Sau khi báo Pháp luật TP. HCM đăng bài “Long An: Giết hai nhân viên Bưu điện Cầu Voi, lãnh án tử” ngày 02-12-2008, bạn Nguyễn Anh Minh - một sinh viên báo chí (có tham dự phiên xử Sơ Thẩm ngày 28-11-2008) đã lên tiếng bày tỏ những bức xúc của mình về sự “khác thường” trong suốt quá trình xét xử Hồ Duy Hải.
Tôi là một người dân ở thành phố Hồ Chí Minh. Hiện nay đang là sinh
viên năm 4 theo học ngành Báo. Vào một dịp tình cờ lên mạng lướt web,
tôi đọc thấy tin về vụ sát hại 2 nữ nhân viên bưu điện ở Bưu điện Cầu
Voi (Long An). Lúc ấy tôi thật sự kinh hãi và phẫn nộ về hành vi thảm
sát dã man cùng lúc 2 nhân mạng. Cũng từ lúc ấy, mọi diễn biến cũng như
thông tin về vụ việc trên được tôi đặc biệt chú ý. Không biết vì lý do
gì, hay chỉ đơn giản là tính cách tò mò của một sinh viên nhà báo nghiệp
dư, đã thúc đẩy tôi quan tâm đến vậy.
Tôi cũng có suy nghĩ như các anh Công an của cơ quan điều tra (CQĐT),
có thể thủ phạm là một trong những người quen biết của một trong hai
nạn nhân. Qua một số phương pháp sàn lọc, điều tra thì CQĐT đã bắt tạm
giam khẩn cấp đối với Hồ Duy Hải (sinh ngày 6-7-1985, ngụ ấp 1, xã Nhị
Thành, huyện Thủ Thừa, tỉnh Long An). Đến lúc này tôi thấy mừng vì suy
nghĩ của mình đã đúng. Bằng một số biện pháp nghiệp vụ, CQĐT đã buộc bị
cáo khai nhận về hành vi của mình.
Đến ngày 28-11-2008, Tòa án Long An quyết định đem vụ án Hồ Duy Hải
ra xét xử. Tôi không thể bỏ qua cơ hội có thể chứng kiến phiên tòa xét
xử này.
Khi Viện Kiểm Sát đọc bản cáo trạng về hành vi giết người của hung
thủ, thì tôi mới biết “chính xác” diễn biến của vụ việc, nhưng tôi không
bất ngờ vì cũng gần giống như lúc trước đây tôi nghe những lời đồn của
quần chúng quanh khu vực xảy ra vụ án. Điều làm tôi bất ngờ và ngạc
nhiên nhất chính là thái độ của Hồ Duy Hải lúc này, một hung thủ giết
người khi đứng trước vành móng ngựa lại có thể “dửng dưng” đến thế.
Không dừng lại ở đó, khi khai nhận về hành vi của mình, có lúc bị cáo
nói ấp úng, không nói được diễn biến của vụ án làm tôi có cảm giác lạ.
Những ai có mặt tại phiên tòa lúc này, có rất nhiều người có cảm giác
giống như tôi.
Rồi đến khi bị cáo kêu oan và nói: “chỉ khai nhận tội giết người chứ
không thực hiện hành vi giết người” và chỉ khai do nghe được lời đồn từ
bên ngoài; lúc trước tòa chỉ khai theo bản cáo trạng, bản cáo trạng khai
sao thì khai lại như vậy. Tôi nghĩ điều này cũng hợp lý vì mọi người
lúc này hầu như ai cũng đều biết gần hết vụ việc xảy ra. Đến lúc này tất
cả những người chứng kiến phiên xử đều ồ lên, một số cho rằng bị cáo vô
tội, một số lại tức giận về hành vi “phản cung” của bị cáo.
Khi luật sư Đạt bào chữa cho bị cáo, tất cả những người tham dự phiên
tòa gần như trầm lặng để nghe phần trình bày của ông. Luật sư Đạt đã
đưa ra đến 41 điều và chi tiết sai phạm trong quá trình tố tụng và điều
tra xét hỏi của CQĐT. (Ở đây tôi không nói về việc bị cáo có phải là
hung thủ hay không).
