận dứt lời, Cù Huy Hà Vũ “Cảm ơn Luật sư”.
Ngày 7/8/2011
- J.B Nguyễn Hữu Vinh
