Mẹ Nấm
Theo RFA Blog
Viết tặng những bạn sinh năm 1979 như tôi
Năm tôi sinh ra đời, 1979, cuộc chiến tranh biên giới miền Bắc nổ ra
giữa Việt Nam và Trung Quốc, một cuộc chiến mà thế hệ chúng tôi hầu như
không biết đến bởi rất khó có thể tìm đọc thông tin trong giáo trình
lịch sử được giảng dạy.
Dưới mái trường xã hội chủ nghĩa, có thể nói lứa học sinh sinh năm
1979 là những học sinh trải qua đầy đủ các bước cải cách giáo dục ở cả
ba cấp học: tiểu học, trung học cơ sở và trung học phổ thông.
Tôi còn nhớ rất rõ, năm tôi thi tốt nghiệp cấp 2 (THCS) là năm đầu
tiên Bộ Giáo dục Đào tạo áp dụng việc thi 6 môn, đến kỳ thi tốt nghiệp
trung học (THPT) cũng là lần đầu tiên Bộ đưa môn tiếng Anh vào chương
trình thi bắt buộc, và điểm liệt cho mỗi môn học là 2 điểm. Quy định này
có nghĩa là dù bạn cộng tất cả 6 môn thi tốt nghiệp lại, bạn đủ 30 điểm
để đậu nhưng nếu trong 6 môn thi mà có một môn điểm 2, thì bạn vẫn rớt
như thường. Tỉ lệ đậu tốt nghiệp PTTH năm tôi ra trường rất thấp, đến độ
người ta phải tổ chức lại kỳ thi tốt nghiệp lần 2 cho những thí sinh bị
rớt, và đương nhiên là nhiều bạn bị lỡ kỳ thi đại học năm này.
Đây là năm đầu tiên và duy nhất áp dụng quy chế thi như trên.
“Chúng ta là những con chuột bạch của Bộ Giáo dục” – tôi thường nói
đùa với bạn bè mình như vậy mỗi khi nhắc lại thời học sinh. Nói không
phải để đùa, nhưng để chúng tôi nhớ rằng mình đã được trải qua quá trình
“được thử nghiệm” thế nào, có người vượt qua được, nhưng cũng có người
dang dở ở lại.
Và đương nhiên là như hàng trăm ngàn lần cải cách khác, không có ai
phải chịu trách nhiệm cho những ý tưởng, hành động mang tính thử nghiệm
trên tương lai của người khác.
Tôi lấy ví dụ ở lĩnh vực giáo dục với thế hệ sinh năm 1979 vì chính
cá nhân tôi là người đã đi qua các giai đoạn đó, trên thực tế, những ai
đang sống ở Việt Nam đều đang đóng vai chuột bạch trong phòng thí nghiệm
cho các chính sách, quy định, nghị định, luật dự thảo… đã và sắp được
ban hành.
Đa phần người ta không phải không biết tính thiếu thực tế và bất khả
thi của một số chính sách, dự án… nhưng hầu như có rất ít sự phản đối,
bởi đa phần chọn cách im lặng coi như là đồng ý.
Thỉnh thoảng tôi tự hỏi: những con chuột bạch trong phòng thí nghiệm
nó không thể nói, không thể lựa chọn được, nhưng nếu chúng có suy nghĩ,
có tiếng nói liệu chúng có chấp nhận vai trò bị xem là vật thử nghiệm
hay không?
Viết đến đây tự nhiên liên tưởng đến việc thu phí bảo trì (sử dụng)
đường bộ do Bộ Giao thông Vận tải quy định. Lần đầu tiên nước Việt áp
dụng chính sách thu thuế đường bộ trực tiếp từ nhân dân thông qua tổ dân
phố (có tỉ lệ ăn chia).