Lúc này tôi gần như không thể tin được, một vụ án nghiêm trọng đến
thế mà có thể tiến hành điều tra sơ sài như vậy. Không có vật chứng (con
dao và tấm thớt gây án nguyên nhân dẫn đến tử vong của 2 nạn nhân, mẫu
máu và tóc lại để tới 5 tháng sau đó mới xét nghiệm), cũng không có nhân
chứng chứng minh bị cáo có mặt tại hiện trường trong thời gian này,
đừng nói đến việc người ngồi trong bưu điện lúc đó có phải là bị cáo hay
không và có cho đó là bị cáo thì có chắc là bị cáo giết hay không? Luật
sư Đạt cho đây là “suy diễn” của CQĐT dựa vào hiện trường và “lời khai”
của bị cáo.Về phần trả lời những “thắc mắc” của CQĐT cho luật sư Đạt,
CQĐT chỉ đọc lại bản cáo trạng một lần nữa mà không giải đáp được một
chi tiết nào trong 41 chi tiết sai phạm và những điều không hợp lý mà
luật sư Đạt đã đưa ra.
Tôi nghĩ muốn buộc tội trong trường hợp này cần nhất thiết phải có
nhân chứng và quan trọng nhất phải là vật chứng gây án. CQĐT không đưa
ra được bất kỳ bằng chứng nào khác có thể buộc tội bị cáo ngoài lời khai
nhận của bị cáo và cho là hợp với tình tiết xảy ra vụ án (được luật sư
Đạt cho là hoàn toàn suy diễn chứ không có bằng chứng chứng minh). Tôi
bỗng giật cả mình, nếu dựa vào 2 điều này mà kết tội giết người thì chắc
tôi không thể ngồi ở đây mà nghe xét xử.
Kết thúc phiên xử buổi sáng, tôi đoán là bị cáo sẽ được phóng thích
và quản thúc tại địa phương để tiến hành tiếp tục điều tra vì không có
bằng chứng buộc tội bị cáo, nhiều người dân cũng có cùng nhận định như
tôi.
Đến phiên xử buổi chiều tôi lại tiếp tục chứng kiến một bất ngờ khác
là luật sư Quyết (luật sư chỉ định) không bào chữa cho bị cáo mà lại
“xin nhận tội” và “xin được hưởng” án chung thân giùm bị cáo (điều này
làm cho luật sư Đạt hoàn toàn sửng sốt).
Lần đầu tiên trong đời tôi có thể chứng kiến một việc lạ lùng đến
vậy, không biết thân chủ mình thật sự có tội hay không mà nhận tội giùm
lại không bào chữa cho thân chủ. Và có một điều làm cho tôi cảm giác như
ở đất Long An dường như không xài luật pháp Việt Nam mà xài “luật rừng”
khi tôi vô tình nghe được một luật sư nói với luật sư kia: “ông muốn
nói gì thì nói, chứ tôi không thể nói gì được vì thấy ngại với anh em”
và “phủ bên phủ huyện bên huyện”.
Lúc này tôi cảm giác như họ muốn kết thúc nhanh vụ án và đưa vụ án ra
khỏi tầm tay của họ vì một lý do nào đó. Khi luật sư Đạt nói đến khi
nào những chi tiết này chưa được làm sáng tỏ thì phải điều tra lại chứ
không phải vụ án được quần chúng quan tâm nên kết thúc sớm; làm như vậy
thì chính CQĐT mới là người xem thường mạng sống của nhân dân chứ không
phải là ai khác, thì được đáp lại vỏn vẹn 1 câu là “không quan trọng”.
