ANNA APPLEBAUM*
Đinh Trung Nghệ dịch từ nhật báo WYBORCZA Ba Lan
Nếu ai đó muốn viết cẩm nang cho những ứng cử viên muốn trở thành một lãnh tụ chính trị, Angela Merkel có thể là con người không thích hợp với mẫu mực này.
Không quan tâm đến việc gây thiện cảm với giới truyền thông. Thiếu đặc tính hấp dẫn đối với quần chúng. Cũng chẳng có dáng điệu hay ăn mặc đẹp. Không có tính quyết đoán, nhưng ngược lại, Mekel nổi tíếng, rằng bà quyết định những vấn đề quan trọng vào đúng thời khắc mà gần như đã muộn.
Các cuộc vận động chính trị của Merkel thật tẻ nhạt, đời sống riêng tư còn tẻ nhạt hơn. Merkel thích so sánh hoạt động kinh tế chính trị của mình với những công việc được trình bầy trong mục „việc trong nhà của các quý bà” trong tạp chí Szwabia.
Người phụ nữ Đức xuất thân từ miền Đông, ăn mặc không đúng mốt, không tỏ ra có uy quyền, lần thứ ba được bầu làm thủ tướng nước Đức, cũng đồng thời là nhà lãnh đạo châu Âu. Nhưng có lẽ tên gọi thích hợp hơn với bà là nữ hoàng đế của châu Âu, bởi Mekel không chỉ đạo, không hướng dẫn, bà chỉ thống trị. Mekel không nói với người dân, rằng họ phải làm gì, bà không ra lệnh, không độc đoán cũng chẳng kiêu ngạo. Bà không nhấn mạnh tầm quan trọng của nước Đức. Không đặt ra các yêu cầu. Đơn giản là Mekel chỉ ấn định các phương hướng, sau đó cho phép tất cả mọi người tự chủ thực hiện sự lựa chọn.
Trong thời gian khủng khoảng của Hy Lạp, chưa khi nào bà công khai to tiếng đối với các nhà lãnh đạo Hy Lạp, hay phê phán chính sách kinh tế của Hy Lạp. Tuy nhiên, một số nhóm người Đức muốn phát động phong trào chống Hy Lạp, Mekel cố gắng làm tiêu tán phong trào này, Bà đôn đốc để các viên chức của Liên Minh Châu Âu đến Aten để nhấn mạnh một cách nhẹ nhàng nhưng kiên quyết các vấn đề quan trọng như : rút ngắn thời gian nghỉ phép của các viên chức trong bộ máy nhà nước, nâng thuế của các bể tắm, giảm chi phí cho xây dựng nhà ở công cộng. Với thời gian, Hy Lạp đã ngừng xuất hiện trên trang nhất các báo, còn khủng khoảng của nó có thể đã ngừng khủng khoảng.
Những người phê phán Merkel đã nhắc nhở , rằng tình trạng của Hy Lạp hoàn toàn chưa tốt. Thất nghiệp trong giới trẻ đã đến mức cao, người ta nói về „một thế hệ mất mát”. Nhưng không ai phủ nhận rằng tình hình Hy Lạp hiện chưa tốt, rằng Merkel đã không làm nóng thêm tình cảm dân tộc của người Hy Lạp.
Ngay cả khi một số người Hy Lạp đã khiêu khích, gọi người Đức là những tên Hitler, Merkel vẫn giữ im lặng, và những tiếng hô cũng ngừng lại. Những người Hy Lạp đã lựa chọn một chính phủ với đường lối cải cách kinh tế theo kiểu Đức, còn người Đức một lần nữa đã lựa chọn Merkel.
Hôm nay, sau tám năm chính phủ dưới sự điều hành của Merkel, rõ ràng rằng, việc lựa chọn bà không phải là ngẫu nhiên. Và chuyện ăn mặc không đúng mốt, chuyện bà tẻ nhạt chẳng có ý nghĩa gì. Bà có cái gì đó mà người Đức khao khát : sự yên ổn. Giữ tay lái nhà nước bằng những cánh tay chắc chắn. Không kích động những đức tính xấu : lòng ghen tỵ, tính bất ổn, sự sợ hãi. Không chỉ đối với người Đức, mà cả với những người ở ngoài biên giới của họ, không một ai viết về Merkel giống như về những lãnh tụ của thể chế Đức Quốc Xã, không ai so sánh Merkel với Hitler hay Bismarck.
Đối với những nước láng giềng phía đông, Đức là người hợp tác hiền hậu, những người láng giềng phía nam không thích người Đức, nhưng chẳng có lý do nào để ca thán về họ.
Tất cả các các quốc gia còn lại đều nhập cảng các sản phẩm do Đức sản xuất, họ đều cảm thấy mình được an ủi, rằng ít nhất là ở một quốc gia lớn của châu Âu vẫn có sự tăng trưởng kinh tế ngoạn mục và viễn cảnh thành công trong một tương lai gần.
Nói cách khác, Merkel cho phép người Đức chiếm ưu thế mạnh mẽ trong châu Âu mà không cần bận tâm những vấn đề mà ai đó đang phải đối phó. Điều này rất thích hợp với những người đồng hương của bà. Trong bối cảnh hiện tại, nó cũng thích hơp với những người châu Âu khác.
© Đàn Chim Việt
——————————————————————
* ANNA APPLEBAUM nhà văn, nhà bình luận Mỹ, giải thưởng Pulitzer với tác phẩm „Gulag”