Đã có nhiều bài phân tích, nhiều ý kiến phản biện về việc thu phí này
nhưng cuối cùng nó vẫn được đưa ra thực hiện. Điều khiến tôi đặt câu
hỏi là tại sao cùng một loại phí nhưng ở Hà Nội lại thu 150.000đ cho xe
máy trên 50 phân khối, trong khi tại Nha Trang (Khánh Hòa) mức thu là
120.000đ. Thời điểm thu cũng không đồng nhất, theo thông tin trên trang
Facebook cá nhân của tôi thì tại Thanh Hóa chính quyền đã triển khai thu
phí, trong khi tại Khánh Hòa thì đến tháng 8 và Sài Gòn thì hoãn đến
năm sau? Phải chăng số phận của những con chuột bạch trong dự án thu phí
sử dụng đường bộ tùy thuộc vào quyết định và chính sách của từng địa
phương.
Cũng đã có bài phân tích người tiêu dùng Việt Nam hiện nay phải gánh
7.500đ cho một lít xăng trong đó đã bao gồm cả phí giao thông. (Trích
lời ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Phó cục trưởng Cục đường bộ: "Thực
chất phí xăng dầu hiện tại đang thu chính là phí giao thông. Vì vậy, khi
bộ GTVT đã thực hiện việc thu phí bảo trì đường bộ thì phải kiến nghị
các cơ quan chức năng bỏ ngay phí xăng dầu".) (1)
Có vô lý quá không?
Xin thưa là có mà vẫn phải chấp nhận.
Tất cả những điều vô lý ấy đang diễn ra trước mắt, ít nhiều là nhờ vào sự im lặng đồng thuận của chính chúng ta bạn ạ.
Tôi đã từng tự hỏi, tại làm sao mà những thế hệ lớn hơn chúng ta lại
đứng nhìn để mọi thứ trôi qua như hôm nay. “Tại sao chúng ta biết những
việc sai trái, chúng ta thậm chí không đồng ý với nó, chúng ta bực bội,
chúng ta cười nhạo các quyết định sai lầm mà chúng ta vẫn để nó xảy
ra?”. “Tại sao chúng ta biết nó sai mà không lên tiếng? Để rồi có lúc
lại phải biết ơn những người ban hành các quyết định sai lầm vì họ có
động thái sửa sai.”.
Và tự mình tôi cũng đã tìm ra câu trả lời lớn nhất đó chính là sự sợ
hãi trong sâu thẳm của mỗi người. Sợ mất chỗ ở, mất công ăn việc làm, sợ
bị xa lánh, bị coi là thành phần dị biệt trong “xã hội đồng thuận”, sợ
cả những thứ không hiện hữu… bởi không thể suy nghĩ được điều gì khác
ngoài nỗi sợ hãi mơ hồ bao trùm.
Xã hội hôm nay của chúng ta đang sống là hệ lụy của sự sợ hãi được
gieo rắc từ trên cao xuống thấp, từ trung ương đến địa phương, từ thành
phố đến nông thôn.. Người ta nhìn nhau đầy sợ hãi mà đôi khi chẳng biết
là mình đang sợ cái gì.
Hôm nay, khi trở thành một phụ huynh của hai đứa trẻ, phải đối mặt
với nhiều nỗi sợ hãi mà những người lớn đã trải qua, tôi cũng cảm thấy
mình sợ hãi như nhiều người khác. Nhưng nỗi sợ hãi lớn nhất bao trùm
trong lòng tôi đó là cái viễn cảnh sẽ lại sẽ có nhiều thế hệ chuột bạch
khác ra đời. Con cái chúng ta phải cắm cúi nhồi nhét vào đầu một đống
kiến thức mà người khác muốn chứ không cần biết điều gì mới là thiết
thực và cần thiết. Con cái chúng ta bị cuốn vào vòng quay thành tích ảo,
lướt qua mọi cảm xúc của cuộc sống này vì bị định hướng, bị nhồi
nhét...
Và đến một lúc nào đó, chúng cũng sẽ quay lại hỏi chúng ta câu hỏi tương tự mà ta đã hỏi những người lớn hơn mình.
Không ai muốn mình có cuộc sống của loài chuột bạch, tôi tin là như vậy.
Vì thế, nếu phải lựa chọn để có tiếng nói của mình, tôi nghĩ rằng,
mỗi người sẽ có sự lựa chọn thích hợp và tối ưu nhất với hy vọng nhỏ
nhoi là sẽ không có một thế hệ chuột bạch kế tiếp.
Luôn tin và mong như vậy các bạn thân mến của tôi ơi.