Rồi đến ngày tuyên án, tôi có thể đoán được phán quyết của Tòa, 1 là
phóng thích, 2 là tử hình. Trong suốt 2 ngày trước khi tuyên án tôi luôn
suy nghĩ, nhưng tôi cho rằng phương án thứ 2 chắc chắn sẽ xảy ra, vì
nếu đã có sự không minh bạch trong điều tra (chỉnh sửa bản cáo trạng,
vội vàng đem vụ án ra khởi tố khi không đủ bằng chứng,…), không minh
bạch và công bằng trong xét xử (hành vi của 1 số người không tiện nói
ra) thì không có lý do gì họ phải làm điều mà họ “không muốn” và “không
được phép”. Rồi suy đoán của tôi cũng thành sự thật. Bản án tuyên tử
hình của chủ tọa phiên tòa qua cái nhìn của tôi thì rất sơ sài, bản án
được làm giống như quyển tập nháp của học sinh, trình tự tuyên án không
đúng theo quy định của pháp luật, có nhiều chi tiết trong bản tuyên án
không đúng với thực tế, không biết là lỗi sai do khâu “kỹ thuật” hay do
chủ tọa “run quá” nên đọc sai, nhưng qua đó cho thấy những kết luận cũng
như nhận xét của tôi về phiên tòa này là không sai.
Khi xem xong buổi tuyên án, tôi luôn có cảm giác hổ thẹn không hiểu vì lý do gì.
Trong trường chúng tôi được dạy là nghề báo là phải sống thật, viết
thật, viết đúng; vậy mà những người đại diện cho pháp luật lại “như
vậy”. Tôi nói “như vậy” vì tôi không biết dùng từ nào để diễn tả nữa. Đã
có lúc tôi nghĩ mình không cần quan tâm làm gì và cũng không có ý định
viết bài này; nhưng nghĩ lại những điều mình đã học ở trường và lương
tâm của nhà báo nghiệp dư của tôi nên tôi đã viết.
Kết thúc phiên tòa sơ thẩm này, chỉ cần một người có một ít tri thức
cơ bản về pháp luật cũng đủ hiểu là có quá nhiều điểm khả nghi và không
minh bạch trong vụ án này mà được CQĐT cho là “KHÔNG QUAN TRỌNG”. Tôi
không biết còn gì là quan trọng với CQĐT (người đại diện cho quyền và
lợi ích hợp pháp của nhân dân trên lý thuyết) nữa đây, hay là bắt đại
một ai đó được CQĐT cho là nổi cộm và nhanh chóng kết thúc vụ án để
“HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ”.
Sinh mạng con người không ai được phép tùy tiện tước đi
Tôi viết bài này không phải là để kiếm tiền nhuận bút hay viết để
giải trí; vì thứ nhất: tôi biết đất LONG AN nổi tiếng là XỬ OAN, thứ
hai: có thể bị cáo không chịu được “các biện pháp nghiệp vụ” của CQĐT
(tôi nói vậy chắc mọi người đã hiểu). Đó là những trường hợp phạt tù hay
chung thân, còn ở đây là tử hình, vì thế việc sai sót cũng như thiếu
sót để xảy ra án oan là không được phép xảy ra khi liên quan đến sinh
mạng của một con người.
Trong văn bản pháp luật Việt Nam đã ghi rõ, sinh mạng của con người
không ai được phép tùy tiện tước đi; tôi nói nếu vì xử oan mà tước đi
sinh mạng của một công dân thì liệu CQĐT và tòa án có đền lại được
không? Điều này thể hiện mức độ quan trọng và tính nghiêm minh của pháp
luật, không để cho bất kỳ một ai tác động đến tính nghiêm minh, sự minh
bạch và tính công bằng trong quá trình điều tra xét xử.
(Đây chỉ là bài viết cảm nhận của tôi trong suốt quá trình xảy ra vụ
án cho đến giờ. Đây không chỉ là ý kiến riêng của tôi mà còn là ý kiến
khách quan tổng hợp thu thập được của một bộ quần chúng nhân dân. Tôi
không có ý công kích bất kỳ ai nhưng qua đây tôi chỉ mong các CQĐT và
tòa án - những người nắm trong tay sinh mạng của nhân dân luôn thận
trọng và có ý thức trách nhiệm cao trong công việc của mình.)
Bài đã đăng trên Pháp Luật tp Hồ Chí Minh, nhưng hiện nay đường link không còn truy cập được.
